Τέλος ή νέα αρχή;

Ο «Economist» και οι «Financial Times» ανήγγειλαν «το επερχόμενο τέλος του ευρώ». Ευσεβείς πόθοι Αγγλοσαξόνων; Το ενιαίο νόμισμα και το σύστημα στο οποίο λειτουργεί, η ΟΝΕ, όντως αντιμετωπίζει δεινή πρόκληση, καθώς η κρίση έχει προσλάβει «συστημικό χαρακτήρα» και ήδη έχει φθάσει στην αυλή της Γερμανίας.Ωστόσο, το ζωτικό ερώτημα είναι εάν η κρίση, τα ελαττώματα και ελλείμματα θα οδηγήσουν στον θάνατο του νομίσματος με καταστροφικές συνέπειες για την Ευρώπη και το παγκόσμιο σύστημα. Η απάντηση είναι όχι. Και στηρίζεται σε μια ψύχραιμη και αντικειμενική, νομίζω, ανάγνωση της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Καμιά χώρα από τις 17 της ευρωζώνης δεν επιθυμεί τη διάλυση του ευρώ ούτε και καμία από τις 27 της Ενωσης, ούτε καν το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η χώρα-κλειδί ωστόσο για την αποτροπή μιας τέτοιας καταστροφικής εξέλιξης είναι η Γερμανία και η ηγεσία της, η Ανγκελα Μέρκελ. Την περασμένη εβδομάδα διαπιστώσαμε μια αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική της Γερμανίας υπέρ της Οικονομικής και Πολιτικής Ενωσης. Είναι προφανές ότι η πολιτική αυτή συνδέεται με τη διάσωση, ενίσχυση, θωράκιση του ενιαίου νομίσματος. Ειδικότερα, η Γερμανία θα στηρίξει τελικά τη σωτηρία του ενιαίου νομίσματος, κυρίως για πολιτικούς και λιγότερο για οικονομικούς λόγους - και όχι γιατί οι οικονομικοί λόγοι δεν είναι σοβαροί αλλά είναι διαχειρίσιμοι και αναστρέψιμοι, ενώ οι πολιτικοί λόγοι δεν είναι.

Το τέλος του ευρώ θα σημάνει (και) το τέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Και αυτό καμιά χώρα δεν το επιθυμεί (μόνο κάτι έξαλλες, ανιστόρητες ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις το ονειρεύονται και το απεργάζονται).Παρά ταύτα, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει κατηγορηματικά να υπάρξει μια καταστροφική εξέλιξη ως αποτέλεσμα «χρονικού ατυχήματος» παρά σχεδιασμού. Γερμανία και Γαλλία (με τη σύμπραξη κάποιων άλλων μελών) φαίνεται να προωθούν μια στρατηγική για τη θωράκιση του ενιαίου νομίσματος η οποία περνά μέσα από μια νέα συνθήκη τύπου Σέγκεν και την αναθεώρηση της συνθήκης για την εμπέδωση της δημοσιονομικής πειθαρχίας με βαθύτερη δημοσιονομική/ οικονομική και, τελικά, πολιτική ενοποίηση.

Στην εκτέλεση της στρατηγικής αυτής, ο συντελεστής χρόνος είναι κρίσιμης σημασίας. Δεν χρειάζεται να καταφύγει κάποιος στις θεωρίες διαχείρισης οικονομικών και πολιτικών κρίσεων για να υπογραμμίσει τη σημασία των «χρονικών ασυμπτώτων» ως πηγής αποσύνθεσης και διάλυσης συστημάτων. Οπως είχε πει ο Χ. Μακμίλαν, αυτό που φοβόταν περισσότερο στην υλοποίηση μιας σχεδιασμένης πολιτικής ήταν οι «απρόβλεπτες εξελίξεις». Και η ακύρωση των «απρόβλεπτων εξελίξεων» και «χρονικών ατυχημάτων» συνιστά την πρώτη προτεραιότητα για τη διάσωση/ σταθεροποίηση της ευρωζώνης, κάτι που μπορεί να συνεπάγεται την πλήρη ενεργοποίηση της «πυροσβεστικής υπηρεσίας» της ΕΕ που λέγεται Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Και μια παρατήρηση για την Ελλάδα: Δεν μπορεί παρά να είμαστε υποστηρικτές όλων των προτάσεων για βαθύτερη ενοποίηση, οικονομική και πολιτική, όπως και είμαστε. Αλλά καλό είναι ορισμένοι να εγκαταλείψουν τις σχιζοφρενικές τοποθετήσεις του τύπου να είμαστε υπέρ της άμεσης έκδοσης ευρωομολόγου και ταυτόχρονα να απορρίπτουμε τη μεταφορά κυριαρχίας στην Ενωση για συμμετοχή της στη διαδικασία κατάρτισης του εθνικού προϋπολογισμού. Αυτό σημαίνει: εμείς θα φτιάχνουμε τον προϋπολογισμό μας και τα ελλείμματα θα τα πληρώνουν οι άλλοι (μέσω του ευρωομολόγου). Η λογική του Καραγκιόζη…