Για έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: μεθοδικό, αποτελεσματικό, σύγχρονο

H ήττα του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. στις πρόσφατες εκλογές δεν ήταν κεραυνός σε ένα αίθριο διεθνές περιβάλλον.

Ζούμε εν μέσω πολλαπλών κρίσεων οικουμενικής εμβέλειας: κλιματική κρίση, οικολογικές καταστροφές, ραγδαία διόγκωση των προσφυγικών-μεταναστευτικών ρευμάτων, επιδείνωση της γεωπολιτικής συνθήκης με τη ρωσική εισβολή και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Όλα αυτά σε συνδυασμό με την ακραία αύξηση των ανισοτήτων και την πειθαρχική εξουσία που ασκούν οι αγορές χρήματος στις εθνικές κυβερνήσεις συγκροτούν ένα εκρηκτικό μείγμα αντιθέσεων που έχει προκαλέσει ο νεοφιλελευθερισμός.

Αυτές οι αντιθέσεις στην παρούσα φάση ενισχύουν το δεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος.

Σ’ αυτό το περιβάλλον πρέπει να εντάξουμε αναλύσεις και αποτιμήσεις, αλλά και την εναλλακτική λύση για την ανασυγκρότηση της ευρύτερης, της πληθυντικής Αριστεράς.

Διότι οι πολιτικές και ιδεολογικές μετατοπίσεις στην Ελλάδα δεν αποτελούν εξαίρεση, αλλά ακολουθούν τις διεθνείς τάσεις.

Αυτή η διαπίστωση, βέβαια, δεν αφαιρεί τίποτε από την ευθύνη μας. Κάθε άλλο μάλιστα, καθώς ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. παρά την ήττα εξακολουθεί να είναι το μεγαλύτερο κόμμα της Αριστεράς και ένα από τα μεγαλύτερα κόμματα του προοδευτικού χώρου στην Ευρώπη.

Είναι, λοιπόν, πολιτική μας υποχρέωση να πρωταγωνιστήσουμε σε μια αντεπίθεση των αριστερών και προοδευτικών ιδεών.

Προϋπόθεση αυτής της πολιτικής αντεπίθεσης είναι να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τα αίτια της πολιτικής μας ήττας. Κάποια από αυτά έχουν ήδη επισημανθεί. Σε συνθήκες απλής αναλογικής δεν καταφέραμε να συγκροτήσουμε μια αξιόπιστη πρόταση κυβερνητικής λύσης, αλλά και δεν κατανοήσαμε στο απαιτούμενο βάθος τη σημερινή κοινωνική ανάγκη για κυβερνητική σταθερότητα. Εκπέμψαμε, επίσης, μια πολυφωνία ως προς τις προτεραιότητές μας, που ενίοτε μετατρεπόταν ακόμα και σε κακοφωνία.

Υπήρξαν και άλλες αιτίες. Η αδυναμία να αξιοποιήσουμε τη στρατηγική της διεύρυνσης για να μετατρέψουμε τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. σε ένα κόμμα όχι μόνο μαζικό, αλλά ταυτόχρονα παρεμβατικό και χρήσιμο για την κοινωνική πλειοψηφία. Η αδυναμία μας να μιλήσουμε θετικά για τις δυνατότητες που υπάρχουν στην ελληνική κοινωνία και οικονομία, για την άλλη πολιτική που μπορεί να οδηγήσει με ασφάλεια σ’ ένα καλύτερο μέλλον για όσους δημιουργούν στη χώρα μας.

Η συζήτηση για τις αιτίες της ήττας πρέπει να γίνει. Πρέπει, όμως, να γίνει εν κινήσει.

Αν θέλουμε το εγχείρημα της αυτοκριτικής και της ανασυγκρότησης να τελεσφορήσει, είναι αναγκαίο να αποφύγουμε τις ευκολίες.

Μια από τις ευκολίες είναι η αντιπαράθεση για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πρέπει να κινηθεί προς τα αριστερά ή προς το Κέντρο.

Αυτή η εν πολλοίς στρεβλή αντιπαράθεση, που διεξάγεται μάλιστα με αυτούς τους γεωγραφικούς όρους, δεν φωτίζει τα ζητήματα στρατηγικής. Συγχρόνως συγχέει την ταυτότητα με την απεύθυνση. Το μόνο στο οποίο συμβάλλει, τελικά, είναι σε έναν πληθωρισμό πολιτικών ταυτοτήτων, σε μια πλειοδοσία αυτοδικαιωτικών τοποθετήσεων.

