Γιατί δεν άλλαξε το εκλογικό σύστημα;

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2015-09-19

sotirelis

Ενα από τα μείζονα ζητήματα που σχετίζονται με αυτές τις εκλογές είναι κατά την άποψή μου το ακόλουθο:

Γιατί παραμένει σε ισχύ ένα αντιδημοκρατικό και αντισυνταγματικό εκλογικό σύστημα, το οποίο ταυτόχρονα αλλοιώνει καθοριστικά τον εκάστοτε συσχετισμό πολιτικών δυνάμεων και νοθεύει τους βασικούς όρους της εκλογικής διαμάχης;

Ας συγκεκριμενοποιήσουμε όμως αυτό το ερώτημα:

Α. Είναι δημοκρατικά θεμιτό και συνταγματικά ανεκτό ένα σύστημα που εισάγει δυσμενή μεταχείριση των συνασπισμών ως προς το πριμ των 50 εδρών και δεν αφήνει κανένα περιθώριο για προεκλογικές συνεργασίες βάσει επεξεργασμένων προγραμματικών συγκλίσεων;

(Η αναλυτική και νομολογιακά τεκμηριωμένη γνωμοδότηση του αείμνηστου δασκάλου μου Αριστόβουλου Μάνεση –ως προέδρου του Επιστημονικού Συμβουλίου της Βουλής– δεν αφήνει καμία αμφιβολία ως προς την κατάφωρη παραβίαση των αρχών της λαϊκής κυριαρχίας και της ισοδυναμίας της ψήφου.

Πλην όμως αυτό δεν μπορεί να ελεγχθεί δικαστικά, διότι κανένα κόμμα δεν τολμά να κατέλθει στις εκλογές με συνασπισμό, να χάσει το πριμ από ένα μεμονωμένο κόμμα με μικρότερο ποσοστό και στη συνέχεια να προσβάλει τη συγκεκριμένη ρύθμιση ως αντισυνταγματική στο Εκλογοδικείο.)

Β. Είναι δημοκρατικά θεμιτό και συνταγματικά ανεκτό να απονέμεται πριμ 50 εδρών στο πρώτο κόμμα χωρίς καμία προϋπόθεση, τόσο ως προς το ποσοστό όσο και ως προς τη διαφορά του από το δεύτερο, με αποτέλεσμα αφ’ ενός μεν να ευνοείται σκανδαλωδώς ακόμη και ένα μικρό πρώτο κόμμα (όπως συνέβη στις εκλογές του Μαΐου του 2012 με τη Νέα Δημοκρατία του 18,85%), αφ’ ετέρου δε να συμπιέζονται υπέρμετρα τα μικρότερα κόμματα μετατρεπόμενα σε θύματα μιας τεχνητής και χειραγωγικής πόλωσης;

Γ. Είναι δημοκρατικά θεμιτό και συνταγματικά ανεκτό να υπάρχουν εκλογικές περιφέρειες στις οποίες παραβιάζεται κάθε έννοια ισοδυναμίας της ψήφου, καθώς το μέγιστο μέρος –ενίοτε δε και το σύνολο…– των εδρών τους απονέμεται στο πρώτο κόμμα στην επικράτεια, χωρίς κανένα κριτήριο και ασχέτως του ποιο είναι το πρώτο κόμμα στη συγκεκριμένη εκλογική περιφέρεια;

Με βάση λοιπόν αυτά τα δεδομένα, που αναπτύχθηκαν κατ’ ανάγκην σχηματικά και ελλειπτικά, η προέκταση των ανωτέρω ερωτημάτων είναι εύλογη:

Ποιος ευθύνεται για το ότι δεν έχει αλλάξει έως τώρα το εκτρωματικό αυτό εκλογικό σύστημα, που παραβιάζει ευθέως, πέραν των άλλων, τη θεμελιώδη συνταγματική επιταγή (του άρθρου 52) για «ελεύθερη και ανόθευτη εκδήλωση της εκλογικής θέλησης»;

