Το τελευταίο διάστημα με αφορμή την ταχεία απομείωση των ταμειακών διαθεσίμων του κράτους με δεδομένη την αδυναμία πρόσβασης στις αγορές επανήλθαν στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης προτάσεις για την παράλληλη κυκλοφορία νομίσματος ως λύση ανάγκης. Οι προτάσεις αυτές διατυπώνονται στο πλαίσιο ενός ευρύτερου σχεδίου για αποφυγή συνέχισης της κρίσης με διαφορετική όμως τελική στόχευση.

Ποιο είναι το «διά ταύτα» μετά την 4ωρη νυκτερινή διαπραγμάτευση της Πέμπτης; Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να καταθέσει σαφείς προτάσεις πολιτικής. Δεσμεύτηκε για (α) την υιοθέτηση και τη συστηματική, συνεπή, σταδιακή υλοποίηση αξιόπιστων, σοβαρών μεταρρυθμίσεων και (β) για τη δραστική βελτίωση της συνεργασίας μας με τους εκπροσώπους των εταίρων εδώ, στην Αθήνα. Εφτασε η ώρα, λοιπόν, να αποσαφηνίσουμε τι, εμείς, θέλουμε να κάνουμε.
Η συγκράτηση των κυρίων Σόιμπλε και Βαρουφάκη μακριά από τη ροτόντα, την Πέμπτη, βοήθησε στη θετική εξέλιξη. Η καγκελάριος Μέρκελ πήρε την ευθύνη, ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας επίσης.

Η κατάσταση της χώρας εξελίσσεται παρανοϊκά και αφύσικα. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές ξεσπαθώνοντας κατά της λιτότητας και σήμερα συζητάμε μήπως δεν πληρωθούν οι μισθοί και οι συντάξεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τις εκλογές ευαγγελιζόμενος την ανάπτυξη και σήμερα η χώρα βρίσκεται στα όρια της πτώχευσης, η μικρή ανάκαμψη του 2014 ανακόπηκε και η ύφεση/λιτότητα για το 2015 είναι πλέον δεδομένη.

Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που ξεκίνησε τα αλλάζει όλα. Αποτελεί τη μεγάλη διεκδίκηση για μία άλλη Ευρώπη απέναντι στη μονολιθική προσέγγιση της Γερμανίας, που ύστερα από προσπάθεια 4 ετών εδραιώθηκε και πέτυχε. Οι χώρες της ΕΕ που έχουν ενταχθεί βλέπουν ήδη τα πρώτα σημάδια της ανάκαμψης. Τα επιτόκια στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία περιορίστηκαν σημαντικά. Οι τραπεζικές χρηματοδοτήσεις στην πραγματική οικονομία αυξάνονται, η ζήτηση αναθερμαίνεται…, οι οικονομίες παίρνουν μπροστά. Και εμείς;

Πάνε πέντε χρόνια τώρα που, παρά τα αλλεπάλληλα «σωστικά προγράμματα» ή ακριβώς εξαιτίας τους, οι λέξεις «ασφυξία», «βρόχος», «θηλιά», «στο απόσπασμα», «τελευταία ευκαιρία», «Grexit», «ώρες φόβου», «τελεσίγραφο» κυκλοφορούν με συχνότητα εξουθενωτική ως γιγαντότιτλοι στα ελληνικά και ξένα πρωτοσέλιδα και ως αγχωμένοι και αγχογόνοι τίτλοι ειδήσεων στα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά δελτία.

Για τις πρόσφατες και παρθενικές διαπραγματεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ με τους εταίρους/δανειστές μας έχουμε μάθει σχεδόν τα πάντα: ποιος είπε τι και πότε, τι εννοούσε, πώς αντέδρασαν οι άλλοι κ.ο.κ. Το ίδιο ισχύει και για τις αποτιμήσεις, οι οποίες κυμαίνονται από το «κερδίσαμε μια μάχη αλλά όχι τον πόλεμο» μέχρι το «βαφτίσαμε το κρέας ψάρι» (τόσο ευρεία είναι η γκάμα, ακόμα και μέσα στην Κουμουνδούρου). Παρ’ όλα αυτά, όμως, εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω ορισμένες κινήσεις της κυβέρνησης, όχι για λόγους ιδεολογικούς -αυτό είναι μια άλλη, μεγάλη συζήτηση- αλλά επειδή έχω την εντύπωση ότι παραβιάζουν τους στοιχειώδεις κανόνες της κοινής λογικής. Θα περιοριστώ στα δύο κυριότερα παραδείγματα.