Για να δώσουμε πνοή, πρέπει να κινηθούμε σε μια άλλη κατεύθυνση. Να γεμίσουμε με περιεχόμενο τις έννοιες που περιφέρονται ως αδειανά πουκάμισα στον δημόσιο διάλογο.

Και αναρωτιέμαι:

Είναι αριστερή ή κεντρώα σήμερα η υπεράσπιση του κόσμου της εργασίας; Με στόχο την αύξηση των μισθών στο μερίδιο του ΑΕΠ, την επαναρρύθμιση της αγοράς εργασίας και την ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων;

Είναι αριστερή ή κεντρώα σήμερα η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης με πολιτικές που βάζουν αυστηρούς κανόνες, αλλά και με έναν πρωταγωνιστικό ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ στη διεθνή προσπάθεια για την προστασία του φυσικού μας πλούτου και της βιοποικιλότητας;

Είναι αριστερό ή κεντρώο σήμερα να πρωταγωνιστούμε στο ευρωπαϊκό μέτωπο Αριστεράς, Πρασίνων, Σοσιαλιστών και Κοινωνίας των Πολιτών που οδήγησε στην πρόσφατη νίκη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο;

Είναι αριστερό ή κεντρώο σήμερα να προτάξουμε την ανθρωπιστική διαχείριση του μεταναστευτικού και του προσφυγικού, να υπερασπιζόμαστε το Διεθνές Δίκαιο;

Είναι αριστερή ή κεντρώα σήμερα η υπεράσπιση του δημόσιου χαρακτήρα των υποδομών, του δημόσιου πανεπιστημίου, των κοινών αγαθών;

Είναι αριστερή ή κεντρώα σήμερα μια πολιτική που θέτει στο επίκεντρο το θέμα της αναδιανομής, δεν μιλά γενικά και αόριστα για τις ανισότητες, αλλά προτάσσει συγκεκριμένες πολιτικές, δεν ανέχεται τη νόμιμη φοροαποφυγή ή τη φοροδιαφυγή του ακραίου πλούτου και των κερδών;

Είναι αριστερή ή κεντρώα σήμερα μια πολιτική που διεκδικεί την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας ώστε να μην ανοίξει ένας νέος κύκλος λιτότητας στην Ευρώπη; Που επιδιώκει συμμαχίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε το Σύμφωνο να μην αφορά αυθαίρετους αριθμητικούς κανόνες για το χρέος και το έλλειμμα, αλλά στόχους κοινωνικής συνοχής για μια προς τα πάνω σύγκλιση;

Είναι αριστερή ή κεντρώα μια πολιτική που θέτει μετ’ επιτάσεως το θέμα της αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της ελληνικής οικονομίας ώστε η χώρα να διεκδικήσει μια διαφορετική θέση στον παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας, με έμφαση στην πράσινη μετάβαση, στην καινοτομία, στα συνεργατικά εγχειρήματα;

Είναι, τελικά, αριστερό ή κεντρώο να υπερασπιστούμε μια ενεργητική και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, όπως αυτή που άσκησε ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση και οδήγησε σε μια από τις κορυφαίες παρακαταθήκες του Αλέξη Τσίπρα, στη Συμφωνία των Πρεσπών;

Αυτές τις αρχές και αυτούς τους πολιτικούς στόχους θέλουμε να υπηρετήσουμε. Και από αυτές δεν μπορούμε και δεν πρέπει να κάνουμε βήμα πίσω.

Και ακριβώς με αυτή τη στρατηγική μπορούμε να διαμορφώσουμε όρους αποτελεσματικής κοινωνικής παρέμβασης.

Αυτό που έχει σημασία είναι, επιβεβαιώνοντας τις αρχές μας που δίνουν το ξεκάθαρο στίγμα μας, να αποφασίσουμε μια μεθοδολογία δουλειάς. Κι εδώ πρέπει να αποφύγουμε την παγίδα της προχειρότητας. Χρειάζονται γνώση, τεχνική επάρκεια και αξιοποίηση των ειδικών σε κάθε πεδίο. Να ασκήσουμε δημιουργική αντιπολίτευση σήμερα, ώστε να γίνουμε αύριο η ρεαλιστική και αποτελεσματική διακυβέρνηση για τους πολλούς.

