Λύσεις και όχι αναμονή στα ελληνοτουρκικά

Οι Κασσάνδρες διαψεύστηκαν. Από τις περιγραφές των προηγούμενων ημερών για «ηλεκτρισμένο κλίμα», για «ένταση», για «νέες προκλήσεις» κ.ά., περάσαμε στο καλό κλίμα των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας. Προγραμματίζεται ήδη ο επόμενος γύρος.

Ταυτοχρόνως πραγματοποιούνται παράλληλες συνομιλίες. Οι πολιτικές διαβουλεύσεις ανάμεσα στους δύο κορυφαίους διπλωματικούς παράγοντες των υπουργείων Εξωτερικών. Σε αυτές συζητούνται όλα τα θέματα: Ανατολική Μεσόγειος, δηλαδή οι συμμαχίες της Ελλάδας που θεωρούνται ότι αποσκοπούν στον αποκλεισμό της Τουρκίας, το Κυπριακό ενόψει της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης, οι αντίστοιχες μειονότητες που ζουν στις δύο χώρες, κ.λπ. Και βεβαίως, γίνονται συζητήσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ για τον μηχανισμό αποτροπής εντάσεων μεταξύ των δύο χωρών και για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο σε στρατιωτικό επίπεδο.

Αρεσκόμαστε να πιστεύουμε ότι η Τουρκία δεν θέλει τον διάλογο και «υποχρεώνεται» να προσέλθει, ενώ εμείς τον επιδιώκουμε. Ας αναρωτηθούμε: πώς βλέπει ένας τρίτος τη δική μας φοβία και προσπάθεια να μην «αναβαθμιστούν» πολιτικά οι συνομιλίες, το παιχνίδι με τις λέξεις για το πώς θα ονομάζονται οι επαφές, κ.ο.κ.

Ο διάλογος γίνεται μετά από ισχυρές διεθνείς πιέσεις και στις δύο χώρες. Οι δύο πλευρές προσέρχονται για να δείξουν καλό πρόσωπο στην Ευρωπαϊκή Ενωση και τον διεθνή περίγυρο. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι καμία χώρα δεν είναι προετοιμασμένη να προχωρήσει σε αμοιβαίες παραχωρήσεις και να κάνει τους αναγκαίους συμβιβασμούς. Σε κάθε περίπτωση, η ηπιότερη ρητορική, τόσο από τον κ. Ερντογάν, όσο και από την ελληνική πλευρά, είναι θετικό γεγονός.

Ενα βασικό κίνητρο είναι η συζήτηση των ευρω-τουρκικών σχέσεων στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Αποδεικνύεται ότιμόνο μέσω της ισχυρότερης σύνδεσης ΕΕ - Τουρκίας - και όχι με την απομόνωση της Τουρκίας από την ΕΕ - μπορούν να υπάρξουν θετικές κινήσεις στην εσωτερική κατάσταση και στην εξωτερική πολιτική της γειτονικής χώρας.

Εάν η Τουρκία έχει ανάγκη την ΕΕ, εάν η ΕΕ χρειάζεται την Τουρκία σε μια αμοιβαίως επωφελή σχέση, εάν η νέα αμερικανική κυβέρνηση Μπάιντεν στις ΗΠΑ έχει καθαρότερη ματιά στα θέματα που μας ενδιαφέρουν, αλλά χωρίς να θέλει να απομακρυνθεί η Τουρκία από «τη Δύση», μήπως αυτά είναι παράγοντες που πρέπει να μας ενθαρρύνουν να προχωρήσουμε σε λύσεις, αντί να περιμένουμε να «κερδίσουμε χρόνο»; Οταν οι συνθήκες είναι ευνοϊκές, πρέπει να αξιοποιούνται για να κλείνουν οι υπάρχουσες εκκρεμότητες.

Παράδειγμα, η ρηματική διακοίνωση της Τουρκίας για την υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας. Η Τουρκία θεωρεί ότι τα έργα θα γίνουν και σε τμήμα της δικής της υφαλοκρηπίδας, καθώς έχει υπογράψει το γνωστό Μνημόνιο με τη Λιβύη. Σωστή η ελληνική άποψη ότι το Μνημόνιο αυτό παραβλέπει τους κανόνες Δικαίου της Θάλασσας. Αλλά το Μνημόνιο είναι εκεί και δεν θα ακυρωθεί παρά μόνο αν το ακυρώσουν αυτοί που το υπέγραψαν, ή με απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου.

Ας μας προβληματίσει η κατάρρευση του οικονομικά ασύμφορου, γεωπολιτικά επικίνδυνου και περιβαλλοντικά επιβλαβούς σχεδίου για τον αγωγό EastMed. Μια Διάσκεψη όλων των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου για θέματα ενέργειας, ασφάλειας και Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών μπορεί να δώσει λύσεις. Με τη συμμετοχή και της Τουρκίας, φυσικά.