Η Ευρώπη αμήχανη μπροστά στην ισλαμιστική τρομοκρατία
Επιθέσεις τζιχαντιστών στη Δανία
Κάκη Μπαλή, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2015-02-22
Πολύνεκρες τρομοκρατικές επιθέσεις στο εβραϊκό μουσείο των Βρυξελλών τον περασμένο Μάιο, στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo στο Παρίσι τον περασμένο μήνα, σε εκδήλωση για την ελευθερία της έκφρασης με τον σκιτσογράφο της Jylands Posten στην Κοπεγχάγη την περασμένη εβδομάδα.
Νεαροί μουσουλμάνοι -και νεαρές- με γαλλικά, βρετανικά, γερμανικά, βέλγικα, ολλανδικά διαβατήρια που πάνε να πολεμήσουν στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Κάποιοι επιστρέφουν τσακισμένοι, κάποιοι αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον Ιερό Πόλεμο στις χώρες όπου γεννήθηκαν και δεν τις θεωρούν πατρίδες τους.
Από την άλλη πλευρά, εμπρησμοί σε άσυλα προσφύγων στη Γερμανία. Συγκρούσεις μεταξύ νεοναζί και χουλιγκάνων από τη μια πλευρά και ριζοσπαστικοποιημένων σαλαφιστών από την άλλη. Βανδαλισμοί σε εβραϊκά μνήματα στη Γαλλία. Διαδηλώσεις ενάντια στον «κίνδυνο εξισλαμισμού της Δύσης» σε εκείνες τις γερμανικές πόλεις όπου ψάχνεις το μουσουλμάνο με το κιάλι. Κι ο φόβος πανταχού παρών.
Ο φόβος που κάνει τους απλούς ανθρώπους να σκεφτούν δυο φορές εάν θα χρησιμοποιήσουν το μετρό στις μεγαλουπόλεις της Δυτικής Ευρώπης. Ο φόβος που έκανε τους διοργανωτές του καρναβαλιού του Μπράουνσβαϊγκ -κάτι ανάλογο με τους φανούς της Κοζάνης- να το ακυρώσουν για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο φόβος που έκανε τους καρναβαλιστές της Κολωνίας να μην φτιάξουν τελικά το σατιρικό άρμα για τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ. Ο φόβος που κάνει τους απλούς πολίτες να θεωρούν έως και ανακουφιστική την παρουσία στρατιωτών στους δρόμους των Βρυξελλών. Ο φόβος που κάνει τις ορατές μειονότητες να κυκλοφορούν με την ψυχή στο στόμα σε κάποιες γειτονιές του Παρισιού της ανοχής...
Αντιμέτωποι με τη φωτιά
Η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια φωτιά που σιγόκαιγε από καιρό και αρχίζει να παίρνει διαστάσεις πυρκαγιάς. Βρίσκεται αντιμέτωπη με τα απόνερα του αποικιοκρατικού της παρελθόντος, με τα συντρίμμια της αποτυχίας της μεταναστευτικής πολιτικής των χωρών της, που δεν κατάφερε -ή δεν προσπάθησε καν- να εντάξει στις κοινωνίες της τα παιδιά της δεύτερης και τρίτης γενιάς μουσουλμάνων από τη βόρεια Αφρική, από την υποσαχάρια Αφρική, από την Τουρκία, από τη Μέση Ανατολή, από το Πακιστάν.
Βρίσκεται αντιμέτωπη με τις παράπλευρες... απώλειες των επεμβάσεων - τις οποίες στήριξε, στις οποίες σύρθηκε ή πρωταγωνίστησε- στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη, που διέλυσαν ό,τι έμοιαζε με κράτος σ’ αυτές τις χώρες κι άνοιξαν τον δρόμο στη προέλαση της Αλ Κάιντα ή του Ισλαμικού Κράτους ή εν πάση περιπτώσει των τζιχαντιστών.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα που δεν έχει λύση. Ή μάλλον έχει πολλές λιγότερο ή περισσότερο κακές λύσεις, που μπορούν να το κάνουν ακόμη πιο εκρηκτικό, που μπορούν να τροφοδοτούν συνεχώς έναν φαύλο κύκλο περιθωριοποίησης και βίας εντός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Η καλή λύση ακούγεται ουτοπική -κι ακόμη αν υποθέσουμε ότι θα την επέλεγαν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, θέλει πολλά χρόνια για να φέρει καρπούς. Θα χρειάζονταν στιβαρές παρεμβάσεις για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, μια πραγματικά αναπτυξιακή πολιτική για τις ξεζουμισμένες χώρες της Μαύρης Ηπείρου.
