Μετά το Eurogroup της Δευτέρας, η κυβερνητική ηγεσία καλλιεργεί ένα πανηγυριώτικο κλίμα απόλυτα ταιριαστό με τον Καρνάβαλο και απολύτως ασύμβατο με την πραγματικότητα, την κρισιμότητα των καιρών και τα καθήκοντά της.

Με ηχηρές δηλώσεις, υπουργοί διαλαλούν ότι «η εποχή των θυσιών έχει τελειώσει», η κρίση είναι παρελθόν, «φεύγουμε απ’ τα μνημόνια, αλλάζουμε εποχή». Και από το Μέγαρο Μαξίμου δίνουν τον τόνο, εκδίδοντας ανακοινώσεις με ευτελέστατο ή/και ψευδές προπαγανδιστικό περιεχόμενο, που ίσως δυσχεράνουν τη χώρα στις διαπραγματεύσεις που αρχίζουν την Τρίτη. Οταν, για παράδειγμα (ως μαθητές του Βαρουφάκη), εκθέτουν πρόσωπα του Eurogroup ή παρουσιάζουν κάποιες πρώιμες συζητήσεις ως αποφάσεις, δήθεν, και ως περιφανείς νίκες της «πολιτικής διαπραγμάτευσης».

Το ευκταίο θα ήταν, το πολιτικό προσωπικό να μπορέσει να απαλλαγεί από τον ιδιάζοντα αυτισμό του και, σε κάποιο πνεύμα εθνικής συνεννόησης, να επιδιώξει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και να διατυπωθούν ορισμένες κατευθύνσεις με έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή για την πορεία της χώρας. Εφόσον αυτό δεν συμβαίνει, εφόσον παραμένει τόσο άρρωστο το πολιτικό σύστημα ώστε να επιβιώνει διχάζοντας τον ελληνικό λαό, καλλιεργώντας παντοιοτρόπως και πανταχόθεν τον ιδιότυπο ρατσισμό «είτε εμείς είτε αυτοί» (όπου «αυτοί» είναι κάτι περίπου σαν μιάσματα...), η χώρα θα συνεχίσει να διατρέχει τον κίνδυνο (και να προκαλεί τον φόβο) ενός Grexit.

Δεν θα έχει νόημα να κλείσει μια καλή συμφωνία σε πέντε μήνες, πρέπει να κλείσει μία έστω λίγο χειρότερη συμφωνία τώρα – είπε ο υπουργός αναπληρωτής Οικονομικών, Γ. Χουλιαράκης, μιλώντας στο London School of Economics, την Πέμπτη. Αν φτάσουμε στον Μάιο ή Ιούνιο χωρίς συμφωνία για τη δεύτερη αξιολόγηση, η χώρα θα έχει επανεγκλωβιστεί σε έναν τυπικό κύκλο αβεβαιότητας, το τρέχον πρόγραμμα, το γ΄ μνημόνιο, θα είναι νεκρό και η δημόσια συζήτηση θα περιστρέφεται εάν θα υπάρξει δ΄ μνημόνιο – είπε.
Η τοποθέτηση Χουλιαράκη ξεχωρίζει για τον ρεαλισμό και την αίσθηση του κατεπείγοντος που εκπέμπει, εν μέσω κουρνιαχτού δηλώσεων που δείχνουν ότι το πολιτικό σύστημα ζει σε κάποιον άλλο παράλληλο πλανήτη.

«Σε κατανοώ, έχεις δίκιο, αλλά εμένα με ψηφίζει ο κουρέας του Μονάχου» – ήταν η απάντηση του κ. Σόιμπλε σε Ελληνα ομόλογό του, ο οποίος επιχειρηματολογούσε ότι τα μέτρα που απαιτούσαν να εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση ήταν από κοινωνική άποψη πολύ σκληρά και από οικονομική άποψη αδικαιολόγητα. Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, αλλά τα κριτήρια με τα οποία συχνά το Eurogroup λαμβάνει κρίσιμες αποφάσεις παραμένουν εθνικά. Αυτό έγινε και την περασμένη Πέμπτη. Το Eurogroup αποφάσισε για την Ελλάδα, έχοντας κατά νου τον κουρέα του Μονάχου και τον συνάδελφό του, τον κουρέα του Αμστερνταμ.

