Συμβολικότητα και πραγματικότητα
Γιώργος Μακράκης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-08-03
Στην Ελλάδα, ο κατώτατος μισθός είναι συνδεδεμένος (καλώς ή κακώς) με το ύψος του επιδόματος ανεργίας. Συνεπώς, η αύξηση του κατώτατου μισθού επηρεάζει το επίδομα ανεργίας, οπότε και η όποια συζήτηση η οποία αφορά τον κατώτατο μισθό, αφορά και τη συζήτηση για το επίδομα ανεργίας. Επισημαίνουμε ότι το επίδομα ανεργίας είναι ασφαλιστικό δικαίωμα (ακόμα) και παρά τη μείωση των εισφορών.
Σε κάθε περίπτωση, η συζήτηση για την αλλαγή στα επιδόματα ανεργίας έχει αρχίσει και έχει αρχίσει ανάποδα.
Με βάση τις εξαγγελίες του υπουργού Εργασίας, έχει ανοίξει ο διάλογος για την αλλαγή του τρόπου χορήγησης των επιδομάτων ανεργίας. Οι εξαγγελίες από μεριάς του υπουργού δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο περιεχόμενο, αναφέρονται μόνο στη σύνδεση του επιδόματος ανεργίας με την κατάρτιση. Για την αλλαγή του τρόπου χορήγησης των επιδομάτων ανεργίας έχει δοθεί, επίσης, στη δημοσιότητα το σχέδιο Πισσαρίδη και είναι γνωστή η κυβερνητική βούληση για υιοθέτησή του.
Ο υπουργός Εργασίας προανήγγειλε νομοθέτηση σχετικά με τις αλλαγές που προτείνει η έκθεση. Συγκεκριμένα, ο κ. Χατζηδάκης ανακοίνωσε αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού και καταβολής του επιδόματος ανεργίας και σύνδεσή του με την κατάρτιση. Για την κατάρτιση δεν θα πούμε πολλά, γιατί έχουμε ήδη αναφερθεί αρκετές φορές. Αν και η κατάρτιση ανέργων και εργαζομένων μπορεί υπό προϋποθέσεις να είναι απολύτως αναγκαία, στην Ελλάδα αποτελεί μηχανισμό απορρόφησης κονδυλίων και κατασπατάλησης κεφαλαίων. Στο όνομα αυτού, έχει δημιουργηθεί ένα νέο επάγγελμα, αυτό του καταρτιζόμενου. Για την κατάρτιση, λοιπόν, δεν προσδοκούμε πολλά, με πιθανότερο επιγενόμενο την απόλυτη νομιμοποίηση ενός ομιχλώδους και αμαρτωλού τοπίου, όπου τα «σκόιλ ελικικού» θα φαντάζουν καινοτόμα προγράμματα.
Αναφορικά με το σχέδιο Πισσαρίδη, αν και δεν υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες, μπορούμε με ασφάλεια να προχωρήσουμε σε κάποιες εκτιμήσεις, ξεκινώντας από το επίδομα ανεργίας. Τι ισχύει σήμερα; Τι είναι το επίδομα ανεργίας σήμερα; Το επίδομα ανεργίας είναι ασφαλιστική παροχή. Ασφαλίζεται ο εργαζόμενος για τον κίνδυνο της ανεργίας, καταβάλλονται εισφορές από εργαζόμενο και εργοδότη και, όταν ο εργαζόμενος χάνει τη δουλειά του, λαμβάνει επίδομα ανεργίας για κάποιο χρονικό διάστημα και υπό κάποιες προϋποθέσεις.
Το σίγουρο είναι ότι για μισθό από 348,49 ευρώ και άνω ο εργαζόμενος λαμβάνει επίδομα ανεργίας 399,25 ευρώ, συν τις προσαυξήσεις για τα μέλη της οικογένειας. Με το σχέδιο Πισσαρίδη, αν ο μέσος μισθός του εργαζομένου είναι 348,49 ευρώ, ο άνεργος θα λάβει επίδομα ανεργίας ίσο με το 55% του μέσου όρου του μισθού, δηλαδή 191,67 ευρώ. Απλούστατα, δηλαδή, ο εργαζόμενος, άνεργος πλέον, θα χάσει 208 ευρώ τον μήνα από το επίδομα ανεργίας. Για μισθό έως 174,24 ευρώ, ο εργαζόμενος σήμερα λαμβάνει επίδομα ανεργίας 199,75 € συν τις προσαυξήσεις, ενώ με το σχέδιο Πισσαρίδη θα λάβει 95,8 ευρώ! Ας δούμε, όμως, και την άλλη οπτική, από ποιο σημείο του μισθού και πάνω θα αυξάνεται το επίδομα ανεργίας. Το επίδομα ανεργίας θα αρχίσει να αυξάνεται ελάχιστα και προοδευτικά από μέσο μισθό 730 ευρώ και πάνω.
