Σύντομες παρατηρήσεις για την τωρινή συγκυρία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση
Βασίλης Μπογιατζής, Δημοσιευμένο: 2010-10-09
Όταν το περασμένο καλοκαίρι ο Τομέας Παιδείας της Δημοκρατικής Αριστεράς εξέδιδε την ανακοίνωση (http://www.ananeotiki.gr/el/readText.asp?textID=4951), η οποία αφορούσε στην ανάγκη έγκαιρης αντιμετώπισης των προβλημάτων του Δημόσιου Σχολείου, ώστε να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη λειτουργία του, προκλήθηκε σάλος. Εντούτοις, ο καλόπιστος αναγνώστης της μπορεί να τη χρησιμοποιήσει ως κριτήριο, προκειμένου να αποτιμήσει τα συμβαίνοντα στον χώρο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ένα μόλις μήνα μετά την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
Είναι σαφές, λοιπόν, ότι ο προγραμματισμός του Υπουργείου έχει αποτύχει σε μεγάλο βαθμό. Εξακολουθούν να υπάρχουν πάμπολλα σχολεία στα οποία δεν έχουν τοποθετηθεί ακόμη καθηγητές πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων, ενώ δεν υπάρχουν και τα βιβλία αρκετών μαθημάτων. Οι αποσπάσεις –αυτές που θα σταματούσαν, εφόσον πραγματοποιούνταν με πελατειακά κριτήρια, προκειμένου να βρίσκονται οι εκπαιδευτικοί στις τάξεις– συνεχίζονται κανονικά. Πλήθος εκπαιδευτικών, από την άλλη πλευρά, που ακολουθεί τη νομιμότητα, βρίσκεται στη διάθεση των κατά τόπους διευθύνσεων, εξαρτώμενοι από τη «διάθεση» κάθε γραφειοκράτη ο οποίος δεν γνωρίζει τις ανάγκες των σχολείων της περιοχής του. Βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη φάσεις προσλήψεων αναπληρωτών, ενώ οι Διευθύνσεις λειτουργούν ασυνάρτητα: ποιος φταίει, είναι ευθύνη του Υπουργείου να το διευκρινίσει. Έτσι, μπορεί η αύξηση του αριθμού μαθητών ανά τμήμα – φετίχ των επικριτών της καλοκαιρινής ανακοίνωσης– παρά την ενδημική πια καταστροφολογία, να πραγματοποιήθηκε μόνο σε λίγα σχολεία, διατηρήθηκαν όμως, όλα τα παγιωμένα ως παράδοση χαρακτηριστικά κάθε σχολικού έτους: το παιχνίδι των αδιαφανών τοποθετήσεων, της δημιουργίας οργανικών θέσεων και εν συνεχεία αποσπάσεων, των μετακινήσεων/μη μετακινήσεων κλπ. Α, και η ποιοτική βελτίωση του μαθήματος, λόγω του χαμηλού αριθμού μαθητών σε κάθε τάξη.
Πώς μπορεί να βελτιωθεί αυτή η κατάσταση; Νομίζω ότι τώρα που υπάρχει το εργαλείο της απογραφής, παρέχεται και η ευκαιρία διεκδίκησης ενός ριζοσπαστικού ορθολογισμού: να παρουσιάσει το Υπουργείο πόσοι εκπαιδευτικοί υπηρετούν στο σχολείο, πόσοι σε υπουργείο/διευθύνσεις, πόσοι είναι αποσπασμένοι σε ΑΕΙ/ΤΕΙ, πόσοι σε άσχετες με την εκπαίδευση υπηρεσίες και οργανισμούς. Να ξεκαθαρίσει πόσους και γιατί θα διατηρήσει εκτός σχολείου. Ως αποτέλεσμα, να πραγματοποιήσει μια πλήρη καταγραφή των κενών που υπάρχουν, αυτά να κηρυχθούν οργανικά και να πραγματοποιηθούν μέσω ΑΣΕΠ οι προσλήψεις που απαιτούνται. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό είτε για τους αυτοχαρακτηριζόμενους ως εκσυγχρονιστές είτε για τον υπάρχοντα συνδικαλισμό. Αλλιώς, θα ανακυκλώνεται η προαναφερθείσα κατάσταση που θα εντείνει την πελατειοκρατία και την κατάρρευση του δημόσιου σχολείου.