Θα χρειαζόταν στην Ευρώπη μια γενναία μεταναστευτική πολιτική -μαζί με μια εξίσου γενναία κοινωνική πολιτική- που να επιτρέπει στα μουσουλμανικά νιάτα των ευρωπαϊκών προαστίων να βγουν από το περιθώριο, να έχουν μέλλον, αλλά και στους «γηγενείς» περιθωριοποιημένους και κοινωνικά αποκλεισμένους να μην αντιμετωπίζουν τον "Άλλο" ως εχθρό.
Αλλά τέτοιες λύσεις εγγράφονται στον χώρο του αοράτου. Αντ’ αυτών, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επενδύουν κυρίως στην ασφάλεια. Στην πρόληψη - π.χ. με τη δραστηριοποίηση κοινωνικών λειτουργών σε σχολεία και φυλακές κ.λπ., όπου φαίνεται ότι ριζοσπαστικοποιούνται οι νεαροί μουσουλμάνοι και οι επίδοξοι νεοναζί, αλλά και με κάποιου είδους επιτήρηση στα τζαμιά, που φιλοξενούν φανατικούς ιμάμηδες - και στα αστυνομικά μέτρα.
Το αντιτρομοκρατικό «πακέτο» της Δανίας
Χαρακτηριστική ήταν η απόφαση της κυβέρνησης της Δανίας πέντε μέρες μετά την επίθεση στην Κοπεγχάγη να αποφασίσει ένα αντιτρομοκρατικό «πακέτο», καθώς, όπως τόνισε η πρωθυπουργός της χώρας Χέλε Θόρινγκ Σμιτ, «η Δανία έχει εχθρούς και είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τη χώρα μας εναντίον τους».
Το «πακέτο» προβλέπει τη βελτίωση των ψηφιακών συστημάτων της αστυνομίας την επόμενη τετραετία, καθώς και την αύξηση του προσωπικού σε όλες τις δυνάμεις ασφαλείας. Στόχος είναι η καλύτερη παρακολούθηση των πάσης φύσεως συμμοριών, αλλά και η προσεκτικότερη διαχείριση και επιτήρηση των φυλακών.
Να σημειωθεί ότι ο 22χρονος Ομάρ Αμπντέλ Χαμίντ Ελ Χουσεΐν που έκανε τις επιθέσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου -σκότωσε δύο ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους πέντε πριν τον σκοτώσει η αστυνομία-, λέγεται ότι είχε εκφράσει στη φυλακή την επιθυμία του να πυκνώσει τις γραμμές του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.
Πολύ πιο εντυπωσιακές κινήσεις ενίσχυσης των δυνάμεων ασφαλείας σε σχέση με τη Δανία -που δεν φημίζεται ιδιαίτερα για τη... ροπή της προς αστυνομικά μέτρα- έχουν κάνει όλες οι χώρες που έχουν πολλούς μουσουλμάνους πολίτες, δεύτερης και τρίτης γενιάς, οι οποίοι έχουν πάει στη Συρία στο Τζιχάντ.
Στο μεταξύ, μετά την άρση της άρνησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να επιτρέψει τη χρήση των δεδομένων των αεροπορικών εταιρειών, η Κομισιόν ετοιμάζει σχετική οδηγία που θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές διωκτικές δυνάμεις την πρόσβαση στις λίστες επιβατών, ώστε να εντοπίζονται οι ύποπτοι για μετάβαση στη Συρία, ώστε να πολεμήσουν στο πλευρό των τζιχαντιστών -και κυρίως για την επιστροφή τους από ’κεί στην Ευρώπη.
Οι πιέσεις για όπλα
Την ίδια ώρα αυξάνεται η πίεση για τον περαιτέρω εξοπλισμό και την εκπαίδευση των Κούρδων που μάχονται ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, με τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να είναι επιρρεπείς στο αίτημα, αν και η εμπειρία έχει δείξει ότι κανείς ποτέ δεν ξέρει σε ποιανού τα χέρια καταλήγουν αυτά τα όπλα.
Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι τα όπλα του το Ισλαμικό Κράτος αρχικά τα πήρε από τον ιρακινό στρατό -στον οποίο τα είχαν δώσει οι Αμερικανοί- ενώ τώρα που βγάζει πολλά λεφτά από το λαθρεμπόριο πετρελαίου - τουλάχιστον με την ανοχή της Τουρκίας- βρίσκει και αγοράζει από παντού. Θα ήταν, λοιπόν, λογικότερο, αντί οι Ευρωπαίοι να δώσουν κι άλλα όπλα σε μια περιοχή που ξεχειλίζει από αυτά, να προσπαθήσουν στ’ αλήθεια -πιέζοντας και τους συμμάχους τους- να κλείσουν τις στρόφιγγες του χρήματος.
Αλλά οι πιέσεις δεν έρχονται μόνο από τις περιοχές που διεκδικεί το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας. Εδώ και μερικές μέρες ζητά όπλα και η κυβέρνηση (λέμε τώρα) της Λιβύης, για να αντιμετωπίσει, όπως λέει, τους τζιχαντιστές στο έδαφός της, που αποτελούν παράρτημα του Ισλαμικού Κράτους.
