Χρειαζόμαστε πρόγραμμα!
Ελίζα Παπαδάκη, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2008-11-26
Συνολικά για την Ευρώπη ωστόσο, η επίτευξη συμφωνίας για μιαν αναγκαία δημοσιονομική τόνωση που θα περιορίσει το βάθος και τη διάρκεια της ύφεσης έχει μεγάλη σημασία. Οι έως τώρα διαθέσιμες πληροφορίες δεν είναι πολύ ενθαρρυντικές. Όπως έχει γίνει γνωστό, το πρόγραμμα της Επιτροπής προβλέπει μια δημοσιονομική επέκταση της τάξης του 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, 130 δισ. ευρώ, η οποία θα προέλθει κυρίως από τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών- μελών, μειώσεις φόρων, του ΦΠΑ ιδίως, και αυξήσεις δαπανών ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε επιμέρους χώρα. Μόνο συμπληρωματικά θα συμβάλει ο κοινοτικός προϋπολογισμός, όχι με νέους πόρους, αλλά επισπεύδοντας κάποιες χορηγήσεις των διαρθρωτικών ταμείων που είχαν εγκριθεί για την περίοδο 2007-2013. Για δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση ώστε να χρηματοδοτηθούν προγράμματα ευρωπαϊκής κλίμακας ενάντια στην ύφεση, ξεπερνώντας και το πρόβλημα των διαφορετικών επιτοκίων, δυσβάσταχτα υψηλών στις χώρες με μεγάλα ελλείμματα και χρέος σαν τη δική μας, τίποτα δεν έχει ακουστεί μέχρι στιγμής. Καθοριστική στη συντηρητική αυτή κατεύθυνση φαίνεται να είναι η στάση της Γερμανίας, η οποία φέρει το μεγάλο βάρος του κοινοτικού προϋπολογισμού και δεν θέλει την αύξησή του. Η καγκελάριος Μέρκελ μαζί με τον Γάλλο πρόεδρο Σαρκοζί απέρριψαν εξάλλου προχθές την ιδέα μιας γενικευμένης μείωσης του ΦΠΑ, χωρίς μιαν αντιπρόταση για όλην την Ευρώπη. Μπροστά στην επιδεινούμενη ύφεση μια δημοσιονομική επέκταση στο 1% του ΑΕΠ είναι λίγη (το ΔΝΤ εισηγείται 2% παγκοσμίως.) Αλλά η εναπόθεσή της σε κάθε κυβέρνηση χωριστά, «ανάλογα με τις συνθήκες», την κάνει ακόμα ανεπαρκέστερη.
Εντυπωσιακός ήταν στο μεταξύ ο προϋπολογισμός που παρουσίασε στο βρετανικό Κοινοβούλιο ο υπουργός Οικονομικών Άλιστερ Ντάρλινγκ. Προβλέπει και αυτός μια δημοσιονομική τόνωση στο 1% του ΑΕΠ, 20 δισ. στερλίνες, περιλαμβάνοντας την άμεση μείωση του ΦΠΑ κατά 2,5 μονάδες (από 17,5% σε 15%) για δεκατρείς μήνες με ισόποση αύξηση του φόρου σε πετρέλαιο, ποτά και τσιγάρα, πολύμηνες παρατάσεις στις υποχρεώσεις μικρών επιχειρήσεων στην Εφορία και την κοινωνική ασφάλιση, διάφορες ελαφρύνσεις αλλά και επαναφορά του ανώτατου φορολογικού συντελεστή 45% για εισοδήματα 150.000 λιρών, επιδόματα για παιδιά, συνταξιούχους και άλλες εισοδηματικές ενισχύσεις, επενδύσεις στην κοινωνική στέγη, σχολεία, ενέργεια χαμηλού άνθρακα, υποδομές. Αλλά προβλέπει επίσης ότι από τον συνδυασμό αυτής της τόνωσης και των λόγω της ύφεσης μειωμένων εσόδων και αυξημένων δαπανών, το δημόσιο έλλειμμα θα φτάσει το 2009 στο 8% του ΑΕΠ, και ότι το δημόσιο χρέος θα ανέβει από το 41% του ΑΕΠ φέτος στο 57% το 2013-14, πριν αρχίσει πάλι να υποχωρεί.
O βρετανικός προϋπολογισμός, με την ικανότητα τεκμηριωμένων προβλέψεων πέντε χρόνια μπροστά, είναι σίγουρα διδακτικός για όσους εδώ ασχολούνται με τα δημόσια οικονομικά. Πέρα από κάθε αμφιβολία λανθασμένες ήσαν οι ελληνικές πολιτικές που επί πολλά χρόνια υψηλών ρυθμών ανάπτυξης διατηρούσαν δημόσια ελλείμματα και μεγάλο χρέος. Αλλά πρέπει αυτά τα λάθη να τα πληρώσουν τώρα αδιακρίτως εργαζόμενοι, επιχειρήσεις, οι οικονομικά ασθενέστεροι; Δεν είναι υποχρεωτικό, ούτε επιτρέπεται όμως για την ανακούφισή τους τώρα να ληφθούν μέτρα που θα υπονομεύσουν ακόμα περισσότερο το αύριο. Χρειαζόμαστε ένα πρόγραμμα που θα προστατεύσει τους ασθενέστερους, θα ενισχύει την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας και, ταυτόχρονα, με ανακατανομές μέσω του προϋπολογισμού θα δημιουργεί χρονολογημένα τις προϋποθέσεις για να μειωθεί το δημόσιο χρέος. Θα ξοδέψει σήμερα αλλά θα πείθει ότι θα εξυγιάνει κατόπιν. Το επεξεργάζεται κανείς;