Αποχαιρετισμός σε δύο Πολίτες

Υπάρχουν ημέρες δύσκολες. Οπως οι τόσο άδοξες τωρινές. Που πρέπει να λέμε επιπλέον ότι δύο υπέροχοι Πολίτες, δύο άνθρωποι σαν τον Μιχάλη Παπαγιαννάκη και τον Αλέκο Αργυρίου δεν είναι πια μαζί μας. Είχα την τύχη να τους γνωρίσω. Και τον έναν και τον άλλον. Δύο διαφορετικές γενιές. Ο Αργυρίου ανήκε στη γενιά της Αντίστασης. Ο Παπαγιαννάκης στη γενιά του «114». Ο Παπαγιαννάκης αναλώθηκε στην πολιτική με αρχές. Ο Αργυρίου, στη βαθιά μελέτη των νεοελληνικών γραμμάτων. Ηταν και οι δύο πραγματικά αριστεροί και πραγματικά δημοκράτες. Συμβόλιζαν τη θέληση διαλόγου, την εντιμότητα των ιδεών, το θάρρος το πιο δύσκολο: το καθημερινό.

Ηταν παραδείγματα. Ελεγες, ναι, συμβαίνουν τόσα με τους πολιτικούς αλλά έχουμε και τον Μιχάλη. Ελεγες, ναι, ο «κόσμος των γραμμάτων» είναι όπως τόσοι άλλοι, μια σκληρή ζούγκλα, αλλά έχουμε και τον Αλέκο. Τον Αλέκο που μας αφήνει ένα τεράστιο έργο, την οκτάτομη «Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας». Και τον Μιχάλη που μας παραδίδει την πίστη του σε μια προοδευτική, βαθιά δημοκρατική Ενωμένη Ευρώπη.

Ο Αργυρίου ήταν πολιτικός μηχανικός. Διστακτικά τον «αναγνώρισαν» μερικοί δυσκοίλιοι μανδαρίνοι. Τα πρώτα του κριτικά κείμενα δημοσιεύτηκαν λίγο μετά την Απελευθέρωση και ήταν τότε, κάθε Τετάρτη, ένας από τους στυλοβάτες των συναθροίσεων νέων διανοουμένων στη Λέσχη της ΕΠΟΝ, γωνία Ακαδημίας και Βουκουρεστίου. Ενα «νεοκλασικό» που με την απαγόρευση της ΕΠΟΝ στέγασε ένα από τα μεγάλα έκτακτα στρατοδικεία που θέρισαν τόσους νέους... Στις Τετάρτες πήραν μέρος όλοι σχεδόν οι μετέπειτα γνωστοί ποιητές, συγγραφείς, μουσουργοί, καλλιτέχνες. Ενα από τα φλέγοντα θέματα ήταν οι απόψεις («γραμμή») του σοβιετικού Ζντάνωφ για τον ρόλο της Τέχνης. Μερικοί τις κατέκριναν, με πάθος. Ο Αργυρίου απέτρεψε την αποπομπή τους. Και έτσι πολιτεύτηκε ως το τέλος.

Ο Παπαγιαννάκης είχε όλα τα χαρίσματα για να κάνει μια θαυμάσια πανεπιστημιακή καριέρα. Διάλεξε, με σπινθηροβόλο πάθος, άλλες μάχες. Την Αντίσταση στη χούντα, από τη Γαλλία, με την υπέροχη Μαρίνα Μεϊντάνη, την τότε γυναίκα του, από τις γραμμές της «Δημοκρατικής Αμυνας». Την επαγγελματική δημοσιογραφία μετά την απαλλαγή της χώρας από τη δικτατορία, από τις στήλες του «Βήματος» και της «Le Μonde». Την ευρωπαϊκή Αριστερά και την πολιτική στη συνέχεια ως ευρωβουλευτής και τέλος βουλευτής της Β΄ Αθηνών. «Διδάσκοντας» πολιτικό ήθος, λαμπρές ιδέες και ακατάβλητη αισιοδοξία.

Κάποιοι που θέλησαν να τον οδηγήσουν στη σιγή τώρα τον τιμούν. Ευτυχώς.

Είναι μια παρηγοριά για τη συντρόφισσά του, τη Λίλη Σφήκα. Τουλάχιστον...