Πάγια τακτική των ενόχων είναι η «διασπορά» της ενοχής σε «όλους» ή «όλη την κοινωνία». Η τακτική του «ανεμιστήρα» που σκορπίζει τη λάσπη και βρωμίζει τους πάντες.

Την τακτική αυτή τροφοδοτούν, ίσως από υπερβολική ευαισθησία, και άνθρωποι που σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσαν να κατηγορηθούν οι ίδιοι για συμμετοχή σε διαπλοκή και διαφθορά. Όπως ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Π. Κοροβέσης, που σε δηλώσεις του κατήγγειλε τον ενιαίο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ της Οικουμενικής κυβέρνησης Ζολώτα, ότι «τα πήρε» και αυτός από τη Siemens - Intracom, για τις ψηφιακές παροχές του Ο.Τ.Ε.

Είναι φανερό ότι η «ενδο-οικογενειακή» σύγκρουση του χώρου ώθησε τον κ. Κοροβέση να κάνει αυτές τις δηλώσεις, που μπορεί να μην αποδεικνύονται, αλλά έχουν ως «βάση» την κοινή παρέμβαση των τριών πολιτικών αρχηγών, (Μητσοτάκης, Παπανδρέου, Φλωράκης), για ανατροπή της απόφασης της τότε κυβέρνησης Ζολώτα, (1990), που αφορούσε την ακύρωση του «διεθνούς διαγωνισμού» του Ο.Τ.Ε., που οδηγούσε στην απευθείας ανάθεση στον όμιλο Siemens - Intracom. Τότε είχε γίνει λόγος για «δύο δισεκατομμύρια δρχ. σε καθένα από τα δύο μεγάλα κόμματα και ένα δισ. στον ενιαίο Συνασπισμό». Χαρακτηριστικά, όταν ερωτήθηκε ο κ. Φλωράκης από δημοσιογράφους: «Τα πήρατε κι εσείς κύριε Πρόεδρε»; Απάντησε με χιούμορ: «Ε! εμάς μας έριξαν στη μοιρασ(ι)ά»!

Το αυταπόδεικτο γεγονός ότι «ο ανεμιστήρας» μπορεί να λασπώσει τους πάντες θέτει ερωτήματα, που η απάντησή τους απαιτεί σοβαρό προβληματισμό:

• Βοηθά τη δημοκρατική λειτουργία η σκανδαλολογία;

• Αν «είναι όλοι ίδιοι», (πολιτικοί και κόμματα), που βρίσκεται η «λύση»;

• Υπάρχουν περιθώρια και δυνατότητες αντιμετώπισης της διαπλοκής πολιτικής και οικονομικής εξουσίας και της διαφθοράς;

• Είναι, τελικώς, η δημοκρατία «ανίσχυρο» πολίτευμα;

Η σκανδαλολογία, που εξαντλείται σε καταγγελίες από όλους κατά πάντων και δεν προχωρά σε θεσμική αντιμετώπιση και εξουδετέρωση της διαπλοκής και της διαφθοράς, φθείρει τη δημοκρατία και ανοίγει δρόμους για «ένστολους σωτήρες».

Είναι πολιτικώς ανόητο το «όλοι ίδιοι είναι», αλλά κανείς δεν μπορεί να θεωρείται, (εξ ορισμού), αθώος ή ένοχος. Κατά περίπτωση, μπορεί όλοι να εναλλάσσονται σ’ αυτές τις «θέσεις», όταν οι θεσμοί μένουν ανενεργοί και η ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στα «κοινά» απουσιάζει.

Τα περιθώρια αντιμετώπισης «στενεύουν», όταν το σύστημα διακυβέρνησης είναι μονοκομματικό και πρωθυπουργοκεντρικό, (άρα συγκεντρωτικό).

Οι «αδυναμίες» της δημοκρατίας αντιμετωπίζονται με περισσότερη δημοκρατία.