Ο Εγκέλαδος και η αλληλεγγύη
Παντελής Μπουκάλας, Η Καθημερινή, Δημοσιευμένο: 2023-02-07
Το τραγικό μέγεθος των απωλειών υποχρέωσε την τουρκική κυβέρνηση να πράξει ό,τι πράττει αναγκαστικά κάθε κυβέρνηση σε δεινές περιστάσεις: να απευθύνει έκκληση στη διεθνή κοινότητα. Η ανταπόκριση υπήρξε άμεση και ευρεία. Πολλές χώρες, και η Ελλάδα φυσικά, έστειλαν ήδη ειδικευμένες σωστικές ομάδες. Οταν χάνονται μαζικά άνθρωποι, κι όταν υπάρχουν ελπίδες να σωθούν κάποιοι εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια, ακόμα και ο εθνικιστικός απομονωτισμός οφείλει να διπλώνει τα αναπεπταμένα λάβαρά του. Δυστυχώς, έχει άπλετο χρόνο μπροστά του για να τα υψώσει ξανά.
Στις πρώτες του δηλώσεις, ο κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε τον τωρινό σεισμό ως «τη μεγαλύτερη καταστροφή στη χώρα του από το 1939», όταν τα 7,9 Ρίχτερ κόστισαν τη ζωή 33.000 ανθρώπων. Μακάρι να βγει αληθινός ο λόγος του, γιατί είναι σαν να εικάζει πως οι θάνατοι θα ξεπεράσουν τις 17.000 της αποδεδειγμένα δεύτερης μεγαλύτερης καταστροφής, στις 17.8.1999.
Τότε η συμπαράσταση της Ελλάδας είχε εκδηλωθεί ταχύτατα και ποικιλότροπα. Σε μόλις είκοσι ημέρες, στις 7.9.1999, ήταν η σειρά της Τουρκίας να σταθεί αλληλέγγυα, μετά τον σεισμό που έπληξε την Αθήνα, με 143 θύματα. Η έστω και παροδική «διπλωματία των σεισμών» αναπτύχθηκε στο έδαφος των αυθόρμητων λαϊκών αισθημάτων, που λειτούργησαν σαν προτροπή προς την πολιτική ηγεσία των δύο χωρών.
Τον Αύγουστο του 1999 ο κ. Ερντογάν, υποχρεωτικά παραιτημένος από τη δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, αποκτούσε ξανά πολιτικά δικαιώματα. Τα είχε στερηθεί επί δεκάμηνο, γιατί είχε απαγγείλει σε διαδήλωση στίχους του Τούρκου εθνικιστή ποιητή Ζιγιά Γκιοκάλπ: «Οι μιναρέδες είναι οι ξιφολόγχες μας, οι θόλοι είναι τα κράνη μας και οι πιστοί οι στρατιώτες μας». Στην ερντογανική βασιλεία που επιβλήθηκε έκτοτε, οι επίδικοι στίχοι δεν είναι πια φιλολογία ή λογοτεχνία, αλλά σκληρή πολιτική, εσωτερική και εξωτερική. Μολαταύτα, ο πρώτος λόγος ανήκει πάντα στην αλληλεγγύη.