Το μεγάλο λάθος
Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2011-08-20
Μήπως το ότι οι έντρομες κυβερνήσεις, στην Ευρώπη ιδίως, βιάστηκαν να δέσουν τις υπερχρεωμένες οικονομίες με τα δεσμά της λιτότητας, προκειμένου να ξανακερδίσουν την περίφημη «εμπιστοσύνη των αγορών», με αποτέλεσμα και η οικονομική ανάκαμψη να υπονομευθεί και η «εμπιστοσύνη» των επενδυτών να εξατμιστεί; Η απάντηση έχει ευρύ κύκλο υποστηρικτών, στους οποίους προστέθηκε εσχάτως και το νέο αφεντικό του ΔΝΤ, η κ. Λαγκάρντ. Αλλά υπάρχουν και εκείνοι - όπως ο Στίγκλιτς, ο Κρούγκμαν, ο Ρουμπίνι - που προτείνουν μιαν απάντηση ελαφρώς διαφορετική: το λάθος, λένε, είναι πως ενώ οι κυβερνήσεις έσπευσαν πριν από τρία χρόνια να πληρώσουν τα σπασμένα της χρηματοπιστωτικής φούσκας, και ανέλαβαν τις ζημιές της, δεν έκαναν τίποτε για να βάλουν χαλινάρι στις αγορές του χρήματος, να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού, να επαναφέρουν τη χαμένη ισορροπία δημόσιου τομέα και αγοράς. Αυτό - λένε - πληρώνουμε τώρα με την αναρρίπιση της κρίσης. Κι αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει.Στη συζήτηση αυτή, η Ελλάδα έχει, ως γνωστόν, μια πολύ ιδιόρρυθμη θέση. Ο Αύγουστος είχε και για εμάς μόνον κακές ειδήσεις. Η μία κακή είδηση ήταν η επιδείνωση της κρίσης στην ευρωζώνη, που εξανεμίζει την αισιοδοξία του περασμένου Ιουλίου. Η άλλη ήταν τα εφιαλτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού στο εξάμηνο, που δείχνουν πως οδηγούμαστε σε ένα έλλειμμα επιπέδου 2009, ή μεγαλύτερο, σε μια οικονομία που έχει στο μεταξύ συρρικνωθεί σημαντικά και έχει χάσει έναν μεγάλο αριθμό θέσεων εργασίας.
Ενα χοντρό λάθος υπάρχει, λοιπόν - και στη δική μας περίπτωση. Ηταν λάθος η «εμπροσθοβαρής» συνταγή λιτότητας, που εφαρμόστηκε σε μια οικονομία που ήταν ήδη σε τούνελ ύφεσης; Ισως. Αλλά η λιτότητα, στην περίπτωσή μας, δεν ήταν επιλογή, ήταν το αναπόφευκτο τίμημα για να συνεχιστεί η εξωτερική χρηματοδότηση μιας οικονομίας απόλυτα εξαρτημένης, για την επιβίωσή της, από την εξωτερική χρηματοδότηση. Ισως, λοιπόν, να ισχύσει και στη δική μας περίπτωση πως το λάθος δεν είναι άλλο από την αδυναμία της πολιτικής ηγεσίας, στην οποία έλαχε η διαχείριση της κρίσης, να σχεδιάσει και να περάσει από το τεστ της κοινωνικής συναίνεσης την αναγκαία μεταρρύθμιση, την αλλαγή των παλιών κανόνων του παιχνιδιού που προκάλεσαν την κρίση, τη μετάβαση από το χρεοκοπημένο μοντέλο σε ένα νέο. Αυτό είναι που πρέπει να αλλάξει. Αλλά πώς;