Πληθωρισμός κερδών κι ένα τρύπιο καλάθι

Βεβαίως υπάρχει πρόβληµα πληθωρισµού και στην Αµερική και στην Ευρώπη, βεβαίως η μετά από 10ετίες επανεμφάνισή του είναι παγκόσμιο φαινόμενο, καμία χώρα, καμία οικονομία, κανένας δεν μένει στο απυρόβλητο.

Αλλά, πρώτον, ο πληθωρισμός δεν είναι ένα ουδέτερο φαινόμενο: Εφόσον αντέχει η κατανάλωση, οι εταιρείες περνούν το αυξημένο κόστος στους πελάτες τους. Ακόμα κι αν διατηρούν το ίδιο ποσοστό κέρδους, αυξάνουν τα κέρδη τους ως μάζα, ως απόλυτο μέγεθος, αφού το ίδιο ποσοστό κέρδους υπολογίζεται σε αυξημένες τιμές βάσης. Επιπλέον, πολλές εταιρείες εκμεταλλεύονται την αναμπουμπούλα για να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους. Τα πραγματικά κέρδη αυξάνονται, ενώ οι πραγματικοί μισθοί μειώνονται – έγραψε στους Financial Times αναφερόμενος στην αμερικανική οικονομία ο Πολ Ντόνοβαν, επικεφαλής οικονομολόγος της UBS Global Wealth Management. Το πρόβλημα λέγεται πληθωρισμός κερδών.

Από τον Απρίλιο μέχρι σήμερα –λέει το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ– ο κατώτατος μισθός έχει χάσει το 19% της αγοραστικής δύναμής του. Το 2022, όταν ο πληθωρισμός «τρέχει» με 10% περίπου, οι απώλειες είναι μεγαλύτερες για τα χαμηλότερα εισοδήματα: Φθάνουν στο 40% για τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 750 ευρώ. Προσέξτε κι αυτό: Το πρώτο εξάμηνο φέτος, οι Ελληνες πάροχοι φυσικού αερίου διατηρούσαν το δεύτερο υψηλότερο περιθώριο κέρδους στην Ευρώπη… Υπάρχουν κέρδη, υπάρχουν και υπερκέρδη.

Ο πληθωρισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, αλλά –δεύτερο– αυτό δεν εξηγεί γιατί τα ίδια είδη λαϊκής κατανάλωσης / πρώτης ανάγκης είναι ακριβότερα έως πολύ ακριβότερα στην Ελλάδα απ’ ό,τι στη Γερμανία ή σε άλλες ευρωπαϊκές/μεσογειακές χώρες, παρότι εκείνες έχουν υψηλότερους μισθούς, ακριβότερα ενοίκια και άλλους συντελεστές κόστους. Δεν εξηγεί γιατί οι ίδιες αλυσίδες σούπερ μάρκετ πουλάνε φθηνότερα στα μαγαζιά τους στο Μόναχο και αισθητά πιο ακριβά στα μαγαζιά τους στην Αθήνα. Η απάντηση: Γιατί στην Ελλάδα δεν λειτουργεί ο ανταγωνισμός, λειτουργούν οι «αγορές των κολλητών», απ’ όπου βγαίνουν τα εύκολα και πολλά λεφτά.

Αυτά τα συστήματα δεν τα ακουμπούν οι κυβερνήσεις, ούτε βέβαια η σημερινή – παρότι το τσουνάμι των ανατιμήσεων, αν αφεθεί έτσι, τείνει να πάρει διαστάσεις πλιάτσικου εις βάρος του λαϊκού εισοδήματος. Μαγικά δεν υπάρχουν. Αλλά αν μια κυβέρνηση ήθελε να βάλει κάποιο φρένο σε αυτό το τσουνάμι, θα δρούσε με σχέδιο, ευθύνη, σοβαρότητα κι επαγγελματισμό – αυτονόητα δεν θα έβαζε απέναντί της την Επιτροπή Ανταγωνισμού. Και αφού αποκτούσε από τους αρμόδιους φορείς μια πραγματική εικόνα των οικονομικών στοιχείων κάθε επίμαχου κλάδου (για να μην παραμυθιάζεται…), θα καλούσε όλους τους εμπλεκομένους (όχι μόνο τις αλυσίδες λιανικής, δεν θα άφηνε στο απυρόβλητο εισαγωγείς, παραγωγούς, μεταποίηση…) και θα επέβαλλε μια ευρεία συνεννόηση και συνεργασία με στόχο να μειωθούν οι τιμές.

Δεν έγινε τίποτα σε αυτή την κατεύθυνση. Αντί για μια κάποια πραγματική μάχη κατά της ακρίβειας, δίδεται μάχη των εντυπώσεων. Με αξιοθέατο ένα τρύπιο καλάθι. Ο,τι μπαίνει σε αυτό θα ακριβαίνει λελογισμένα. Αν όμως κάποιο από τα περιεχόμενα του καλαθιού χρειαστεί να ανατιμηθεί υπερβολικά, τότε θα προηγείται η έξοδός του από το καλάθι. Με σύστημα και τάξη.