Η Ν.Δ. επένδυσε σε μια κοινωνία χαμηλών, εν μέρει, και μηδενικών προσδοκιών. Εκ των πραγμάτων αυτή η συνθήκη δεν θα είναι επ’ αόριστον ανεκτή. Αλλά ακόμη κι αυτές οι υποσχέσεις που έδωσε δύσκολα θα εκπληρωθούν. Ο οικονομικός κύκλος λιτότητας που ανοίγει δεν αφήνει πολλά περιθώρια σε μια νεοφιλελεύθερη πολιτική να τις διατηρήσει.

Το κρίσιμο, όμως, είναι πώς θα πορευτεί ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Χρειαζόμαστε έναν νέο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.: μεθοδικό, αποτελεσματικό, σύγχρονο.

Δεν ξεκινάμε από το μηδέν. Έχουμε μια πολύτιμη συλλογική παρακαταθήκη με δύο κορυφαίους σταθμούς υπό την ηγεσία του Αλέξη Τσίπρα:

Τότε που μέσα στην κρίση (2012) επιδιώξαμε να αναλάβουμε τη διακυβέρνηση και αναλάβαμε (2015) την ευθύνη να βγάλουμε τη χώρα από το τέλμα της χρεοκοπίας. Είναι η στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει ότι θέλει και μπορεί να είναι κόμμα διακυβέρνησης. Αλλά και τότε που πήραμε την απόφαση να διευρύνουμε τον ΣΥΡΙΖΑ και να τον μετατρέψουμε σε ένα μεγάλο μαζικό κόμμα.

Παρακαταθήκες πάνω στις οποίες πρέπει να χτίσουμε την επόμενη μέρα. Υπάρχουν, όμως, και σοβαρές ελλείψεις.

Είναι επείγουσα ανάγκη να αποκτήσουμε αποτελεσματική παρέμβαση στους κοινωνικούς χώρους, στα συνδικάτα, στην Αυτοδιοίκηση, στους επιστημονικούς φορείς.

Ταυτόχρονα είναι αναγκαίο να εντάξουμε ουσιαστικά όλους όσοι προσήλθαν στο κόμμα τα τελευταία χρόνια, μετά το κάλεσμα του Αλέξη Τσίπρα, να αποκτήσουν ρόλο. Παράλληλα, οφείλουμε να ενεργοποιήσουμε νέα εργαλεία κομματικής συμμετοχής.

Στον νέο κύκλο που ανοίγει για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. οφείλουμε να προχωρήσουμε όχι με το άγχος της δικαίωσης των διαφορετικών μας διαδρομών ή εμπειριών, αλλά επιτυγχάνοντας μια νέα σύνθεση, ώστε να συγκροτήσουμε μια νέα κοινή ταυτότητα, να δημιουργήσουμε μια νέα πολιτική παράδοση. Την πολιτική παράδοση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., ενός νέου σύγχρονου αριστερού κόμματος που μπορεί να είναι ο κορμός, το κέντρο και ο βασικός εκφραστής του δημοκρατικού και προοδευτικού κόσμου.

Ενα κόμμα που ανοίγει δρόμους, διευρύνει διαρκώς την πολιτική και ιδεολογική επιρροή του, διευρύνει, τελικά, τον ίδιο τον χώρο που θέλει να εκφράσει.

Για να τα πετύχουμε αυτά χρειαζόμαστε: μεθοδικότητα, δέσμευση σε συγκεκριμένους στόχους, συνέπεια, αλλά πάνω από όλα ένα κόμμα με δομές.

Ενα κόμμα των δομών, όχι των προσώπων.

Τα παραπάνω αποτελούν αδρές στρατηγικές γραμμές μιας πορείας για τον νέο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Ασφαλώς μια πολιτική παρέμβαση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συλλογική ευφυΐα του κόμματος.

Αν εμπιστευτούμε και αν επενδύσουμε σε αυτή τη συλλογική ευφυΐα, είμαι πεπεισμένη ότι μπορούμε να πετύχουμε.

* Η Έφη Αχτσιόγλου είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και βουλεύτρια Β2 Δυτικού Τομέα Αθηνών