Μετά το Παρίσι
Π.Κ. Ιωακειμίδης, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2011-08-18
Σε ευρύτερη προοπτική όμως, η ευρωζώνη δεν μπορεί παρά να αποκτήσει κάποιες διαδικασίες μεταφοράς πόρων (transfers union), όσο κι αν αυτό προκαλεί αλλεργία σε χώρες όπως οι Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία. Αλλά σε μια νομισματική ένωση που τη συγκροτούν εθνικά κράτη με άνισα επίπεδα ανάπτυξης, ανταγωνιστικότητας, οικονομικής απόδοσης, η μεταφορά πόρων, είτε αρέσει είτε δεν αρέσει σε ορισμένους, συνιστά θεμελιακό στοιχείο για την επιβίωση της νομισματικής ένωσης. Αυτό συμβαίνει σε όλες τις νομισματικές ενώσεις που λειτουργούν σε ομοσπονδιακά συστήματα. Με άλλα λόγια, νομισματική ένωση χωρίς οικονομική ένωση συνιστά παραλογισμό και ο παραλογισμός αυτός πρέπει να ξεπεραστεί στο επίπεδο της ΕΕ.Ωστόσο η νομισματική και οικονομική ένωση δεν μπορεί να λειτουργήσει τελικά χωρίς πολιτική ένωση. Τούτο δείχνει η ιστορική εμπειρία και επιβεβαιώνει η πολιτική πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, δεν μπορεί ένα σύστημα να διαθέτει μια κεντρική τράπεζα χωρίς παράλληλα να διαθέτει μια κεντρική κυβέρνηση. Αυτό αποτελεί σχήμα οξύμωρο. Αυτό που αποφασίστηκε στο Παρίσι από τους Μέρκελ και Σαρκοζί για τις θεσμικές πτυχές της οικονομικής διακυβέρνησης δεν προσφέρει ουσιαστικά τίποτα εξαιρετικά νέο. Αποφασίστηκε δηλαδή η κατά κάποιον τρόπο θεσμοποίηση των διασκέψεων κορυφής των κρατών μελών της ευρωζώνης υπό την προεδρία του σημερινού προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρόμπαϊ, κάτι που ατύπως συνιστά ήδη πραγματικότητα τα δύο τελευταία χρόνια. Χρήσιμη θεσμοποίηση, αλλά αυτό δεν σημαίνει και θεσμικό σύστημα οικονομικής διακυβέρνησης. Αυτό που θα πρέπει να γίνει ως πρώτο αποφασιστικό βήμα (έστω κι αν εμφανίζεται πολιτικά δύσκολο), είναι η εγκαθίδρυση του ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών, όπως έχει προτείνει πρόσφατα ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ, με έναν ευρωπαίο υπουργό Οικονομικών που θα μπορεί να λαμβάνει γρήγορα και αποφασιστικά ορισμένες κεντρικές αποφάσεις, αλλά και να εκφράζει με μια φωνή την ευρωζώνη, τόσο στο εσωτερικό της όσο και στο παγκόσμιο σύστημα. Γιατί σήμερα μιλούν και φλυαρούν πολλοί για το ευρώ, πράγμα που υπονομεύει οποιαδήποτε προσπάθεια για την αποκατάσταση της αναγκαίας εμπιστοσύνης. Συνοπτικά, βρισκόμαστε ακόμη μακριά από τη συγκρότηση της οικονομικής διακυβέρνησης σε επίπεδο τόσο πολιτικών όσο και θεσμών.
Αλλά ήδη πλησιάζουμε επικίνδυνα στο «σημείο μηδέν», στο σημείο δηλαδή όπου θα πρέπει η πολιτική ηγεσία της ΕΕ να αποφασίσει: ή θα κινηθεί προς την ουσιαστική εμβάθυνση της ενοποίησης με τη σύσταση ισχυρής οικονομικής διακυβέρνησης ή το ευρώ και η ευρωζώνη θα οδηγηθούν στην αποσύνθεση με ό,τι καταστροφικά αυτό συνεπάγεται. Το διακύβευμα είναι σαφές και εξόχως ορατό….