Επί της ουσίας, το επίδομα ανεργίας θα μειωθεί, σύμφωνα με τον χάρτη κατανομής των μισθών, για χιλιάδες φτωχούς εργαζόμενους που θα χάσουν την εργασία τους, ενώ θα αυξηθεί λίγο ή πολύ παραπάνω για εργαζόμενους που ανήκουν σε υψηλότερα μισθολογικά κλιμάκια. Η αύξηση του επιδόματος ανεργίας θα είναι κοινωνικά ορατή για μέσο όρο μισθών κατά την προηγούμενη τριετία άνω των 1.000 ευρώ! Επιπλέον, με τον μέσο όρο του μισθού της προηγούμενης τριετίας (ο οποίος θα λαμβάνεται υπόψη για τον καθορισμό του ύψους του επιδόματος ανεργίας, σύμφωνα με την έκθεση Πισσαρίδη), θα είναι εξαιρετικά δύσκολο, υπό τις παρούσες εργασιακές συνθήκες, να επιτευχθεί τελικά αύξηση.
Το επίδομα ανεργίας και ο τρόπος που δίνεται μέχρι σήμερα έχει πολλές παθογένειες σε βάρος των ανέργων. Κατ’ αρχάς, το γεγονός ότι μόνο το 10-14% των ανέργων λαμβάνει επίδομα ανεργίας αποτελεί πρόβλημα. Ενα άλλο πρόβλημα αποτελεί το ύψος του επιδόματος ανεργίας, μιας και το επίδομα ανεργίας με βάση τα 400 ή τα 480 ευρώ, με δύο παιδιά, δεν δημιουργεί συνθήκες αξιοπρεπούς διαβίωσης. Αρα μια συζήτηση για τη βελτίωση των όρων χορήγησης των επιδομάτων ανεργίας θα ήταν χρήσιμη, αν φυσικά αυτή η συζήτηση διεξαγόταν όχι στη βάση επιστημονικών ιδεοληψιών και ταξικής οπτικής, αλλά στη βάση της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ποιότητας ζωής και της αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Με πάνω από ένα εκατομμύριο ανέργους και με περίπου 100-150 χιλιάδες επιδοτούμενους, με περισσότερους από το 50% μακροχρόνια ανέργους, είναι προφανές ότι η συζήτηση πρέπει να ξεκινήσει αλλιώς. Με το σχέδιο Πισσαρίδη, απλώς η κατάσταση χειροτερεύει και το κεφάλι της στρουθοκαμήλου χώνεται πιο βαθιά.
Πάμε τώρα στις τελευταίες εξελίξεις και την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 2%. Η τελευταία αύξηση του κατώτατου μισθού έγινε το 2019 και ήταν 11%. Τότε καταργήθηκε και ο υποκατώτατος μισθός, η ντροπή της μισθωτής εργασίας. Η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 13 ευρώ μηνιαίως επιφέρει αύξηση κατά 8 ευρώ μηνιαίως ή 26 λεπτά ημερησίως στο επίδομα ανεργίας. Υπενθυμίζουμε ότι επίδομα ανεργίας, κατά τον Ιούνιο του 2021, έλαβε το 7,2% του συνόλου των εγγεγραμμένων ανέργων, δηλαδή μόλις 65 χιλιάδες από τους 948 χιλιάδες άνεργους, ένα μικρό δηλαδή ποσοστό του συνόλου των ανέργων, ένα πολύ μικρό ποσοστό.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 13 ευρώ τον μήνα ή 52 λεπτά τη μέρα αποτελεί εμπαιγμό, διπλό εμπαιγμό όμως αποτελεί και η συνεπακόλουθη αύξηση του επιδόματος ανεργίας κατά 8 ευρώ μηνιαίως ή 26 λεπτά τη μέρα! Οι πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων και των ανέργων είναι προφανώς πολύ πάνω από τη συμβολική αύξηση.
Συμβολική αύξηση την ονόμασε ο πρωθυπουργός…
Τι ακριβώς συμβολίζει δεν ξέρω! Και ποιο πρόβλημα λύνεται με συμβολισμούς πάλι δεν ξέρω!
Πάντως, έτσι για να μην ξεχνάμε, 20 εκατ. ευρώ δόθηκαν στα ΜΜΕ για να διαφημίζουν τα «σύμβολα». Συμ-βολικότατα!