Αποδόμηση της Ανανεωτικής Αριστεράς

Σε εκδήλωση που έγινε πέρυσι προς τιμήν του Λεωνίδα Κύρκου, πολιτικοί από όλο σχεδόν το εύρος της πολιτικής σκηνής αναγνώρισαν στο πρόσωπό του τη μεγάλη συμβολή του ΚΚΕ εσωτερικού στα πολιτικά πράγματα της χώρας και στην πολιτική κουλτούρα της. Παρά το μικρό του μέγεθος, το κόμμα αυτό προέβαλλε και επέβαλλε ένα μέτρο αξιοπρέπειας, σοβαρότητας, τόλμης, υπευθυνότητας και πολιτισμού απέναντι στο οποίο και οι αντίπαλοί του κρίνονταν και κρίνονται ακόμη. Έφερε στην πολιτική ιδέες και πολιτική ανάλυση αντί για συνθήματα, ιδεολογική καθήλωση και λαϊκισμό. Υπερασπίστηκε τη δημοκρατία χωρίς συμβιβασμούς, στάθηκε στο πλευρό των ανθρώπων της δημιουργίας, υπερασπίστηκε αυτούς που δεν είχαν φωνή. Απέρριψε τον φανατισμό που τυφλώνει και αγκάλιασε τους ανοιχτούς ορίζοντες της Ευρώπης, του κοσμοπολιτισμού και του πλουραλισμού. Στον χώρο της Αριστεράς, κατάλαβε έγκαιρα το πνεύμα των καιρών (πράγμα που δεν είχαμε κάνει όσοι τότε είχαμε σταθεί κριτικά) και με τόλμη δημιούργησε την ΕΑΡ, έναν φορέα που, με προσανατολισμό προς το μέλλον, προσέβλεπε στην ενεργό ανάμειξη της Αριστεράς στα πολιτικά πράγματα και τη διακυβέρνηση της χώρας ώστε να υπάρξουν μεταρρυθμίσεις και αλλαγές σήμερα και όχι στο απώτατο ουτοπικό μέλλον.

Στη μετεξέλιξη αυτού του φορέα, στον Συνασπισμό, εντάχθηκαν και πολλοί που είχαν αρχικά διαφωνήσει με τη συγκεκριμένη επιλογή. Επίσης, οι εκ του ΚΚΕ προερχόμενοι, οι οποίοι, χωρίς να αναθεωρήσουν ούτε κατά κεραία απόψεις και συμπεριφορές που τους κατέστησαν προβεβλημένα στελέχη σε ένα σταλινικό κόμμα, εγκαταστάθηκαν ως κύριοι στο σπίτι που είχαν άλλοι προετοιμάσει. Σήμερα, αφού έχουν επιβάλει στον Συνασπισμό μια κουλτούρα και μία πολιτική ξένη προς την παράδοση και τις αρχές της Ανανεωτικής Αριστεράς, συνεπικουρούμενοι από αριστεριστές συμμάχους, περιφρονούν, λοιδορούν και πολεμούν την ανανεωτική πτέρυγα, η παρουσία της οποίας στον ΣΥΝ είναι το στοιχείο που τους επιτρέπει να μην είναι ακόμη ένα γκρουπούσκουλο στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής.

Oι πολίτες που άκουγαν και παρακολουθούσαν αυτόν τον χώρο, βλέπουν σήμερα στον λόγο του Συνασπισμού να κυριαρχούν ο μαξιμαλισμός, οι κοινοτοπίες, οι ατάκες και οι λεκτικοί ακροβατισμοί, ενώ στη δράση του ο ακτιβισμός που παίζει στις τηλεοράσεις. Η συλλογικότητα υποτάσσεται στις εμπνεύσεις και την αυθαιρεσία των αρχηγών που όλο και περισσότερο χρησιμοποιούν τα πολιτικά κόλπα όσων καταδικάζουν. Οι πολίτες δεν αντιμετωπίζονται ως σκεπτόμενα άτομα με προβλήματα που απαιτούν επείγουσες λύσεις αλλά ως ψηφοφόροι που μπορεί να χειραγωγηθούν και ως ανώριμα νήπια που πρέπει να μάθουν από τους επαναστάτες- σοφούς ποιο είναι το καλό τους, ένα καλό αφηρημένο και διαρκώς υπό αναστολή, αφού παραπέμπεται στις ιδεολογικές καλένδες. Η πολιτική των μεταρρυθμίσεων στην οποία επέμενε παλαιά το ΚΚΕ εσωτερικού και η οποία επέτρεψε στον ΣΥΝ να υπάρξει και να υποδεχθεί ακόμη κι αυτούς που ποτέ δεν αναθεώρησαν, ούτε μετά το ΄89, τις αναχρονιστικές τους απόψεις, σήμερα απορρίπτεται για να αντικατασταθεί από προσβλητικούς και ανιστόρητους παραλληλισμούς (στηριζόμενους σε αδικαιολόγητες, και εν τούτοις αλαζονικές, φιλολογικές ακροβασίες) ανάμεσα στη βία μιας απελευθερωτικής επανάστασης και την αλλοπρόσαλλη βία των αθηναϊκών δρόμων.

Η τελευταία μετάλλαξη στην πολιτική του κόμματος της δημοκρατικής Αριστεράς εκδηλώνεται εν όψει ευρωεκλογών. Ο ΣΥΝ, με ευθύνη της πλειοψηφίας, θα υποστηρίξει το ευρωφοβικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ ενώ θα προβάλει δύο υποψηφιότητες στις πρώτες θέσεις του ευρωψηφοδελτίου, του Νίκου Χουντή και της Ελένης Σωτηρίου, εκπροσώπου της ΚΟΕ, που κυμαίνονται από την επιφύλαξη και τον σκεπτικισμό απέναντι στην Ε.Ε. έως την επιθυμία για τη διάλυσή της. Είναι εντυπωσιακό πόσο συστηματικά έχει αποδομηθεί η παράδοση της Ανανεωτικής Αριστεράς στην Ελλάδα (παράδοση που ανέδειξε στο παρελθόν ευρωβουλευτές προσωπικότητες όπως τους Κύρκο, Παπαγιαννάκη, Φιλίνη), και μάλιστα σχετικά με ένα θέμα που ήταν γι΄ αυτήν σημαία και παράσημο- τη σύγκλιση με την Ευρώπη. Στον ΣΥΝ έχει πλέον απομείνει το κέλυφος- το σχήμα, οι τίτλοι και κάποια πρόσωπα-, τα οποία διατηρούνται ή γίνονται μετά βίας ανεκτά μάλλον για χρησιμοθηρικούς λόγους: επειδή σηματοδοτούν εκείνο το παρελθόν που εξακολουθεί να έχει απήχηση στην ελληνική κοινωνία.

Η Βάσω Κιντή διδάσκει Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών