Πέντε μήνες πριν από την προεδρική εκλογή του Νοεμβρίου, το αμερικανικό πολιτικό σύστημα βρίσκεται στην γκρίζα ζώνη μεταξύ της κρίσης αντιπροσώπευσης και του μη ανατάξιμου βραχυκυκλώματος. Η εξεγερσιακή διαμαρτυρία που πυροδότησε η αστυνομική βία στη Μινεάπολη παραπέμπει στις μεγάλες διαμαρτυρίες κατά των φυλετικών διακρίσεων της δεκαετίας του ‘60, με τη διαφορά όμως αυτή τη φορά του αυξημένου ποσοστού συμμετοχής λευκών.

Η πρόταση της Κομισιόν, εφόσον (όπως φαίνεται…) δεν ανατραπεί, έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση βρίσκει τον δρόμο της μέσα από κρίσεις. Το νέο στοιχείο είναι μια αλλαγή στάσης: η Ευρώπη αποφάσισε να κοιταχτεί στον καθρέφτη και να λάβει στρατηγικές αποφάσεις για τον πράσινο και ψηφιακό μετασχηματισμό ολόκληρης της οικονομίας της. Η πρόταση της Κομισιόν, παράλληλα, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία και στην Ελλάδα: μας αναλογούν 32 δισ. έως το 2024.

Φοβάμαι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το παιχνίδι ο ΣΥΡΙΖΑ το έχασε. Γιατί αποδοκίμασε μεν την πυρπόληση της Μαρφίν –το ίδιο ισχύει για τη Νέα Δημοκρατία με τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου– αλλά το έκανε με αστερίσκους. Δηλαδή φταίει η τράπεζα που ανάγκασε τους εργαζόμενους να δουλεύουν εκείνη την ημέρα ή δεν φρόντισε να υπάρχουν μέτρα πυρασφάλειας, φταίει ο Χρυσοχοΐδης που δεν τους έπιασε τότε ή ας μιλήσουμε για τη βία που ασκούν οι εργοδότες, και διάφορα άλλα που ενδέχεται να ευσταθούν περισσότερο ή λιγότερο.

Ανήκετε στους αισιόδοξους, που πιστεύουν ότι ο κόσμος δεν μπορεί να μείνει ο ίδιος, δεν μπορεί χθες να χειροκροτούσαμε στα μπαλκόνια τους νοσηλευτές και αύριο να τους ξεχάσουμε; Στους απαισιόδοξους, που φοβούνται ότι η τηλε-ζωή μας θα είναι εφιαλτική; Ή στους κυνικούς, που υποστηρίζουν ότι δεν θα αλλάξει τίποτα, όπως συμβαίνει πάντα;

Να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Το κράτος έχει το μονοπώλιο της βίας. Φυσικά. Γιʼ αυτό και όποιος πολίτης μιας δημοκρατικής χώρας καταφεύγει σε βίαιες πράξεις τιμωρείται με τις ποινές που προβλέπει η Δικαιοσύνη. Αυτές οι πράξεις δεν διογκώνονται όμως εκ των υστέρων για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Μια ληστεία με πιστόλι, για παράδειγμα, δεν μετατρέπεται σε ληστεία με Καλάσνικοφ. Η χρήση οινοπνευματωδών δεν βαφτίζεται κατοχή ναρκωτικών.

Ρώτησε πρόσφατα μια δημοσιογράφος τη βρετανίδα υπουργό Εσωτερικών Πρίτι Πατέλ τι συμβουλή έχει να δώσει σε ζευγάρια που έχουν κανονίσει πανάκριβους γάμους για τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Εκείνη άρχισε να λέει ότι όλοι έχουμε φίλους που αναγκάστηκαν να ματαιώσουν τον γάμο τους, ότι και η ίδια έχει τέτοιους φίλους, ότι πρέπει να βεβαιωθούμε πως θα λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα, ότι αυτό που έχει σημασία είναι η ατομική ευθύνη και ότι ο στόχος είναι να επιστρέψουμε στην κατάσταση όπου ο καθένας μπορεί να παντρευτεί όποτε θέλει.

Στις 28 Μαΐου 1979 υπογράφεται στην Αθήνα, στο Ζάππειο Μέγαρο, η ιστορική Συμφωνία Προσχώρησης της Ελλάδας στην ΕΟΚ που έμελλε να αλλάξει ριζικά τη σύγχρονη ιστορία της χώρας. «Το χρονόμετρο του κριτή σταματάει όταν ο αθλητής κόβει το νήμα στο τέρμα του δρόμου. Ετσι μπορούμε να πούμε ότι εκείνη τη μέρα κόψαμε το νήμα στο αγώνισμα της ένταξης στην Ευρώπη. Πότε όμως έδωσε ο αφέτης το σήμα να αρχίσουμε να τρέχουμε; H εύλογη απάντηση θα ήταν το 1975, όταν η ελληνική κυβέρνηση αποφάσισε να ζητήσει την ένταξη» έγραφε ο πρέσβης Βύρων Θεοδωρόπουλος (1920-2010), που είχε οριστεί το 1976 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή επικεφαλής της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας για τις διαπραγματεύσεις ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Και όμως η πορεία της χώρας προς την Ευρώπη άρχισε πολλά χρόνια νωρίτερα, όταν το 1959 αποφασίστηκε να επιδιώξουμε την έστω και απλή σύνδεσή μας με την τότε ΕΟΚ (βλ. «Η ευρωπαϊκή ενοποίηση, η Ελλάδα και ο κόσμος. 60 χρόνια από τις Συνθήκες της Ρώμης 1957-2017», εκδόσεις Παπαζήση 2018).

Φιλόδοξες οι προτάσεις για μια στρατηγική ανάκαμψης της ΕΕ που πρότεινε η Ursula von der Leyen.
Τα κεφάλαια έως 750 δισ. Ευρώ για ανάκαμψη(2:1 επιχορήγηση: δάνεια) και το πάνω από 1,1 τρισεκατομμύρια από το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, εάν δεν μειωθούν, θα μπορούσε να είναι ενα θετικό πεδίο συμβιβασμού!
Οι εθνικοί ηγέτες,τελικά, θα επιδείξουν υπευθυνότητα και αλληλεγγύη;
Η χώρα μας, μαζί με άλλες χώρες της Ε.Ε., και πρώτα απ΄ολες τις χώρες του Νότου, οφείλει να κρατήσει σθεναρή στάση, να λάβει πρωτοβουλίες και να έχει ενεργητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν.
Επιπλέον άμεσα η χώρα μας πρέπει να προετοιμαθεί για τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική, ώστε να μπορέσει να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του διαμορφούμενου Ταμείου Ανάκαμψης και των άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων που έχουν αποφασισθεί. Αν αυτό δεν γίνει από την κυβέρνηση της ΝΔ, ο κίνδυνος να χάσουμε την ευκαιρία διοχέτευσης στην οικονομία πόρων, που δικαιούμαστε και που θα συμβάλουν στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης και της ανάπτυξης θα είναι υπαρκτός.

Και εν μέσω πανδημίας και με κλειστά τα σύνορα, η Ευρώπη (Ευρωπαϊκή Ενωση - ΕΕ) ανακάλυψε ότι τελικά έχει ανάγκη τους μετανάστες. Το ίδιο ανακάλυψε και η Ελλάδα. Η Γερμανία διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να συλλέξει τα περίφημα (και εξόχως γευστικά) άσπρα σπαράγγια της γιατί οι πολωνοί κυρίως εργάτες έχουν παγιδευτεί στην πατρίδα τους. Η Ελλάδα ότι τα φρούτα μπορεί να σαπίσουν στο έδαφος καθώς πολλοί εργάτες από την Αλβανία έχουν επίσης αποκλεισθεί στη χώρα τους λόγω κλειστών συνόρων εξαιτίας της πανδημικής κρίσης. Και το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) ανακάλυψε ότι χάρη στους μετανάστες μπορεί να λειτουργήσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS). Ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον ευχαρίστησε δημόσια δύο νοσοκόμες που του έσωσαν τη ζωή όταν ήταν στο νοσοκομείο, η μία από τη Νέα Ζηλανδία και η δεύτερη από την Πορτογαλία. Στην Ελλάδα μετανάστες και πρόσφυγες είχαν παρουσιαστεί και με αφορμή την έκρυθμη κατάσταση στον Εβρο ως η περίπου μεγάλη απειλή για τη χώρα.

Επειτα από πέντε μήνες πλανητικής κορωνοπάθειας, δεν χωράει αμφισβήτηση πως η πανδημία είναι και πολιτικό γεγονός. Αρκεί ως πειστήριο η αύξηση της επικινδυνότητας του ιού λόγω της «θεραπευτικής» μεθόδου που επέλεξαν οι ηγέτες μεγάλων χωρών, περιφρονώντας τις συμβουλές των ειδημόνων και αυτοπροβαλλόμενοι σαν ιατρικές αυθεντίες. Το γιατροσόφι τους ήταν ένα μείγμα πολιτικάντικων σκοπιμοτήτων, πνευματικής ελαφρότητας και αναλγησίας, ευδιάκριτης όταν έλεγαν ότι 100.000 νεκροί θα είναι ένα «καλό σκορ». Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι στην Ευρώπη και στην Αμερική δεν θα είχαν πεθάνει, αν οι κυβερνήτες υπέτασσαν στην επιστήμη το θηριώδες εγώ τους.

Η Ελληνοτουρκική μεθοριακή γραμμή του Έβρου καθορίσθηκε με την Συνθήκη της Λωζάνης όπου περιγράφεται με συντεταγμένες η οριοθέτηση στα σχετικά πρωτόκολλα της επιτροπής Διαχάραξης Ελληνοτουρκικών συνόρων τα οποία υπογράφηκαν από Έλληνα, Τούρκο και Ολλανδό εκπρόσωπο. Το 1955 έγινε η ευθυγράμμιση του ποταμού στο νότιο τμήμα του, από την περιοχή των Φερών μέχρι το Δέλτα του ποταμού. Δημιουργήθηκε έτσι μια ευθύγραμμη κοίτη και καταργήθηκαν οι «μαίανδροι» της παλιάς κοίτης. Τα σύνορα όμως δεν άλλαξαν.

Το σχήμα «τέσσερις αιώνες σκλαβιάς στους Τούρκους» ή «τετρακόσια χρόνια Τουρκοκρατίας» κυριαρχεί σαν αυτονόητο στον επίσημο και τον καθημερινό λόγο, δεν λέει όμως όλη την αλήθεια. Ετσι στρογγυλεμένο όπως είναι, αφήνει έξω αρκετές κρίσιμες πτυχές της Ιστορίας. Κατ’ αρχάς υπονοεί πως όλος ο ελληνισμός έπεσε την ίδια χρονιά στον δεινό ζυγό και ελευθερώθηκε επίσης την ίδια χρονιά (ή δεκαετία). Επεσε το 1453, με την άλωση της Πόλης, και λυτρώθηκε το 1821, με την Επανάσταση.