Ο κουρνιαχτός "και η δημοκρατία"...
Χριστίνα Πουλίδου, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-07-02
Το θέμα που δημοσιεύτηκε την περασμένη Κυριακή από την "Καθημερινή" (περισσότερο ελλειπτικά) και το "Παρόν" (με πολλές λεπτομέρειες) έλεγε πάνω-κάτω τα εξής: πως ο Κ.Μητσοτάκης σε συζήτησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας σε φιλική συνάθροιση στο σπίτι της υπουργού Εξωτερικών, ανέπτυξε την άποψη πως θάπρεπε να καταβληθεί μια προσπάθεια να διαδεχθεί τον Πρόεδρο της Κύπρου Τάσσο Παπαδόπουλο κάποιος πολιτικός "με μετριοπαθείς απόψεις". Επίσης, πως σε μια τέτοια εξέλιξη θάπρεπε να συνεργαστούν το ΑΚΕΛ και ο ΔΗΣΥ και πως ο κ.Παπούλιας θα μπορούσε να ενθαρρύνει το ΑΚΕΛ προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς ο ΔΗΣΥ έχει ήδη βολιδοσκοπηθεί και "συμφωνεί". Κατά το δημοσίευμα της εφημερίδας "Παρόν" εξάλλου, επισημάνθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, πως στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται ο Κ.Στεφανόπουλος, ο Κ.Σημίτης, ο Γ.Παπανδρέου κ.α.
Ο πολιτικός απόηχος αυτών των "πληροφοριών" ήταν παταγώδης - τα Κυπριακά ΜΜΕ μετέφεραν το μήνυμα "σχεδιασμών ανατροπής του Προέδρου Παπαδόπουλου από κύκλους των Αθηνών", Κύπριοι πολιτικοί παρατήρησαν πως οποτεδήποτε παρενέβη η Ελλάδα στα εσωτερικά της Κύπρου προκλήθηκε ζημιά στον τόπο, η Κυπριακή κυβέρνηση τονίζοντας πως "δεν την αγγίζουν" παρόμοιες πληροφορίες κέντησε έναν πλούσιο καμβά υπαινιγμών, δηκτικών σχολίων και ρητών προειδοποιήσεων, ενώ τα κόμματα της συγκυβέρνησης ενεπλάκησαν σε μια πλειοδοσία δηλώσεων πίστης στον Πρόεδρο Παπαδόπουλο. Στην Αθήνα, ο άμεσα εμπλεκόμενος Κ.Μητσοτάκης μίλησε για "αθλιότητες", ενώ η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στα στερεότυπα περί της "άριστης, συνεχούς και στενής συνεργασίας των δύο κυβερνήσεων" και το ΠΑΣΟΚ "καταδίκασε την όποια προσπάθεια υπονόμευσης του Προέδρου Παπαδόπουλου".
Ποιός κέρδισε απ΄αυτή την ιστορία; Αναμφίβολα ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, που εμφανίσθηκε ως το υποψήφιο θύμα σκοτεινών μηχανισμών. Επίσης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, με τη συνδρομή του οποίου προκύπτει πως αποκαλύφθηκαν τα σχέδια των σκοτεινών μηχανισμών. Ποιός έχασε; Ο Κ.Μητσοτάκης - γνωστός για τις απόψεις του υπέρ του σχεδίου Ανάν και πολιτικός με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση από τη δεκαετία του ’60 - ταίριαξε "γάντι" στον ρόλο που του απεδόθη και αναθεματίστηκε από πανεθνικό ακροατήριο. Ο Γ.Κασουλίδης, ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ και υποψήφιος Πρόεδρος κατά τις ενδείξεις, "φωτογραφήθηκε" ως το πρόσωπο που υπεννοήθη για τη διαδοχή του Προέδρου Παπαδόπουλου και στηλιτεύθηκε. Η Ντ.Μπακογιάννη τέλος, πέραξε ξυστά από τις μυλόπετρες της σεναριολογίας - το βάρος των καταγγελιών στράφηκε σε βάρος του πατέρα της, το πρόσωπό της (λόγω και της υπουργικής της ιδιότητας) περιβλήθηκε από μιαν αιδήμονα σιγή, πλην όμως φορτώθηκε εκ νέου το κλίμα της κυπριακής καχυποψίας για τις μύχιες προθέσεις της.
