Ρήτρα ισοδύναμων μέτρων

Η λήψη μέτρων μόνιμης μείωσης των δαπανών κατά 11,5 δισ. συνιστά μια βασική υποχρέωση του μνημονίου, συνδεόμενη με το δημοσιονομικό στόχο του μηδενικού ελλείμματος. Ομως, ο στόχος αυτός μπορεί να καλυφθεί και μέσω ενός άλλου μίγματος στη σχέση δαπανών - εσόδων. Χαρακτηριστική είναι η απάντηση του Πέτερ Μπόφινγκερ -ενός εκ των σοφών συμβούλων της Γερμανίας- στο ερώτημα αν θα βοηθούσε η απάλειψη της σχεδιαζόμενης μείωσης κρατικών δαπανών: «Αυτό είναι θέμα οικονομικών μοντέλων. Γεγονός είναι ότι η μείωση των δαπανών βρίσκεται σε συνάρτηση με τα έσοδα. Αν αυξηθούν ουσιαστικά τα έσοδα μέσω ενός καλύτερου φορολογικού συστήματος, τότε θα ελαττωθεί και η ανάγκη μείωσης του ποσοστού των κρατικών δαπανών...».

Βεβαίως το ελληνικό πολιτικό σύστημα έχει δείξει πλήρη ανικανότητα στην πάταξη της φοροδιαφυγής και κάθε τέτοιος συνυπολογισμός στην κάλυψη του δημοσιονομικού στόχου φαντάζει αφερέγγυος. Αν θέλουμε όμως η χώρα μας να ξεφύγει από την απειλή της χρεοκοπίας, αυτή η κατάσταση πρέπει να αλλάξει, με επίτευξη άμεσων αποτελεσμάτων σε αυτόν τον τομέα, συμπεριλαμβάνοντας την εκ των υστέρων φορολόγηση όσων φοροδιέφυγαν και την ανάκτηση των ποσών που ιδιοποιήθηκαν πολιτικά πρόσωπα και διαχειριστές υποθέσεων δημόσιου χρήματος.

Η αναθεώρηση κατά 11,5 δισ. των δαπανών και η επικαιροποίηση της μεσοπρόθεσμης δημοσιονομικής προσαρμογής είναι συμβατική υποχρέωση, όμως η υιοθέτηση των μέτρων αφορά τους προϋπολογισμούς 2013 και 2014 ή και τους προϋπολογισμούς έως το 2016, αν λάβουμε χρονική επιμήκυνση. Αυτή η χρονική κατανομή μάς δίνει τη δυνατότητα να διεκδικήσουμε συμφωνία επί των 11,5 δισ. με ρήτρα ισοδύναμων μέτρων. Αυτό σημαίνει:

- Συμφωνία σε ένα καλάθι μέτρων, από τα οποία κάποια θα ενταχθούν σε ρήτρα με δυνατότητα αντικατάστασης σε περίπτωση ανεύρεσης ισοδυνάμων.

- Ψήφιση από το συνολικό πακέτο όλων των μέτρων εκτός αυτών που εντάσσονται στη ρήτρα ισοδυνάμου.

- Αντικατάσταση και μη υλοποίηση των μέτρων που περιλαμβάνονται στη ρήτρα, εφόσον πετύχουμε ισοδύναμη δημοσιονομική απόδοση από καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας και μείωση των δαπανών λειτουργίας/προμηθειών.

Στη ρήτρα ισοδύναμων πρέπει να ενταχθούν αυτά τα μέτρα που θεωρούμε ότι είναι ιδιαιτέρως κοινωνικά δυσβάστακτα, όπως η μείωση χαμηλών συντάξεων, η αύξηση του ηλικιακού ορίου για ένταξη στο ΕΚΑΣ, η κατάργηση των ειδικών επιδομάτων ανεργίας για εποχιακά απασχολουμένους, η περικοπή δώρων των δημοσίων υπαλλήλων, ο περιορισμός των κοινωνικών επιδομάτων στη βάση αυστηρών εισοδηματικών κριτηρίων και άλλα.

Η συμπερίληψη ρήτρας ισοδυνάμων δεν συνιστά παρελκυστική τακτική, αντίθετα βοηθάει στην κινητοποίηση του πληθυσμού υπέρ της υλοποίησης εξυγιαντικών για την ελληνική οικονομία και κοινωνία αλλαγών (αρκετές από τις οποίες συμπεριλαμβάνονται στα προβλεπόμενα μέτρα) και αφορούν στην προώθηση της διοικητικής μεταρρύθμισης, τη βελτιστοποίηση της διαχείρισης των δημόσιων πόρων, την εξυγίανση του κοινωνικού προϋπολογισμού με καθιέρωση της ανταποδοτικότητας σε παροχές, όπως το εφάπαξ και οι επικουρικές συντάξεις.

Μαζί με τη ρήτρα ισοδυνάμων είναι απαραίτητη η παροχή μιας αναπτυξιακής έγχυσης στην ελληνική οικονομία. Ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός θα προκύψει λιγότερο δύσκολα και επώδυνα όταν η δημοσιονομική εξυγίανση συνδυαστεί με την ανάπτυξη και τη διεύρυνση της απασχόλησης. Γι’ αυτό η μείωση κρατικών δαπανών παθογόνου ή κοινωνικά αναποτελεσματικού χαρακτήρα πρέπει να συνοδευτεί από μια παράλληλη αύξηση των αναπτυξιακών παρεμβάσεων μέσω ΕΣΠΑ και ΕΤΕ με υψηλό εισοδηματικό πολλαπλασιαστή, ώστε να αντιμετωπιστεί η ύφεση.

Η ρήτρα ισοδύναμων μέτρων και η ελεγχόμενη - στοχευμένη αναπτυξιακή έγχυση προς την ελληνική οικονομία για την προώθηση μιας νέου τύπου ανάπτυξης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για συντεταγμένη κοινωνική προσαρμογή.