Το τελευταίο που χρειάζεται σήμερα η χώρα, είναι ένας νέος κύκλος αστάθειας, αβεβαιότητας, ακυβερνησίας. Αυτό εκτιμά η Moody’s, αυτό επαναλαμβάνει ο πρόεδρος του ΣΕΒ, αυτό τονίζει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, αυτό ξεχώρισε και ο πρόεδρος του Eurogroup, κ. Ντάισελμπλουμ, στην «Κ» την περασμένη Κυριακή. Ο τόπος χρειάζεται σταθερότητα – για να μην πάνε χαμένες οι θυσίες επτά ετών, αν μη τι άλλο για να διατηρηθεί ζωντανή η ρεαλιστική προσδοκία δικαίωσής τους. Γι’ αυτό, χρειαζόμαστε την αποκατάσταση ενός πνεύματος εθνικής συνεννόησης, σύνεση και σταθερή γραμμή πλεύσης. Είναι η ώρα της ανακωχής και της ευθύνης. Για όλα τα άλλα, υπάρχει καιρός – αργότερα.

Μέσα στον θόρυβο και στη σύγχυση των ημερών ξεχωρίζω δύο τοποθετήσεις, με τις εναγώνιες συστάσεις που τις συνόδευσαν.

Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γ. Στουρνάρας, σημείωσε την πρόοδο που έχει γίνει και η οποία ενισχύει τις προοπτικές ανάκαμψης της οικονομίας και οριστικής εξόδου από την κρίση, εκτίμησε ότι αυτό είναι χρήσιμο και δη επιτακτικό σε μια περίοδο έντονων εξωτερικών κλυδωνισμών και ενδεχόμενων κινδύνων και τόνισε ότι «η πρόοδος δεν πρέπει να ανακοπεί επ’ ουδενί λόγω».

Δύο ημέρες νωρίτερα, από τις Βρυξέλλες ο πρόεδρος του ΣΕΒ, κ. Θ. Φέσσας, εκτιμούσε ότι «τώρα εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα επιστροφής σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης»

Η απόδοση του 10ετούς κρατικού ομολόγου βρισκόταν πάνω από το 8% στις αρχές Νοεμβρίου. Με τη δημοσιοποίηση του σχεδίου του ESM για τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το δημόσιο χρέος μας, μειώθηκε στο 6,5%. Και το μεσημέρι Παρασκευής, ενδοσυνεδριακά μειώθηκε στο 6,34%. Τι υποδηλώνει αυτή η εξέλιξη; Οτι οι αγορές σπεύδουν να τοποθετηθούν στα ελληνικά κρατικά ομόλογα επειδή προεξοφλούν ότι θα εγκριθούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το δημόσιο χρέος και, έτσι, η Ελλάδα θα ενταχθεί στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Οι Ελληνες φορολογούμενοι υποχρεώθηκαν να δώσουν στις τράπεζες 60 δισ. ευρώ για να τις κρατήσουν όρθιες. Τα 44 δισ. τα δανειστήκαμε από τους ξένους δανειστές και τα 16 δισ. μπήκαν με τον λεγόμενο αναβαλλόμενο φόρο. Ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Το σηματοδοτούν δύο βεβαιότητες και μία αβεβαιότητα: Πρώτη βεβαιότητα, οι φορολογούμενοι δεν θα πάρουν πίσω τα λεφτά τους ποτέ. Δεύτερη, δεν υπάρχει πιστωτική επέκταση, στα αμέσως επόμενα χρόνια τα δάνεια θα περιορίζονται γιατί οι τράπεζες παραμένουν ζόμπι. Περίπου το 60% των κεφαλαίων τους (σε μία, σχεδόν το 90%...) είναι εικονικά – λογιστική προεξόφληση του αναβαλλόμενου φόρου.