Η "διαρροή" στήνει τη "μαγική εικόνα"
Το καταγγελόμενο γεγονός δεν ξέρουμε αν έγινε, ή πώς έγινε. Ξέρουμε όμως, ότι υπήρξε συγκεκριμένη "διαρροή" - το αποτέλεσμά της το διαβάσαμε και το είδαμε να αναμεταδίδεται με την ταχύτητα της πυρκαγιάς, από τους μηχανισμούς αναπαραγωγής που ήταν στημένοι για να το υποδεχθούν. Οι συγκεκριμένες "πληροφορίες" συμπλήρωσαν τη "μαγική εικόνα" - που όταν μετακινείται αποκαλύπτει μιαν άλλη εικόνα. Η "μαγική εικόνα" διαμορφώθηκε από την αυστηρή παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Σύμη, που έγινε για να αντικρούσει την άποψη της προσφυγής στη Χάγη. Η παρέμβαση αυτή είχε γίνει δυό μέρες μετά από την αρθρογραφία Σημίτη και μια μέρα μετά από τη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρωθυπουργό της χώρας, ενώ συμπληρώθηκε από τα δημοσιεύματα. Στο πεδίο των εντυπώσεων λοιπόν βρέθηκαν σε αντιπαράθεση δύο διαφορετικές πολιτικές, δύο διαφορετικές εικόνες - αυτή όσων υποστηρίζουν την προσφυγή στη Χάγη και έλκουν την καταγωγή τους στο "ναι" του σχεδίου Ανάν και οι πολέμιοι αυτών των απόψεων, οι οπαδοί του "βροντερού όχι", που θεωρούν ότι στο γονίδιο της Τουρκίας βρίσκεται η παραγωγή ανθελληνικών αξιώσεων και άρα είναι αφελής η προσέγγιση όσων πιστεύουν στην πολιτική επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Το συγκεκριμένο συμβάν δείχνει ακόμη, ότι στο πεδίο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής αναδεικνύονται αίφνης πολλοί πόλοι εξουσίας. Ο καθένας απ΄αυτούς επιχειρεί να τραβήξει τον πρωθυπουργό κατά τη μεριά του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όσα λέει έχουν την έγκρισή του (με άλλα λόγια απηχεί την επίσημη κυβερνητική γραμμή), ή ότι εν πάση περιπτώσει μετέχει σε έναν συσχετισμό δυνάμεων προκειμένου να κρατήσει την ισορροπία ο πρωθυπουργός. Αυτοί οι λεπτοί υπαινιγμοί δύσκολα επαληθεύονται, υπάρχουν όμως ορισμένα κριτήρια που μπορούν να διευκολύνουν τον διαχωρισμό της ήρας απ’ το στάρι. Το γεγονός για παράδειγμα, ότι ο πρωθυπουργός Κ.Καραμανλής κατά την επίσκεψή του στη Φινλανδία (την Προεδρεύουσα χώρα της ΕΕ) στις επίσημες δηλώσεις του απέφυγε προσεκτικά να επαναλάβει τους όρους που θέτει η Κυπριακή κυβέρνηση για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, δείχνει αναντίρρητα ότι η Αθήνα συνεργάζεται αλλά δεν ταυτίζεται με τη Λευκωσία. Το γεγονός επίσης, ότι (κατά την επίσκεψη του κ.Καραμανλή στη Στοκχόλμη) ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Γκ.Πέρσον εξέφρασε την άποψη πως στη διαδικασία ΕΕ-Τουρκίας "θα πρέπει να ανοίξουν όλα τα κεφάλαια" παρουσία του κ.Καραμανλή, ο οποίος όμως παρέμεινε σιωπηλός και δεν υπερασπίστηκε το Κυπριακό βέτο, επιβεβαιώνει την προηγούμενη διαπίστωση. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται το "κλειδί" της πρόσφατης αναταραχής - η ταύτιση Αθήνας και Λευκωσίας στη γραμμή που χαράσσει η Λευκωσία είναι το ζητούμενο. Και όσο διακυβεύεται αυτό το ζητούμενο, τόσο θα υπάρχουν καταγγελίες για σενάρια, συνωμοσίες και ύποπτες συμμαχίες - με άλλα λόγια θα ενεργοποιείται το φαινόμενο της θολής εικόνας από τον κουρνιαχτό. Ακριβώς όπως είχε διατάξει ο δραπέτης Παλαιοκώστας τον πιλότο του ελικοπτέρου - "φόρτσα τις μηχανές", είχε πεί, για να σηκωθεί σκόνη και να χαθεί η ορατότητα. Και η ευκρίνεια στην ορατότητα είναι η απαίτηση που έχουν, που πρέπει να έχουν, οι πολίτες από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ.
