Το δημοκρατικό παράδοξο

Δημήτρης Χασάπης, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2008-07-03

Όπως αναλύει η πολιτική θεωρία, και στο σημείωμα αυτό δεν μπορεί παρά μόνο επιγραμματικά να τεθεί, η σύγχρονη φιλελεύθερη δημοκρατία αποτελεί προϊόν της συνάρθρωσης δύο ιστορικά διακριτών πολιτικών παραδόσεων: του φιλελευθερισμού και της δημοκρατίας. Πρόταγμα του φιλελευθερισμού αποτελούν οι ατομικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ της δημοκρατίας η ισότητα των πολιτών και η λαϊκή κυριαρχία. Οι σχέσεις φιλελευθερισμού και δημοκρατίας δεν διέπονται ούτε από ιστορικές νομοτέλειες, ούτε από λογικές αναγκαιότητες, αλλά από μια διαρκή, καταστατική, ένταση. Η φιλελεύθερη λογική προϋποθέτει και καθιστά θεμιτό τον περιορισμό της λαϊκής κυριαρχίας υπέρ της διασφάλισης των ατομικών ελευθεριών και των δικαιωμάτων, ενώ η απαίτηση της λαϊκής κυριαρχίας θέτει όρια στις ελευθερίες και στα δικαιώματα των πολιτών. Αυτή η ένταση, η οποία παίρνει διάφορες μορφές ως αποτέλεσμα αντιμαχόμενων ερμηνειών, συμφερόντων και αντιπαραθέσεων, δεν μπορεί ποτέ να εξαλειφθεί και αποτελεί ένα από τα μείζονα διακυβεύματα της πολιτικής στις σύγχρονες δημοκρατίες. Αποτελεί ένα "δημοκρατικό παράδοξο", όπως έχει αποκληθεί από την Σαντάλ Μουφ και αναλυθεί στο ομότιτλο βιβλίο της.

Αυτό σημαίνει ότι, από την οπτική της αριστεράς, οι φιλελεύθερες αξίες και οι δημοκρατικοί κανόνες δεν είναι πολιτικά σημαντικές; Το ακριβώς αντίθετο. Η αριστερά, ειδικότερα η ελληνική αριστερά με τις ιστορικές εμπειρίες της, κατανοώντας την αμφίρροπη σχέση φιλελευθερισμού και δημοκρατίας πρόταξε στους αγώνες της, ως δεδομένο και εκτός κάθε συζήτησης, το σεβασμό των φιλελεύθερων αξιών και των δημοκρατικών θεσμών. Προέβαλε τη θέση ότι υπάρχουν πάντοτε και για κάθε ζήτημα πολλές και ανταγωνιστικές μεταξύ τους οπτικές, ερμηνείες, συμφέροντα, διεκδικήσεις, προασπίστηκε την πολλαπλότητα και την ετερότητα, αρνούμενη ταυτόχρονα την αυθαιρεσία και τη βία, ως κατάληξη των διαφωνιών, των αντιπαραθέσεων και των ανταγωνισμών στο πεδίο του πολιτικού.

Αυτό το σύνθετο χαρακτηριστικό της δημοκρατίας φαίνεται ότι αρνούνται να αποδεχτούν και να εντάξουν στη συλλογιστική τους αναλύσεις στελεχών του ΣΥΝ και της νεολαίας του, οι οποίες επιχειρούν να υπερασπιστούν ή να αιτιολογήσουν τις δράσεις φοιτητικών παρατάξεων για την μη εφαρμογή του νόμου Γιαννάκου στα πανεπιστήμια, με αποκορύφωμα τη βίαιη διάλυση συνεδριάσεων συλλογικών οργάνων διοίκησης και την παρεμπόδιση διεξαγωγής εκλογών προέδρων και πρυτάνεων. Το δεύτερο μάλιστα με την αρνητικά φορτισμένη σε συμβολικό επίπεδο πράξη της δημόσιας καταστροφής της κάλπης. Με κραυγαλέο το απαξιωτικό "σιγά το δημοκρατικό αίτημα" σε τούτη τη στήλη, την επίκληση "εκτάκτων συνθηκών" υπό τις οποίες προέχει το συμφέρον του κινήματος και όχι η υπεράσπιση των θεσμών σε άρθρα, μέχρι την αμφισβήτηση των κανόνων της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας "αφού νομοθετεί μια μειοψηφία του 42%" σε συνεντεύξεις στελεχών της νεολαίας. Όλα δημοσιευμένα στην "Αυγή", επομένως "γραπτά που μένουν", δυστυχώς. Οι οπτικές αυτές, όμως, δεν αρνούνται μόνο να κατανοήσουν "το δημοκρατικό παράδοξο", αλλά παραγνωρίζουν και το "ιστορικό δεδομένο" ότι στη μεταπολεμική Ελλάδα η υπεράσπιση των δημοκρατικών θεσμών, των κανόνων και των συμπεριφορών, είναι συγκρoτητική της αριστεράς. Ιδρυτικά δηλώθηκε, και όχι τυχαία, "Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά". Η αριστερά αυτή διεκδικεί στο παρόν και στο μέλλον της με το εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ να είναι ενιαία, οφείλει όμως, πέρα από οποιαδήποτε σκοπιμότητα και σε οποιαδήποτε συγκυρία να είναι και δημοκρατική. Κυρίως υπό τις παρούσες συνθήκες στις οποίες ο νέο-φιλευθερισμος υποβαθμίζει τις δημοκρατικές λειτουργίες και τους θεσμούς της, υπέρ των δικών του προταγμάτων.

