Τι μπορούμε να κάνουμε στη νέα κατάσταση;
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2021-02-07
Μέσα σε λίγες εβδομάδες το σκηνικό της πανδημίας έχει ανατραπεί στον κόσμο – και στην Ελλάδα. Η αισιοδοξία ότι στα τέλη του 2020 θα άρχιζε το τέλος της πανδημίας, προβλέψεις όπως της Deutsche Bank ότι μέχρι την άνοιξη θα έχουν εμβολιαστεί οι ηλικιωμένοι στις ανεπτυγμένες χώρες και μέχρι το καλοκαίρι θα υπάρχει ανοσία της αγέλης, ανατρέπονται από προβλήματα παραγωγής και εθνικισμούς των εμβολίων, από την αισχρή αδιαφορία των πλουσίων για τους φτωχούς αυτού του κόσμου (από το 1 δισ. κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής έχουν εμβολιαστεί μόνο 25…), από τη βρετανική, την ακόμη χειρότερη νοτιοαφρικανική ή κι άλλες πιο επικίνδυνες παραλλαγές του ιού όσο θα περνά έτσι ο χρόνος.
Αν πέρυσι τον Μάρτιο είχε συγκληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κι είχε αποφασίσει lockdown 3-4 βδομάδων παγκοσμίως, η ανθρωπότητα θα είχε γλιτώσει πολύ πόνο και βάσανα – αλλά ο Τραμπ ράντιζε χλωρίνη και τσακωνόταν με το Πεκίνο. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να είχε πράξει η Ευρώπη. Δεν το έκανε. Αντιθέτως, μόλις απομακρύνθηκαν οι εκατόμβες Ιταλίας, Ισπανίας, Βρετανίας, η Κομισιόν πρωτοστάτησε στην άρση των περιοριστικών μέτρων, και το φθινόπωρο πρόκρινε (και πίστεψε ότι μπορούσε…) να σώσει την ευρωπαϊκή οικονομία. Αγνοούσε ότι για να σωθεί η οικονομία πρέπει πρώτα να σωθούν οι άνθρωποι.
Αυτό που δεν έγινε τότε, θα μπορούσε να γίνει τώρα. Αφού θα απαιτηθούν αρκετοί μήνες έως ότου ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός και αποκτηθεί ανοσία της αγέλης, η Κομισιόν εύκολα μπορεί να δανειστεί σε ευρώ με μηδενικά επιτόκια χάρη στην εγγύηση της ΕΚΤ – ουδείς θα ανησυχεί αν πληρωθεί το χρέος αφού θα το επαναγοράζει η ΕΚΤ, όπως κάνει η FED στις ΗΠΑ, η Τράπεζα της Αγγλίας στη Βρετανία κ.ο.κ. Ετσι θα μπορεί να επιχορηγεί τα κράτη-μέλη και αυτά να στηρίξουν τις κοινωνίες τους μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα εμβολιαστικά προγράμματα, χωρίς να κινδυνεύουν να γονατίσουν και να στηθούν στον τοίχο από τις αγορές μεθαύριο. Αν, όμως, δεν κάνει τίποτα η Κομισιόν; Ας δοκιμάσουμε να κάνουμε ό,τι πρέπει μόνοι μας.
Την ημέρα που έληξε το πρώτο lockdown, 4.5.20, είχαμε 35 διασωληνωμένους, 2 θανάτους και 982 ενεργά κρούσματα στην επικράτεια. Την Πέμπτη είχαμε 249 διασωληνωμένους, 25 θανάτους και κατ’ ελάχιστον 8.000 ενεργά κρούσματα. Διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση που κρύβει πολλές απειλές. Χρειάζεται να μετρήσουμε τις συνέπειες κάθε δράσης, με σκληρά στοιχεία και αυστηρή ανάλυση (δεν αρκούν οι επιστημονικές «απόψεις» και τα «νομίζω»…) και να κάνουμε ό,τι πρέπει για τις ανθρώπινες ζωές.
