Μια οικονομία μεγεθύνεται με δύο τρόπους: Με την αύξηση του εργατικού δυναμικού και την αύξηση της παραγωγικότητας. Οσον αφορά το πρώτο, οι δημογραφικές εξελίξεις στη χώρα είναι αρνητικές, ο πληθυσμός γενικά και ιδιαίτερα όσοι θα είναι σε ηλικίες εργασίας, μειώνονται.

Εφόσον δεν αναστραφεί ριζικά αυτή η τάση, οικονομική μεγέθυνση μπορεί να προέλθει μόνο από την άνοδο της παραγωγικότητας. Η οποία είναι συνάρτηση (α) επενδύσεων σε σύγχρονες τεχνολογίες, (β) επαρκούς καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού που θα αξιοποιήσει αυτές τις επενδύσεις αποδοτικά.

Δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην «Εφημερίδα των Συντακτών» ένα άρθρο του Χρήστου Λάσκου με τίτλο «ΣΥΡΙΖΑ: δυο-τρία πράγματα που ξέρω γι’ αυτό», το οποίο και διάβασα με τη δέουσα προσοχή, όπως πάντα. Για όσους δεν έτυχε να το πάρει το μάτι τους, το θέμα ήταν οι κινήσεις και οι συζητήσεις μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ εν όψει του συνεδρίου που θα καθορίσει την πολιτική φυσιογνωμία του κόμματος.

Η πρόθεσή μου όμως δεν είναι να συμβάλω στη συζήτηση. Γιατί αυτό που κίνησε την προσοχή μου ήταν η εξής φράση που αφορά την Αριστερά γενικότερα και όχι μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν θεωρώ στην αριστερή πολιτική ως κριτήριο “αλήθειας” την “επιτυχία”».

Μπήκαμε στο 2020 με την αίσθηση ότι αφήνουμε πίσω τη δεκαετία της κρίσης. Καιρός του αναστοχασμού. Τι απομένει σήμερα από όλα εκείνα; Μεταξύ άλλων, το βαθύ ίχνος πάνω σε μια ολόκληρη γενιά, των συνομηλίκων 30άρηδων-40άρηδων, που όπως γράφει στο πρόσφατο μυθιστόρημά του ένας από εμάς: «Νομίζαμε πως ήμασταν ήρωες από ταινία του Γούντι Αλεν ή της Σούζαν Μπίερ – ποτέ του Κεν Λόουτς» (Ιάκωβος Ανυφαντάκης, «Κάποιοι άλλοι», Πατάκης, 2019).

Μια γενιά που έφτασε στην παραγωγική της ηλικία σε συνθήκες που της επέτρεπαν να φαντάζεται το μέλλον σαν κάτι σουρεάλ και ανάλαφρο, γεμάτο τζαζ και βιβλία, μικρονευρώσεις, φλερτ και συναναστροφές με φοβερά ενδιαφέροντες ανθρώπους. Και αίφνης, έπεσε πάνω της το «πραγματικό»: η απωθημένη πιθανότητα ότι η ζωή μπορεί να μοιάζει και με ταινία του Λόουτς, με όλους τους πολύ πεζούς, πολύ υλικούς καταναγκασμούς της.

Στην ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα «Η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα», υπάρχει μια σκηνή όπου ο Σταύρος Ξενίδης –υποδύεται τον απόστρατο συνταγματάρχη– λέει σε τόνο επιτακτικό: «Εγώ είμαι στρατιωτικός και τα λέω τσεκουράτα». Βεβαίως ο «τσεκουράτος» βάζει την ουρά στα σκέλια και αποσύρεται ταπεινωμένος όταν η σύζυγός του (Λίλη Παπαγιάννη) τον επαναφέρει στην τάξη: «Τις αγριάδες σου στους νεοσύλλεκτους, όχι σε μένα, Μπούλη. Και όταν μιλάω εγώ, εσύ ρούφα τ’ αυγό σου».

Μου ήρθε στο μυαλό αυτό το στιγμιότυπο παρακολουθώντας την προσπάθεια του υπουργού Ανάπτυξης Αδωνη Γεωργιάδη να μαζέψει τα ασυμμάζευτα στο θέμα της πρώτης κατοικίας.