Για τη Νέα Δημοκρατία η απάντηση είναι μάλλον αυτονόητη: αυτή ψήφισε, με μικροκομματικό σχεδιασμό, το εκλογικό σύστημα στη σημερινή άκρως προβληματική εκδοχή του (εισάγοντας τη διαφοροποίηση των συνασπισμών και προσθέτοντας 10 έδρες στο αρχικό πριμ του νόμου Σκανδαλίδη) και αυτή άντλησε έως τώρα τα περισσότερα οφέλη, με αποκορύφωμα τις εκλογές του Μαΐου του 2012, κατά τις οποίες κυριολεκτικά διασώθηκε χάρη στο πριμ…

Για το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ, αντίθετα, η στάση τους δεν είναι ευεξήγητη. Γιατί άραγε δεν επέβαλαν αλλαγή του εκλογικού συστήματος ούτε μετά τις εκλογές του Μαΐου του 2012 (όταν είχαν λάβει συνολικά 19,31%, δηλαδή ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ) αλλά ούτε και μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, παρότι συμμετείχαν (αρχικά από κοινού και στη συνέχεια μόνο το ΠΑΣΟΚ) σε κυβέρνηση συνεργασίας;

Και τι νόημα είχε το ότι κατέθεσαν, μετά την απομάκρυνση από την κυβέρνηση (και αφού υπέστησαν –και λόγω εκλογικού συστήματος– ταπεινωτικές ήττες), παραπλήσιες προτάσεις απλής αναλογικής;

Ακόμη μεγαλύτερη, όμως, είναι η απορία για τον ΣΥΡΙΖΑ (πολλώ δε μάλλον όταν ηχούν ακόμη στα αυτιά μας οι βεβαιώσεις του κ. Τσίπρα ότι ταυτίζεται με «κάθε λέξη του Συντάγματος»). Γιατί δεν επέβαλε, παρότι είχε και τη χρονική ευχέρεια αλλά και την κοινοβουλευτική ισχύ, ένα σύστημα απλής αναλογικής άμεσης εφαρμογής (καθώς είναι βέβαιο ότι ψηφιζόταν από τα 2/3 της Βουλής, με μόνη πιθανή αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας);

Γιατί, έστω, δεν θέσπισε έναν εκλογικό νόμο μακράς πνοής, για τις μεθεπόμενες εκλογές, που θα αντιμετώπιζε με μεγαλύτερη περίσκεψη, εν όψει και των νέων εκλογικών δεδομένων, όλα τα επίμαχα ζητήματα που άπτονται της πολιτικής ισότητας, της ισοδυναμίας της ψήφου (αλλά με ασφαλιστικές δικλίδες κυβερνησιμότητας) και του τρόπου ανάδειξης των βουλευτών;

Αντί όλων αυτών ο ΣΥΡΙΖΑ δεν πήρε καμιά πρωτοβουλία, καταφεύγοντας και αυτός, με τη σειρά του, στον παραδεδομένο μακιαβελισμό των κομμάτων εξουσίας, είτε μέσω κυνικών υπαναχωρήσεων και υπεκφυγών είτε μέσω της αιδήμονος σιωπής (η οποία χαρακτηρίζει βέβαια, με τιμητική εξαίρεση τον κ. Γλέζο, και όλα τα –λαλίστατα κατά τα άλλα– στελέχη της ΛΑ.Ε., καθώς και τον πολιτικά ανεκδιήγητο κυβερνητικό εταίρο του ΣΥΡΙΖΑ).

Εύχομαι και ελπίζω η επιλογή αυτή να μην αποδειχθεί μπούμερανγκ για τον ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή να μην καταλήξει σε μια τεχνητή και εκβιασμένη αναδιάταξη των πολιτικών συσχετισμών προς όφελος της Νέας Δημοκρατίας.

