Ποιος φοβάται το 4ο Ράιχ

Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2011-12-03

«Εκεί όπου απέτυχε ο Χίτλερ, να κατακτήσει την Ευρώπη με στρατιωτικά μέσα, η σύγχρονη Γερμανία θα επιτύχει με μέσο τη δημοσιονομική πειθαρχία. Καλώς ήλθατε στο 4ο Ράιχ!»Η φράση θα μπορούσε να προέρχεται από ομιλία κάποιου ρήτορα σε ελληνική πλατεία. Αλλά όχι: δημοσιεύθηκε στο πιο συντηρητικό από τα βρετανικά ταμπλόιντ, την «Daily mail», και την υπογράφει ο πιο συντηρητικός και ευρωφοβικός αρθρογράφος της.Ο φόβος του 4ου Ράιχ, ενός γερμανικού ιμπέριουμ που θα επιβληθεί όχι με τις τεθωρακισμένες μεραρχίες αλλά με τα επιτόκια δανεισμού, είναι της μόδας στην Ευρώπη και συγκινεί εξίσου υπερσυντηρητικούς Βρετανούς και υπερπροοδευτικούς Ελληνες. Αλλά είναι δικαιολογημένος; Ή μήπως είχε δίκιο ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας, της χώρας που έχει τους περισσότερους ιστορικούς λόγους να φοβάται ένα νέο Ράιχ, όταν έλεγε με δραματικό ύφος: «Φοβάμαι λιγότερο τη γερμανική ισχύ απ’ ό,τι έχω αρχίσει να φοβάμαι τη γερμανική αδράνεια»;Το ερώτημα μας βασανίζει όλους. Γιατί, δυο χρόνια τώρα, το Βερολίνο αντιμετωπίζει την κρίση στην ευρωζώνη με στενοκεφαλιά και πείσμα ιεροκήρυκα; Γιατί προτάσσει το μεταφυσικό αίτημα «να τιμωρηθούν οι αμαρτωλοί» της ρεαλιστικής ανάγκης να αντιμετωπιστεί άμεσα η κρίση χρέους; Γιατί αδρανεί και επιτρέπει στην κρίση να μεταδίδεται από τη μία χώρα στην άλλη και γιατί ακόμη και τώρα, την ύστατη ώρα, αρνείται το αυτονόητο - την παρέμβαση στην κρίση μέσω ευρωομολόγων ή μέσω της μετατροπής της ΕΚΤ σε κανονική κεντρική τράπεζα;Η πιο συνηθισμένη απάντηση στο ερώτημα είναι ότι η Γερμανία κατά βάθος φλερτάρει με τη διάλυση της ευρωζώνης και την αντικατάστασή της από μία νέα που θα περιλαμβάνει μόνο την ίδια και τις δορυφορικές της οικονομίες. Αλλά η Γερμανία ήταν ο κατ’ εξοχήν ωφελημένος του ευρώ. Αύξησε θεαματικά τις εξαγωγές της, απέφυγε τις ανατιμητικές πιέσεις, γιγάντωσε τα εμπορικά της πλεονάσματα, μείωσε δραματικά το κόστος του δανεισμού της, είχε τον χαμηλότερο πληθωρισμό της ιστορίας της και κράτησε τον πληθυσμό της εκτός των συνεπειών της κρίσης. Γιατί να τα διακινδυνεύσει όλα αυτά;

Μένει, λοιπόν, η επιλογή ανάμεσα σε δύο άλλες απαντήσεις: η μία είναι πως η Γερμανία δρα υπολογιστικά, αφήνει τον πανικό των αγορών να καταστρέφει τις οικονομίες του «λατινικού μπλοκ», παίζοντας με τη φωτιά, ώστε βραχυπρόθεσμα να κερδίσει ακόμη μεγαλύτερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα και μακροπρόθεσμα να επιβάλει μια γερμανικού τύπου πειθαρχία σε όλους, να φορέσει έναν στενό δημοσιονομικό κορσέ σε όλες τις οικονομίες του ευρώ. Η άλλη απάντηση είναι πως η Γερμανία παραμένει απλώς δέσμια των αταβιστικών της φόβων και των υπερσυντηρητικών ιδεολογικών της δογμάτων. Πως για όλα φταίει, δηλαδή, το «σύνδρομο της Βαϊμάρης» - η τραυματική ανάμνηση της δεκαετίας του ’20 και του καταστροφικού πληθωρισμού που οδήγησε την ισοτιμία μάρκου - δολαρίου από το ένα προς τέσσερα στο ένα προς εκατό εκατομμύρια, τότε που οι εργάτες μετέφεραν τον μισθό τους με καρότσια και η τιμή ενός ποτηριού μπίρας διπλασιαζόταν από τη στιγμή που το παρήγγελλαν μέχρι να το πιουν.Οι ιστορικοί εξηγούν, βέβαια, πως τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης δεν την κατέστρεψε ο πληθωρισμός αλλά η κρίση του ’29, πως το τραγικό τέλος της δημοκρατίας στη Γερμανία το προκάλεσε η εμμονή των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου να «τιμωρήσουν» με αφόρητες αποζημιώσεις την «αμαρτωλή» Γερμανία και η εμμονή της ίδιας της Γερμανίας να εφαρμόζει πολιτικές λιτότητας στον καιρό της μεγάλης ύφεσης. Πως τα αληθινά διδάγματα της ιστορίας (της) δηλαδή θα έπρεπε να οδηγούν τη σημερινή Γερμανία στον αντίθετο δρόμο από αυτόν που ακολουθεί.