Θέματα επικαιρότητας: Παιδεία

Διονύσης-Χαράλαμπος Καλαματιανός

Ιδιωτικά πανεπιστήμια: Εξυπηρέτηση συμφερόντων σε βάρος των κοινωνικών αναγκών

Διονύσης-Χαράλαμπος Καλαματιανός, 2024-03-03

Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ολοκληρώσει ένα ακόμα ιδεοληπτικό...

Περισσότερα
Γιώργος Σταθάκης

Η μάχη της ΝΔ για την ίδρυση ιδιωτικής Πανεπιστημιακής «παιδείας»

Γιώργος Σταθάκης, 2023-08-28

Η συζήτηση περί ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει πολύ ποταπά...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Το δικαίωμα στην παιδεία

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2022-06-25

Πριν από δύο εβδομάδες και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα...

Περισσότερα

Ένα αυταρχικό σχέδιο νόμου για τα Πανεπιστήμια

Γρηγόριος Π. Καλφέλης, 2022-06-04

Ο πρωθυπουργός έβαλε στη Βουλή ένα αξιακό δίλημμα: Είναι...

Περισσότερα
Παναγιώτης Νούτσος

Πανεπιστημιακοί στον «τόπο» τους…

Παναγιώτης Νούτσος, 2021-10-05

Τι συνεπάγεται η ασκούμενη από τη Νέα Δημοκρατία πολιτική...

Περισσότερα

Κενά Δημοτικού

Άννα Δαμιανίδη, 2021-09-21

Τα δίδυμα της γειτόνισσας πήγαν φέτος νηπιαγωγείο κι εκείνη...

Περισσότερα
Ηλίας Κικίλιας

Μια επένδυση για τα παιδιά

Ηλίας Κικίλιας, 2021-09-20

Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην εκπαίδευση ήταν σχεδόν...

Περισσότερα
Γιάννης Σπιλάνης

Πολιτεία, κοινωνία και εκπαιδευτική κοινότητα σε σύγχυση

Γιάννης Σπιλάνης, 2021-09-19

Κάθε χρόνο, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εισαγωγικών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Δειλά βήματα στο Κυπριακό

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-10-20

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες...

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Θόδωρος Τσίκας

Ελλάδ, Ισραήλ και κρίση στη Μέση Ανατολή

Θόδωρος Τσίκας, 2024-10-12

Στη χώρα μας ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται μεταξύ δύο...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Εξωφρενικό το εξώδικο Κασσελάκη

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-10-12

...Το χάσμα είναι υπαρκτό, καθώς ο πρώην πρόεδρος και όσοι/ες...

Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Bing bang στην Κεντροαριστερά

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2024-10-06

...Ο ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία οφείλει να συμμετέχει...

Θόδωρος Τσίκας

Κρίσιμο όριο ο χειμώνας για το ουκρανικό μέτωπο

Θόδωρος Τσίκας, 2024-09-29

Ο χειμώνας αλλάζει τις συνθήκες του πολέμου στην περιοχή...

Ζητούμενο η ποιότητα της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

2024-09-28

Αν την ευθύνη για την χρεοκοπία και την πολυεπίπεδη κρίση...

Πάμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ

Πάμε ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ

2024-09-26

Πιστεύω ότι η ελληνική κοινωνία χρειάζεται έναν ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ...

Γεράσιμος Μοσχονάς

Λάμψη, ταλέντο και μετά κενό

Γεράσιμος Μοσχονάς, 2024-09-22

Εν αρχή ην το γνωστικό κενό. Η μη καλή γνώση της χώρας, του...

Ελληνοτουρκικά, εξαΰλωση του ρεαλισμού

Κώστας Κωστής, 2024-09-22

Δεν είμαι ειδικός στις διεθνείς σχέσεις, πολύ περισσότερο...

×
×