Ακόμα κι ένα αυστηρό lockdown; Ναι! Θα επέφερε απώλειες στην οικονομία σχεδόν 3 δισ./μήνα. Αλλά ήδη το κράτος πληρώνει 2 δισ./μήνα με προγράμματα στήριξης. Και –παρότι το θέμα δεν είναι απλό– νομίζω ότι το επιπλέον κόστος ενός αυστηρού lockdown λίγων βδομάδων ίσως είναι μικρότερο από το κόστος στήριξης του παρατεταμένου «άνοιξε-κλείσε». Αρκεί τα μέτρα να μην είναι οριζόντια, αποτέλεσμα πελατειακών πιέσεων, αλλά στοχευμένα και δίκαια, για να μην αφήνουν κανέναν πίσω.
Αν πέρυσι τον Μάρτιο είχε συγκληθεί το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ κι είχε αποφασίσει lockdown 3-4 βδομάδων παγκοσμίως, η ανθρωπότητα θα είχε γλιτώσει πολύ πόνο και βάσανα – αλλά ο Τραμπ ράντιζε χλωρίνη και τσακωνόταν με το Πεκίνο. Κάτι ανάλογο θα μπορούσε να είχε πράξει η Ευρώπη. Δεν το έκανε. Αντιθέτως, μόλις απομακρύνθηκαν οι εκατόμβες Ιταλίας, Ισπανίας, Βρετανίας, η Κομισιόν πρωτοστάτησε στην άρση των περιοριστικών μέτρων, και το φθινόπωρο πρόκρινε (και πίστεψε ότι μπορούσε…) να σώσει την ευρωπαϊκή οικονομία. Αγνοούσε ότι για να σωθεί η οικονομία πρέπει πρώτα να σωθούν οι άνθρωποι.
Αυτό που δεν έγινε τότε, θα μπορούσε να γίνει τώρα. Αφού θα απαιτηθούν αρκετοί μήνες έως ότου ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός και αποκτηθεί ανοσία της αγέλης, η Κομισιόν εύκολα μπορεί να δανειστεί σε ευρώ με μηδενικά επιτόκια χάρη στην εγγύηση της ΕΚΤ – ουδείς θα ανησυχεί αν πληρωθεί το χρέος αφού θα το επαναγοράζει η ΕΚΤ, όπως κάνει η FED στις ΗΠΑ, η Τράπεζα της Αγγλίας στη Βρετανία κ.ο.κ. Ετσι θα μπορεί να επιχορηγεί τα κράτη-μέλη και αυτά να στηρίξουν τις κοινωνίες τους μέχρις ότου ολοκληρωθούν τα εμβολιαστικά προγράμματα, χωρίς να κινδυνεύουν να γονατίσουν και να στηθούν στον τοίχο από τις αγορές μεθαύριο. Αν, όμως, δεν κάνει τίποτα η Κομισιόν; Ας δοκιμάσουμε να κάνουμε ό,τι πρέπει μόνοι μας.
Την ημέρα που έληξε το πρώτο lockdown, 4.5.20, είχαμε 35 διασωληνωμένους, 2 θανάτους και 982 ενεργά κρούσματα στην επικράτεια. Την Πέμπτη είχαμε 249 διασωληνωμένους, 25 θανάτους και κατ’ ελάχιστον 8.000 ενεργά κρούσματα. Διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση που κρύβει πολλές απειλές. Χρειάζεται να μετρήσουμε τις συνέπειες κάθε δράσης, με σκληρά στοιχεία και αυστηρή ανάλυση (δεν αρκούν οι επιστημονικές «απόψεις» και τα «νομίζω»…) και να κάνουμε ό,τι πρέπει για τις ανθρώπινες ζωές.
Ακόμα κι ένα αυστηρό lockdown; Ναι! Θα επέφερε απώλειες στην οικονομία σχεδόν 3 δισ./μήνα. Αλλά ήδη το κράτος πληρώνει 2 δισ./μήνα με προγράμματα στήριξης. Και –παρότι το θέμα δεν είναι απλό– νομίζω ότι το επιπλέον κόστος ενός αυστηρού lockdown λίγων βδομάδων ίσως είναι μικρότερο από το κόστος στήριξης του παρατεταμένου «άνοιξε-κλείσε». Αρκεί τα μέτρα να μην είναι οριζόντια, αποτέλεσμα πελατειακών πιέσεων, αλλά στοχευμένα και δίκαια, για να μην αφήνουν κανέναν πίσω.