Νεαροί μουσουλμάνοι -και νεαρές- με γαλλικά, βρετανικά, γερμανικά, βέλγικα, ολλανδικά διαβατήρια που πάνε να πολεμήσουν στο πλευρό του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία. Κάποιοι επιστρέφουν τσακισμένοι, κάποιοι αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον Ιερό Πόλεμο στις χώρες όπου γεννήθηκαν και δεν τις θεωρούν πατρίδες τους.
Από την άλλη πλευρά, εμπρησμοί σε άσυλα προσφύγων στη Γερμανία. Συγκρούσεις μεταξύ νεοναζί και χουλιγκάνων από τη μια πλευρά και ριζοσπαστικοποιημένων σαλαφιστών από την άλλη. Βανδαλισμοί σε εβραϊκά μνήματα στη Γαλλία. Διαδηλώσεις ενάντια στον «κίνδυνο εξισλαμισμού της Δύσης» σε εκείνες τις γερμανικές πόλεις όπου ψάχνεις το μουσουλμάνο με το κιάλι. Κι ο φόβος πανταχού παρών.
Ο φόβος που κάνει τους απλούς ανθρώπους να σκεφτούν δυο φορές εάν θα χρησιμοποιήσουν το μετρό στις μεγαλουπόλεις της Δυτικής Ευρώπης. Ο φόβος που έκανε τους διοργανωτές του καρναβαλιού του Μπράουνσβαϊγκ -κάτι ανάλογο με τους φανούς της Κοζάνης- να το ακυρώσουν για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο φόβος που έκανε τους καρναβαλιστές της Κολωνίας να μην φτιάξουν τελικά το σατιρικό άρμα για τις γελοιογραφίες του Μωάμεθ. Ο φόβος που κάνει τους απλούς πολίτες να θεωρούν έως και ανακουφιστική την παρουσία στρατιωτών στους δρόμους των Βρυξελλών. Ο φόβος που κάνει τις ορατές μειονότητες να κυκλοφορούν με την ψυχή στο στόμα σε κάποιες γειτονιές του Παρισιού της ανοχής...
Αντιμέτωποι με τη φωτιά
Η Ευρώπη βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με μια φωτιά που σιγόκαιγε από καιρό και αρχίζει να παίρνει διαστάσεις πυρκαγιάς. Βρίσκεται αντιμέτωπη με τα απόνερα του αποικιοκρατικού της παρελθόντος, με τα συντρίμμια της αποτυχίας της μεταναστευτικής πολιτικής των χωρών της, που δεν κατάφερε -ή δεν προσπάθησε καν- να εντάξει στις κοινωνίες της τα παιδιά της δεύτερης και τρίτης γενιάς μουσουλμάνων από τη βόρεια Αφρική, από την υποσαχάρια Αφρική, από την Τουρκία, από τη Μέση Ανατολή, από το Πακιστάν.
Βρίσκεται αντιμέτωπη με τις παράπλευρες... απώλειες των επεμβάσεων - τις οποίες στήριξε, στις οποίες σύρθηκε ή πρωταγωνίστησε- στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη, που διέλυσαν ό,τι έμοιαζε με κράτος σ’ αυτές τις χώρες κι άνοιξαν τον δρόμο στη προέλαση της Αλ Κάιντα ή του Ισλαμικού Κράτους ή εν πάση περιπτώσει των τζιχαντιστών.
Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα που δεν έχει λύση. Ή μάλλον έχει πολλές λιγότερο ή περισσότερο κακές λύσεις, που μπορούν να το κάνουν ακόμη πιο εκρηκτικό, που μπορούν να τροφοδοτούν συνεχώς έναν φαύλο κύκλο περιθωριοποίησης και βίας εντός των ευρωπαϊκών συνόρων.
Η καλή λύση ακούγεται ουτοπική -κι ακόμη αν υποθέσουμε ότι θα την επέλεγαν όλες οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, θέλει πολλά χρόνια για να φέρει καρπούς. Θα χρειάζονταν στιβαρές παρεμβάσεις για την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, μια πραγματικά αναπτυξιακή πολιτική για τις ξεζουμισμένες χώρες της Μαύρης Ηπείρου.
Θα χρειαζόταν στην Ευρώπη μια γενναία μεταναστευτική πολιτική -μαζί με μια εξίσου γενναία κοινωνική πολιτική- που να επιτρέπει στα μουσουλμανικά νιάτα των ευρωπαϊκών προαστίων να βγουν από το περιθώριο, να έχουν μέλλον, αλλά και στους «γηγενείς» περιθωριοποιημένους και κοινωνικά αποκλεισμένους να μην αντιμετωπίζουν τον "Άλλο" ως εχθρό.
