Η πανδημία βρίσκεται, έπειτα από πολύ καιρό, σε φάση σταθερής αποκλιμάκωσης και υποχώρησης των επιδημιολογικών δεικτών, χωρίς όμως να έχει εκλείψει ο κίνδυνος τοπικών ή γενικευμένων αναζωπυρώσεών της, λόγω κυρίως των νέων και μεταδοτικότερων μεταλλάξεων του ιού. Ενα νέο επιδημικό κύμα το φθινόπωρο δεν μπορεί να αποκλειστεί και η πιθανότητα αυτή αυξάνεται όσο καθυστερεί η καθολική εμβολιαστική κάλυψη των ενηλίκων και η επίτευξη «ανοσιακού φραγμού» στον γενικό πληθυσμό.

Έναν χρόνο μετά την πανδημία, είναι η ώρα μιας σοβαρής αποτίμησης της υγειονομικής διαχείρισης, των προβλημάτων, των ανεπαρκειών και των λαθών που οδήγησαν στην απώλεια ελέγχου και στις δραματικές επιπτώσεις στη νοσηρότητα και θνησιμότητα στη χώρα μας, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα. Οχι προφανώς για να ποινικοποιηθεί η Πολιτική, η Επιστήμη και η Ιατρική, αλλά για να γίνουν διορθωτικές κινήσεις και να προετοιμαστεί καλύτερα το Δημόσιο Σύστημα Υγείας για το νέο επιδημικό κύμα που είναι σε εξέλιξη.

Μπροστά στην πρόκληση των εμβολίων δεν πρέπει να επικρατήσει ούτε κλίμα θριαμβολογίας και αβάσιμης προσδοκίας ότι «τελειώνουμε με την πανδημία», αλλά ούτε ατεκμηρίωτος σκεπτικισμός για την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά τους. Αυτό που χρειαζόμαστε πρωτίστως είναι ειλικρίνεια, τεκμηριωμένες απαντήσεις από τους ειδικούς, συστηματική φαρμακοεπαγρύπνηση και συνεχή αξιολόγηση της εμβολιαστικής πολιτικής.

Η έναρξη μαζικών εμβολιασμών κατά του SARS-CoV-2 στη Μεγάλη Βρετανία είναι σίγουρα ένα πολύ καλό και αισιόδοξο νέο.

Το 2ο γενικευμένο lockdown στη χώρα είναι σε εξέλιξη, η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα της κοινωνίας είναι περισσότερη από κάθε άλλη φορά, η δυσπιστία των πολιτών για την αναγκαιότητα, το timing, την αποτελεσματικότητα αυτών των αυστηρών περιορισμών που ανατρέπουν τη ζωή, τη δουλειά και το εισόδημά τους, δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Η «γραμμή» των απειλών, των προστίμων και της επιβολής έχει όρια. Δεν μπορεί η κυβέρνηση να «κουνά το δάχτυλο» στην κοινωνία και στους νέους ανθρώπους. Αυστηροποίηση των μέτρων ναι, ενοχοποίηση των πολιτών όχι.

Εδώ και μερικά χρόνια, στη δημόσια συζήτηση σε επίπεδο Ευρώπης έχει τεθεί ανοιχτά το αδιέξοδο του σημερινού μοντέλου φαρμακευτικής πολιτικής.

Οι αυθαίρετα υψηλές και μη βιώσιμες τιμές στα καινοτόμα φάρμακα, τα προβλήματα πρόσβασης πολλών χωρών στα «ορφανά» φάρμακα ή σε νέες γονιδιακές θεραπείες, η αποτυχία της αγοράς να ανταποκριθεί στις ιατρικά τεκμηριωμένες ανάγκες των κοινωνιών χωρίς ανισότητες και αποκλεισμούς, αποτελούν πλέον κοινές παραδοχές.

Τώρα δεν είναι η ώρα να συζητάμε τα διαχρονικά προβλήματα και δυσλειτουργίες του ΕΣΥ. Είναι η ώρα να το εμπιστευτούμε, να το στηρίξουμε, να δώσουμε κουράγιο, δύναμη και ελπίδα στους γιατρούς, τους νοσηλευτές και όλους τους εργαζόμενους των δημόσιων δομών.

Μέσα σε καθεστώς πανδημίας, ο Ανδρέας Ξανθός, τέως υπουργός Υγείας, ξεκαθαρίζει ότι θα όριζε και θα εμπιστευόταν την ίδια Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων με επικεφαλής τον Σωτήρη Τσιόδρα, θα ακολουθούσε την ίδια γραμμή ευαισθητοποίησης της κοινωνίας και αυστηρής τήρησης των μέτρων περιορισμού και θα επιδίωκε την αναδιανομή δημόσιων πόρων υπέρ του ΕΣΥ και την πληρέστερη κάλυψη των αναγκών του με μόνιμο προσωπικό.

Μετά από ένα εξάμηνο, στη διάρκεια του οποίου περίσσεψε η «ευαισθησία για τις ευάλωτες ομάδες», η «ικανότητα» των «αρίστων» και η έμφαση στην επικοινωνία, οι αρρυθμίες και η προϊούσα αποδιοργάνωση στο σύστημα Υγείας δεν μπορούν πια να κρυφτούν.

Τα χαμηλά αντανακλαστικά του υπουργείου Υγείας και κρίσιμων εποπτευόμενων φορέων, όπως ο ΕΟΦ, για την έγκαιρη αντιμετώπιση των καθημερινών δυσλειτουργιών στο ΕΣΥ και των ελλείψεων στην αγορά φαρμάκου είναι πλέον ευδιάκριτα και ευρέως παραδεκτά.