Στο μεταξύ, όμως, η διάσωση του ευρώ και μαζί και του ιστορικού σχεδίου της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν περνά από τον φόβο της Ιστορίας - τον φόβο των ίδιων των Γερμανών ή τον φόβο των άλλων για τους Γερμανούς. Ο Πολωνός είχε δίκιο: Για να σωθεί η Ευρώπη χρειάζεται μεγαλύτερη και αυστηρότερη, πιο πειθαρχημένη, ενοποίηση οικονομικής πολιτικής αλλά και περισσότερη δημοκρατία και διαφάνεια. Και τα δύο προϋποθέτουν περισσότερη, όχι λιγότερη εμπλοκή της Γερμανίας στην Ευρώπη.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Ευρωπαϊκή Ένωση

Κώστας Καλλίτσης

Από τον Λέττα στον Ντράγκι

Κώστας Καλλίτσης, 2024-09-15

Στην Ευρώπη το είχαμε όλοι, ίσως όσο ποτέ άλλοτε, ανάγκη,...

Θόδωρος Τσίκας

Τί σημαίνει η άνοδος της ακροδεξιάς στη Γερμανία

Θόδωρος Τσίκας, 2024-09-08

Η Θουριγγία και η Σαξονία, στις οποίες έγιναν εκλογές, είναι...

Μέρες του 36, μέρες του 2024

Παύλος Τσίμας, 2024-06-22

...Στο μεταξύ, ως προς την δική μας περί κεντροαριστεράς...

Κώστας Καλλίτσης

Δύο εν σειρά παράδοξα

Κώστας Καλλίτσης, 2024-04-07

Με ποια κριτήρια διαμορφώνεται η ευρωπαϊκή στρατηγική...

Θόδωρος Τσίκας

Προχωρά η ευρωπαϊκή Άμυνα, αν και με μικρά βήματα

Θόδωρος Τσίκας, 2024-03-22

Ας αρχίσουμε από τα βασικά: οι καλές εποχές πέρασαν. Η περίοδος...

Θα αυτοτραυματιστεί η Ευρώπη;

Παύλος Τσίμας, 2024-02-03

«Ευρώπη θα γίνουμε»! Στα ελληνικά ακούγεται θετικό, κάτι...

Π.Κ. Ιωακειμίδης

9+1 Ερωτήσεις - απαντήσεις για το Βέτο στην Ευρώπη

Π.Κ. Ιωακειμίδης, 2023-12-23

Είναι το πολιτικά πιο ευαίσθητο θέμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση...

Το μπούνκερ είναι αδιαπέραστο

Γιώργος Καπόπουλος, 2023-11-18

Μια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Καρλσρούης,...

Κώστας Καλλίτσης

Το διπλό χάσμα της Ευρώπης

Κώστας Καλλίτσης, 2023-11-12

Οτι η Ευρωπαϊκή Ενωση φλερτάρει με την ύφεση, δεν ήταν άγνωστο....

Σωτήρης Βαλντέν

Η νέα διεύρυνση της ΕΕ και το μέλλον της Ευρώπης

Σωτήρης Βαλντέν, 2023-09-07

Όταν πέρσι τον Ιούνιο οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισαν...

Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ευρωεκλογές του 2024

Μανώλης Σπινθουράκης, 2023-06-28

Οπως πολύ σωστά είπε την Κυριακή ο Αλέξης Τσίπρας, το επόμενο...

Λόγια, λόγια, λόγια. Παχιά

Τάσος Παππάς, 2023-06-21

Στα ψιλά πέρασε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που έγινε...

×
×