Ο πολιτικός απόηχος αυτών των "πληροφοριών" ήταν παταγώδης - τα Κυπριακά ΜΜΕ μετέφεραν το μήνυμα "σχεδιασμών ανατροπής του Προέδρου Παπαδόπουλου από κύκλους των Αθηνών", Κύπριοι πολιτικοί παρατήρησαν πως οποτεδήποτε παρενέβη η Ελλάδα στα εσωτερικά της Κύπρου προκλήθηκε ζημιά στον τόπο, η Κυπριακή κυβέρνηση τονίζοντας πως "δεν την αγγίζουν" παρόμοιες πληροφορίες κέντησε έναν πλούσιο καμβά υπαινιγμών, δηκτικών σχολίων και ρητών προειδοποιήσεων, ενώ τα κόμματα της συγκυβέρνησης ενεπλάκησαν σε μια πλειοδοσία δηλώσεων πίστης στον Πρόεδρο Παπαδόπουλο. Στην Αθήνα, ο άμεσα εμπλεκόμενος Κ.Μητσοτάκης μίλησε για "αθλιότητες", ενώ η ελληνική κυβέρνηση κατέφυγε στα στερεότυπα περί της "άριστης, συνεχούς και στενής συνεργασίας των δύο κυβερνήσεων" και το ΠΑΣΟΚ "καταδίκασε την όποια προσπάθεια υπονόμευσης του Προέδρου Παπαδόπουλου".
Ποιός κέρδισε απ΄αυτή την ιστορία; Αναμφίβολα ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος, που εμφανίσθηκε ως το υποψήφιο θύμα σκοτεινών μηχανισμών. Επίσης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κάρολος Παπούλιας, με τη συνδρομή του οποίου προκύπτει πως αποκαλύφθηκαν τα σχέδια των σκοτεινών μηχανισμών. Ποιός έχασε; Ο Κ.Μητσοτάκης - γνωστός για τις απόψεις του υπέρ του σχεδίου Ανάν και πολιτικός με ιδιαίτερη ιστορική φόρτιση από τη δεκαετία του ’60 - ταίριαξε "γάντι" στον ρόλο που του απεδόθη και αναθεματίστηκε από πανεθνικό ακροατήριο. Ο Γ.Κασουλίδης, ευρωβουλευτής του ΔΗΣΥ και υποψήφιος Πρόεδρος κατά τις ενδείξεις, "φωτογραφήθηκε" ως το πρόσωπο που υπεννοήθη για τη διαδοχή του Προέδρου Παπαδόπουλου και στηλιτεύθηκε. Η Ντ.Μπακογιάννη τέλος, πέραξε ξυστά από τις μυλόπετρες της σεναριολογίας - το βάρος των καταγγελιών στράφηκε σε βάρος του πατέρα της, το πρόσωπό της (λόγω και της υπουργικής της ιδιότητας) περιβλήθηκε από μιαν αιδήμονα σιγή, πλην όμως φορτώθηκε εκ νέου το κλίμα της κυπριακής καχυποψίας για τις μύχιες προθέσεις της.