Μήπως διαφεντεύει τη χώρα ο νόμος του Μέρφι; Το τηλεοπτικό πεδίο ήταν υπερώριμο, η κοινή γνώμη ευνοϊκή σε αλλαγές στην κατεύθυνση της διαφάνειας, ποιότητας και πολυφωνίας της ενημέρωσης. Αλλά η κυβέρνηση, αντί να αναλάβει την ευθύνη μιας δημοκρατικής θεσμικής πρωτοβουλίας για την αποδιάρθρωση του «τριγώνου της αμαρτίας» (πολιτικό σύστημα - τράπεζες - κανάλια), ώστε να θέσει, με νέες πρακτικές, νέους κανόνες και νέα πρότυπα, προτίμησε τα νταραβέρια για να αποκτήσει πόντους μέσα σε αυτό το τρίγωνο, αγνοώντας ακόμη και το Σύνταγμα. Οι νταραβερτζήδες απέτυχαν παταγωδώς. Αυτό είναι το καλό νέο.

Από το 2008 έχουν κλείσει περίπου 244.00 επιχειρήσεις και μαζί τους εξαφανίστηκαν 843.000 θέσεις εργασίας και 30 δισ. εισόδημα. Αυτό ήταν το άμεσο κόστος της κατάρρευσης του παρασιτικού μοντέλου καπιταλισμού – μεγέθυνσης μέσω της κατανάλωσης με δανεικά, αδιαφορίας για την παραγωγικότητα, καθυστερημένων παραγωγικών δομών, με κράτος και τράπεζες να δημιουργούν μια τέλεια φούσκα, την ελληνική. Η φούσκα έσπασε, το κόστος δεν έχει φανεί στο σύνολό του. Ενα μεγάλο τμήμα του κρύβεται πίσω από τα 65 δισ. ευρώ «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια. Πίσω από αυτά βρίσκονται επιχειρήσεις υπό όρους βιώσιμες και άλλες, σκελετοί.

Στέκομαι στο βασικό: Το ελληνικό πρόγραμμα λήγει στο τέλος Ιουνίου 2018. Τότε, η χώρα θα πρέπει να μπορεί να αντλήσει από τις διεθνείς αγορές κεφάλαια για το σύνολο των χρηματοδοτικών αναγκών της. Αν αυτή η ικανότητά της δεν είναι διασφαλισμένη, θα αναγκαστεί να ζητήσει πιστωτική γραμμή από την τρόικα, ως δίχτυ ασφαλείας – αν κάτι «στραβώσει». Δεν θα της δοθεί εν λευκώ, αλλά με σύναψη νέου μνημονίου.

Αν θέλουμε να τελειώσουμε με τα μνημόνια, θα πρέπει να αρχίσουμε να βγαίνουμε στις αγορές σταδιακά εντός του 2017, με ομόλογα με διαφορετικές διάρκειες, χτίζοντας μια πλήρη καμπύλη επιτοκίων με την έκδοση νέων προϊόντων, συστηματικά. Με άλλα λόγια, αν και ο Ιούλιος 2018 ημερολογιακά είναι σε 20 μήνες, οικονομικά είναι αύριο.

Η σύγκρουση ΔΝΤ και Σόιμπλε μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία το ελληνικό πρόγραμμα. Γι’ αυτό πρέπει να τρέξουμε. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών είχε συμφωνήσει ότι μόλις ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση, θα αρχίσει η συζήτηση για την ελάφρυνση του ελληνικού δημοσίου χρέους. Τώρα, υποστηρίζει ότι αυτή μπορεί να περιμένει, διότι, όπως είπε, το χρέος δεν συνιστά πρόβλημα για την επόμενη 10ετία. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και, προκειμένου να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα, θέτει ως προϋποθέσεις τη λήψη πρόσθετων μέτρων και την αναδιάρθρωση του χρέους μας. Και ο κ. Σόιμπλε, πρώην αταλάντευτος θιασώτης της παραμονής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, τώρα κάνει δεύτερες σκέψεις.