Σε κάθε όμως περίπτωση, το κρίσιμο είναι ότι τα κόμματα που αυτοπροσδιορίζονται σαν «προοδευτικά» ή «αριστερά» (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ) πρέπει αφ’ ενός μεν να κάνουν επιτέλους την αυτοκριτική τους για τις ουκ ολίγες έως τώρα τραυματικές για τους θεσμούς επιλογές τους, αφ’ ετέρου δε να θέσουν το ζήτημα του εκλογικού συστήματος σε πρώτη προτεραιότητα, συνειδητοποιώντας επιτέλους ότι δεν πρόκειται για ένα απλό και ευκαιριακό ζήτημα μικροπολιτικής, αλλά για ένα μείζον ζήτημα αρχής, στο οποίο κρίνεται όχι μόνον η δημοκρατική ευαισθησία και η πολιτική τους συνέπεια, αλλά και ο ειλικρινής σεβασμός τους προς το ίδιο το Σύνταγμα.

Θέματα επικαιρότητας: Εκλογικό Σύστημα

Γιώργος Σωτηρέλης

Οι κυβερνήσεις συνεργασίας υπό το πρίσμα του ισχύοντος Συντάγματος – Εκλογικές μεθοδεύσεις και «δημοκρατικιστικά» προσχήματα

Γιώργος Σωτηρέλης, 2022-05-21

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έχουν τροφοδοτήσει έναν από...

Περισσότερα

«Σε διαδικασία εμπέδωσης του νέου εκλογικού συστήματος»

Γ. Μοσχονάς, 2021-04-18

Οι εκλογές του Ιουλίου 2019 εξηγούν σε μεγάλο βαθμό γιατί...

Περισσότερα

«Σε ρότα δικομματισμού το κομματικό σύστημα»

Νίκος Μαραντζίδης, 2021-04-18

Πρώτη παρατήρηση: Οι εκλογές του 2019 επανευθυγράμμισαν το...

Περισσότερα

Πυροτεχνήματα της ψήφου εκτός επικράτειας

Δημήτρης Χριστόπουλος, Ηλίας Νικολακόπουλος,, 2021-04-18

Στις 30 Ιανουαρίου 2021, τα «Νέα» είχαν πρωτοσέλιδο που έκανε...

Περισσότερα
Γιώργος Χ. Σωτηρέλης

To εκλογικό σύστημα στη δίνη αντισυνταγματικών και αντιδημοκρατικών μεθοδεύσεων.

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, 2020-01-22

Παρά τα περί του αντιθέτου θρυλούμενα ή αναμενόμενα, το...

Περισσότερα
Χριστόφορος Βερναρδάκης

Η απλή αναλογική και η «κυβερνησιμότητα»

Χριστόφορος Βερναρδάκης, 2020-01-12

Ας ξεκινήσουμε από ένα βασικό αξίωμα της πολιτικής επιστήμης...

Περισσότερα
Κώστας Πουλάκης

Προοδευτικές κυβερνήσεις μέσω προγραμματικών συγκλίσεων

Κώστας Πουλάκης, 2020-01-11

Η εξαγγελία δια στόματος Πρωθυπουργού και υπουργού Εσωτερικών...

Περισσότερα
Γιώργος X. Σωτηρέλης

Ακρως προβληματική η κυβερνητική πρόταση

Γιώργος X. Σωτηρέλης, 2020-01-11

Η πρόσφατη τοποθέτηση του Πρωθυπουργού για το εκλογικό...

Περισσότερα

Άρθρα

ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ

ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ

2025-01-26

 Το μεσημέρι άφησα αυτή την τεράστια συγκέντρωση κόσμου...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Πιο λαϊκιστής πεθαίνεις;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-19

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) υποτίθεται...

Κώστας Καλλίτσης

Η Ευρώπη μας στην αναταραχή

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-12

Ανήμερα τα Χριστούγεννα έγινε δολιοφθορά σε ένα υποβρύχιο...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

×
×