Η "διαρροή" στήνει τη "μαγική εικόνα"
Το καταγγελόμενο γεγονός δεν ξέρουμε αν έγινε, ή πώς έγινε. Ξέρουμε όμως, ότι υπήρξε συγκεκριμένη "διαρροή" - το αποτέλεσμά της το διαβάσαμε και το είδαμε να αναμεταδίδεται με την ταχύτητα της πυρκαγιάς, από τους μηχανισμούς αναπαραγωγής που ήταν στημένοι για να το υποδεχθούν. Οι συγκεκριμένες "πληροφορίες" συμπλήρωσαν τη "μαγική εικόνα" - που όταν μετακινείται αποκαλύπτει μιαν άλλη εικόνα. Η "μαγική εικόνα" διαμορφώθηκε από την αυστηρή παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Σύμη, που έγινε για να αντικρούσει την άποψη της προσφυγής στη Χάγη. Η παρέμβαση αυτή είχε γίνει δυό μέρες μετά από την αρθρογραφία Σημίτη και μια μέρα μετά από τη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον πρωθυπουργό της χώρας, ενώ συμπληρώθηκε από τα δημοσιεύματα. Στο πεδίο των εντυπώσεων λοιπόν βρέθηκαν σε αντιπαράθεση δύο διαφορετικές πολιτικές, δύο διαφορετικές εικόνες - αυτή όσων υποστηρίζουν την προσφυγή στη Χάγη και έλκουν την καταγωγή τους στο "ναι" του σχεδίου Ανάν και οι πολέμιοι αυτών των απόψεων, οι οπαδοί του "βροντερού όχι", που θεωρούν ότι στο γονίδιο της Τουρκίας βρίσκεται η παραγωγή ανθελληνικών αξιώσεων και άρα είναι αφελής η προσέγγιση όσων πιστεύουν στην πολιτική επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Το συγκεκριμένο συμβάν δείχνει ακόμη, ότι στο πεδίο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής αναδεικνύονται αίφνης πολλοί πόλοι εξουσίας. Ο καθένας απ΄αυτούς επιχειρεί να τραβήξει τον πρωθυπουργό κατά τη μεριά του, αφήνοντας να εννοηθεί ότι όσα λέει έχουν την έγκρισή του (με άλλα λόγια απηχεί την επίσημη κυβερνητική γραμμή), ή ότι εν πάση περιπτώσει μετέχει σε έναν συσχετισμό δυνάμεων προκειμένου να κρατήσει την ισορροπία ο πρωθυπουργός. Αυτοί οι λεπτοί υπαινιγμοί δύσκολα επαληθεύονται, υπάρχουν όμως ορισμένα κριτήρια που μπορούν να διευκολύνουν τον διαχωρισμό της ήρας απ’ το στάρι. Το γεγονός για παράδειγμα, ότι ο πρωθυπουργός Κ.Καραμανλής κατά την επίσκεψή του στη Φινλανδία (την Προεδρεύουσα χώρα της ΕΕ) στις επίσημες δηλώσεις του απέφυγε προσεκτικά να επαναλάβει τους όρους που θέτει η Κυπριακή κυβέρνηση για τη συνέχιση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας, δείχνει αναντίρρητα ότι η Αθήνα συνεργάζεται αλλά δεν ταυτίζεται με τη Λευκωσία. Το γεγονός επίσης, ότι (κατά την επίσκεψη του κ.Καραμανλή στη Στοκχόλμη) ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Γκ.Πέρσον εξέφρασε την άποψη πως στη διαδικασία ΕΕ-Τουρκίας "θα πρέπει να ανοίξουν όλα τα κεφάλαια" παρουσία του κ.Καραμανλή, ο οποίος όμως παρέμεινε σιωπηλός και δεν υπερασπίστηκε το Κυπριακό βέτο, επιβεβαιώνει την προηγούμενη διαπίστωση. Και εκεί ακριβώς βρίσκεται το "κλειδί" της πρόσφατης αναταραχής - η ταύτιση Αθήνας και Λευκωσίας στη γραμμή που χαράσσει η Λευκωσία είναι το ζητούμενο. Και όσο διακυβεύεται αυτό το ζητούμενο, τόσο θα υπάρχουν καταγγελίες για σενάρια, συνωμοσίες και ύποπτες συμμαχίες - με άλλα λόγια θα ενεργοποιείται το φαινόμενο της θολής εικόνας από τον κουρνιαχτό. Ακριβώς όπως είχε διατάξει ο δραπέτης Παλαιοκώστας τον πιλότο του ελικοπτέρου - "φόρτσα τις μηχανές", είχε πεί, για να σηκωθεί σκόνη και να χαθεί η ορατότητα. Και η ευκρίνεια στην ορατότητα είναι η απαίτηση που έχουν, που πρέπει να έχουν, οι πολίτες από την κυβέρνηση και τα ΜΜΕ.