Ανάσα για τέσσερις μήνες; Ισως. Ο στόχος της μη άμεσης εξόδου της χώρας από την ευρωζώνη επετεύχθη. Η κυβέρνηση επιμένει ότι η τρόικα είναι παρελθόν. Τώρα, ισχυρίζεται, υπάρχουν μόνο οι «θεσμοί», δηλαδή η ΕΚΤ, το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ας μη χαλάσουμε από τώρα το όνειρο.
Η κυβέρνηση κατέθεσε τις προτάσεις της για τη φοροδιαφυγή, την πάταξη της διαφθοράς και τη διοικητική μεταρρύθμιση. Ανεξάρτητα από τον βαθμό αποδοχής τους και πολύ περισσότερο από τον βαθμό υλοποίησής τους, δεν πρέπει να παραβλέψουμε πως το δημοσιονομικό κενό μετά τις εκλογές αυξάνεται και τα προτεινόμενα μέτρα ίσως δεν αρκούν για να το καλύψουν.

Η μεγάλη μας περιπέτεια μόλις αρχίζει. Θα είναι ένα κολασμένο τετράμηνο που καμία επικοινωνιακή αλχημεία δεν μπορεί να το μετατρέψει στην παραδείσια χώρα των προεκλογικών υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιοι είπαν ψέμματα μετά γνώσεως, άλλοι μέσα από την ιδεολογική εμμονή μιας συγκεκριμένης Αριστεράς, που ενώ παγκοσμίως ηττήθηκε στην Ελλάδα νομίζει ότι μπορεί να εφαρμόσει τα ανεφάρμοστα

Μία αποτίμηση της «μεταβατικής» συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου είναι ότι αποτελεί ανακωχή που επετεύχθη με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και αποδοχή από την άλλη πλευρά (των «θεσμών»). Στο επόμενο διάστημα, μέχρι το πέρας του τετραμήνου, θα διαμορφωθούν οι όροι διαπραγμάτευσης για την επόμενη συμφωνία. Αυτό κατά μία έννοια σημαίνει ότι δεν κρίθηκε τίποτα ακόμη.

Η συμφωνία με το Eurogroup την περασμένη Παρασκευή είναι μια σημαντική εξέλιξη. Συντηρεί την χώρα στην Ευρωζώνη και απομακρύνει τον κίνδυνο μιας άτακτης χρεοκοπίας. Σύμφωνα με πληροφορίες αν δεν είχε γίνει αυτό το βήμα σήμερα ήταν πιθανό να ήταν κλειστές οι τράπεζες .
Φυσικά οι χειρισμοί που έχουν γίνει έχουν θέσει σε μεγάλη αβεβαιότητα την εικόνα της ελληνικής οικονομίας και έχουν επαναφέρει το Grexit στο τραπέζι. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε σε μια πολύ μεγάλη στροφή από τις προεκλογικές της διακηρύξεις.Το μνημόνιο δεν καταργήθηκε με ένα νόμο, σε μια μέρα, ούτε φυσικά σκίστηκε! Αντίθετα το 70% κρίθηκε μη τοξικό. Ούτε τελειώσαμε με τα μειλ και την τρόικα που μετονομάστηκε σε “θεσμοί”.

Οι δραματικές στιγμές που ζήσαμε τις τελευταίες μέρες δεν είναι οι τελευταίες. Θα υπάρξουν κι άλλα δύσκολα ραντεβού με τους «εταίρους». Και η τύχη της χώρας, όπως και του εγχειρήματος της αλλαγής, θα κριθεί σε ένα μακρύτερο χρονικό διάστημα και κυρίως από το έργο της κυβέρνησης. Όμως οι πρόσφατες εξελίξεις επιτρέπουν κάποιες πρώτες σκέψεις και συμπεράσματα, παρόλο που η κατάσταση είναι ευμετάβλητη και τα όσα λέγονται σήμερα δεν αποκλείεται να μην ισχύουν αύριο.
1. Η κυβέρνηση του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. δεν έριξε τη χώρα στα βράχια, όπως προεξοφλούσαν τρομοκράτες και τρομοκρατημένοι κατά την προεκλογική περίοδο. Μολονότι υπό αφόρητη πίεση, ο Τσίπρας δεν επέλεξε τη φυγή προς τα μπρος. Έδειξε πως είναι σταθερός στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό και έχει τελικά επίγνωση του συσχετισμού των δυνάμεων.

Η συμφωνία του Γιούρογκρουπ δεν έχει ολοκληρωθεί, εν μέρει γιατί δεν γνωρίζουμε ακόμη ποιες ‘μεταρρυθμίσεις’ θα προτείνει η ελληνική κυβέρνηση σήμερα (Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου) και ποιες από αυτές θα γίνουν δεκτές. Όσοι όμως έχουμε εκλεγεί στη βάση του προγράμματος του Σύριζα και θεωρούμε τις εξαγγελίες της Θεσσαλονίκης ως δέσμευση που έχουμε αναλάβει προς τον ελληνικό λαό, έχουμε βαθιές ανησυχίες. Είναι υποχρέωσή μας να τις καταγράψουμε.