Αλλά τέτοιες λύσεις εγγράφονται στον χώρο του αοράτου. Αντ’ αυτών, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επενδύουν κυρίως στην ασφάλεια. Στην πρόληψη - π.χ. με τη δραστηριοποίηση κοινωνικών λειτουργών σε σχολεία και φυλακές κ.λπ., όπου φαίνεται ότι ριζοσπαστικοποιούνται οι νεαροί μουσουλμάνοι και οι επίδοξοι νεοναζί, αλλά και με κάποιου είδους επιτήρηση στα τζαμιά, που φιλοξενούν φανατικούς ιμάμηδες - και στα αστυνομικά μέτρα.
Το αντιτρομοκρατικό «πακέτο» της Δανίας
Χαρακτηριστική ήταν η απόφαση της κυβέρνησης της Δανίας πέντε μέρες μετά την επίθεση στην Κοπεγχάγη να αποφασίσει ένα αντιτρομοκρατικό «πακέτο», καθώς, όπως τόνισε η πρωθυπουργός της χώρας Χέλε Θόρινγκ Σμιτ, «η Δανία έχει εχθρούς και είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε τη χώρα μας εναντίον τους».
Το «πακέτο» προβλέπει τη βελτίωση των ψηφιακών συστημάτων της αστυνομίας την επόμενη τετραετία, καθώς και την αύξηση του προσωπικού σε όλες τις δυνάμεις ασφαλείας. Στόχος είναι η καλύτερη παρακολούθηση των πάσης φύσεως συμμοριών, αλλά και η προσεκτικότερη διαχείριση και επιτήρηση των φυλακών.
Να σημειωθεί ότι ο 22χρονος Ομάρ Αμπντέλ Χαμίντ Ελ Χουσεΐν που έκανε τις επιθέσεις του περασμένου Σαββατοκύριακου -σκότωσε δύο ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους πέντε πριν τον σκοτώσει η αστυνομία-, λέγεται ότι είχε εκφράσει στη φυλακή την επιθυμία του να πυκνώσει τις γραμμές του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.
Πολύ πιο εντυπωσιακές κινήσεις ενίσχυσης των δυνάμεων ασφαλείας σε σχέση με τη Δανία -που δεν φημίζεται ιδιαίτερα για τη... ροπή της προς αστυνομικά μέτρα- έχουν κάνει όλες οι χώρες που έχουν πολλούς μουσουλμάνους πολίτες, δεύτερης και τρίτης γενιάς, οι οποίοι έχουν πάει στη Συρία στο Τζιχάντ.
Στο μεταξύ, μετά την άρση της άρνησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να επιτρέψει τη χρήση των δεδομένων των αεροπορικών εταιρειών, η Κομισιόν ετοιμάζει σχετική οδηγία που θα επιτρέπει στις ευρωπαϊκές διωκτικές δυνάμεις την πρόσβαση στις λίστες επιβατών, ώστε να εντοπίζονται οι ύποπτοι για μετάβαση στη Συρία, ώστε να πολεμήσουν στο πλευρό των τζιχαντιστών -και κυρίως για την επιστροφή τους από ’κεί στην Ευρώπη.
Οι πιέσεις για όπλα
Την ίδια ώρα αυξάνεται η πίεση για τον περαιτέρω εξοπλισμό και την εκπαίδευση των Κούρδων που μάχονται ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, με τις περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να είναι επιρρεπείς στο αίτημα, αν και η εμπειρία έχει δείξει ότι κανείς ποτέ δεν ξέρει σε ποιανού τα χέρια καταλήγουν αυτά τα όπλα.
Είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι τα όπλα του το Ισλαμικό Κράτος αρχικά τα πήρε από τον ιρακινό στρατό -στον οποίο τα είχαν δώσει οι Αμερικανοί- ενώ τώρα που βγάζει πολλά λεφτά από το λαθρεμπόριο πετρελαίου - τουλάχιστον με την ανοχή της Τουρκίας- βρίσκει και αγοράζει από παντού. Θα ήταν, λοιπόν, λογικότερο, αντί οι Ευρωπαίοι να δώσουν κι άλλα όπλα σε μια περιοχή που ξεχειλίζει από αυτά, να προσπαθήσουν στ’ αλήθεια -πιέζοντας και τους συμμάχους τους- να κλείσουν τις στρόφιγγες του χρήματος.
Αλλά οι πιέσεις δεν έρχονται μόνο από τις περιοχές που διεκδικεί το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας. Εδώ και μερικές μέρες ζητά όπλα και η κυβέρνηση (λέμε τώρα) της Λιβύης, για να αντιμετωπίσει, όπως λέει, τους τζιχαντιστές στο έδαφός της, που αποτελούν παράρτημα του Ισλαμικού Κράτους.