Το Υπουργείο δείχνει να ταλαντεύεται ανάμεσα στον χυδαίο οικονομισμό και τον εξίσου χυδαίο λαϊκισμό. Από τη μία πλευρά, τα προγράμματα Πρόσθετης Διδακτικής Στήριξης και Ενισχυτικής Διδασκαλίας δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη και στις απομακρυσμένες περιοχές: οι κοινωνικές ανισότητες επιδεινώνονται, καθιστώντας δυσβάστακτο για πολλές οικογένειες το κόστος της εκπαίδευσης. Τα κροκοδείλια δάκρυα του επίσημου συνδικαλισμού στέρεψαν γρήγορα: όση ήταν η εκτίμηση που έτρεφαν στους θεσμούς αυτούς όταν λειτουργούσαν, τόση ήταν και η αντίδραση τώρα που de facto καταργήθηκαν. Άσε που τώρα δεν μπορείς να πάρεις και μόρια προϋπηρεσίας από την υπηρεσία εκεί προκειμένου να παρακαμφθεί ο ΑΣΕΠ. Από την άλλη πλευρά, το Υπουργείο δεν τολμά να θίξει τα όρια απουσιών. Πέρα από το γεγονός ότι η προσαύξηση των ορίων απουσιών κατά 30% πέρυσι, λόγω -δήθεν- της γρίπης, ενέτεινε ένα κλίμα διάλυσης διαμορφώνοντας σχολική χρονιά 5,5 μηνών, χωρίς την παραμικρή συνδικαλιστική αντίδραση, χρειάζεται να δούμε τι συμβαίνει και με τα τωρινά: στο Γυμνάσιο πρόκειται για 50 δικαιολογημένες και 64 αδικαιολόγητες απουσίες. Αδυνατώ να συλλάβω σε ποια παιδαγωγική αρχή υπακούει η πρόβλεψη χαρίσματος τόσων αδικαιολόγητων απουσιών σε παιδιά Γυμνασίου. Στο Λύκειο, όπου ισχύει το αντίστροφο, οι 114 απουσίες μετατρέπονται, ιδίως στη Γ΄Λυκείου, σε 150-170. Πώς; Υπάρχει διάταξη που "επιτρέπει" υπέρβαση του ορίου, εφόσον ο βαθμός είναι υψηλότερος, αν δεν κάνω λάθος, του 16. Επειδή κάθε λύκειο πριμοδοτεί βαθμολογικά τους μαθητές του λόγω του εξεταστικού, η πλειοψηφία έχει αυτό τον βαθμό, οπότε οι απουσίες ρυθμίζονται αφού πρώτα κατατεθούν τα σχετικά ιατρικά δικαιολογητικά. Αν δε, ληφθεί υπόψη ότι ορισμένες απουσίες δεν καταγράφονται καν, τότε μιλάμε για όριο που de facto πιάνει τις +180 και έτσι μπορεί κανείς άνετα να ερμηνεύσει το φαινόμενο των μαζικών απουσιών μετά το Πάσχα στο Λύκειο. Πρόκειται, παρεμπιπτόντως, για την ίδια περίοδο που τα φροντιστήρια κάνουν πρωινά μαθήματα. ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΡΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ με τη χαρωπή συναίνεση πολλών εργαζομένων σε αυτό...
Κι ενώ συνέβαιναν όλα αυτά, δύο ακόμη εξελίξεις ήρθαν να προστεθούν σε αυτή την αλλοπρόσαλλη κατάσταση: από τη μία οι καταλήψεις, προκειμένου να παγιωθούν ως «κεκτημένα» όλα τα προαναφερόμενα. Σε αντίθεση με τη χαζοχαρούμενη ρητορική που βλέπει σε αυτές το δέσιμο του επαναστατικού ατσαλιού κολακεύοντας τον πολλές φορές τυφλό εθνικιστικό, χουλιγκανικό και εκφοβιστικό χαρακτήρα τους με ανεδαφικά τσιτάτα, πρέπει να πούμε ρητά ότι αποτελούν τριβή στη λούφα και πρακτική εκπαίδευση στην κοινωνική ασυδοσία. εμπεδώνουν τη διάχυτη αντίληψη πως οτιδήποτε Δημόσιο –πόσο μάλλον το Σχολείο– αποτελεί πεδίο καταστροφής, υποτίμησης, εξευτελισμού: δεν είναι ανάγκη να επισημάνω ποιοι θίγονται πρωτίστως από αυτή την κατάσταση και ποιοι βέβαια, επωφελούνται: ας μην ξεχνάμε ότι κατά τη διάρκειά τους φροντιστήρια και ιδιωτικά σχολεία λειτουργούν απρόσκοπτα, ενδυναμώνοντας περαιτέρω το κύρος τους τη στιγμή που το δημόσιο σχολείο αυτο-καταργείται και απαξιώνεται. Από την άλλη, ήρθαν οι ανακοινώσεις για το "Νέο Λύκειο" και το σύστημα πρόσβασης σε ΑΕΙ/ΤΕΙ. Όσο φιλόδοξες και αν είναι οι προθέσεις, λυπάμαι που το λέω, σχολείο κλειστό, κατεστραμμένο υπολειτουργούν και δυσλειτουργικό, ενώ τα φροντιστήρια λειτουργούν στην εντέλεια, δεν μπορεί παρά να παραδοθεί στο χάος και να αποδιοργανωθεί. Βέβαια, είναι κι ο κακός ο νεοφιλελευθερισμός, οπότε…