Χαμένοι παράδεισοι

Σε λίγες μέρες, αναμένεται η έγκριση ενός νέου ψηφίσματος από το Ευρωκοινοβούλιο για την καταδίκη του καθεστώτος του Μαδούρο. Για τις άλλες κυβερνήσεις της Ευρώπης, η στάση ήταν αυτονόητη. Για την ελληνική κυβέρνηση, δεν ήταν. Απέρριψε ακόμα και το αίτημα της αξιωματικής αντιπολίτευσης για να φέρει το θέμα ως αντικείμενο συζήτησης στη Βουλή. Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι πολλοί βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ έχουν πλέξει εγκώμια στη Βενεζουέλα, ενώ προσφάτως μιλάνε μουδιασμένα για μια αόριστη «αποκλιμάκωση της κρίσης». Ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν έχει κρύψει το θαυμασμό του για τον «τσαβισμό» ήδη από την εποχή που, ως πρόεδρος του ΣΥΝ, έταζε φτηνό πετρέλαιο στους ανίδεους και μοιραίους συντρόφους, που ζεσταίνονταν ακόμη με τα ξύλα της αντιπαγκοσμιοποίησης, γύρω από το αναμμένο τζάκι της αντιμνημονιακής Κουμουνδούρου.

Στη Βενεζουέλα ωστόσο διεξάγεται σήμερα ένας μικρός εμφύλιος πόλεμος. Από τη μία πλευρά, βγαίνει στο δρόμο μια μερίδα του λαού που υποφέρει από τη φτώχεια, και θεωρεί πως φταίει ο Μαδούρο. Από την άλλη μεριά, διαδηλώνει μια άλλη μερίδα φτωχών που θεωρεί πως φταίει ο «αμερικανικός ιμπεριαλισμός». Σε κάθε περίπτωση, στους δρόμους της Βενεζουέλας οι φτωχοί τα βάζουν με άλλους φτωχούς. Ας μη βιαστούμε ωστόσο να βάλουμε ένα ταξικό πρόσημο για να βρούμε την «αλήθεια», τα πραγματικά κίνητρα και τους αντικειμενικούς στόχους των διαδηλωτών. Σε κάθε περίπτωση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Σύνταγμα και η δημοκρατία κινδυνεύουν. Ο Μαδούρο και οι κουκουλοφόροι του πυροβολούν και δολοφονούν τους πολίτες της Βενεζουέλας, που τυχαίνει να ζητούν την παραίτηση του και την προκήρυξη εκλογών.

Προφανώς αυτό δεν είναι μια αριστερή, και κυρίως δημοκρατική, πολιτική. Η προφανής αμηχανία του ΣΥΡΙΖΑ[1] δεν υπονομεύει μόνο τη θεσμική θέση του ανάμεσα στις άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αλλά εκθέτει το ίδιο το συμβολικό κεφάλαιο της Ανανεωτικής Αριστεράς, που είχε ξεκαθαρίσει πως η δημοκρατία δεν είναι το άθροισμα του «δικού μας λαού» που πιστεύει σε έναν επίγειο «σοσιαλιστικό παράδεισο» και ενός «άλλου λαού» που δεν πιστεύει σε αυτόν τον παράδεισο.

Εδώ και μερικές μέρες, ακούγονται διάφορες φωνές που επιχειρούν να εξηγήσουν την ιδιαιτερότητα της Βενεζουέλας, με βάση το επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξής της και της εξάρτησής της από την Αμερική. Ευτυχώς ο μακαρίτης ο Πουλαντζάς είχε φροντίσει από νωρίς να κόψει το βήχα σε όλους αυτούς τους αριστερούς ψάλτες του «χυδαίου μαρξισμού». Στο ώριμο έργο του, υποστήριζε πως δεν μπορεί να υπάρχει ένα στρατηγικό μοντέλο, προσαρμοσμένο μόνο στην κατάσταση αυτών των χωρών, ακριβώς επειδή δεν μπορεί να υπάρχει, ανάλογα με τις διάφορες χώρες, πότε ένας δημοκρατικός σοσιαλισμός, και πότε ένας άλλος. Το ότι συγκεκριμένες καταστάσεις είναι διαφορετικές, το ότι οι στρατηγικές οφείλουν να προσαρμόζονται στις ιδιομορφίες των διάφορων χωρών, δεν σημαίνει, έγραφε, πως μπορεί να υπάρξει σοσιαλισμός παρά μόνο αν είναι δημοκρατικός.

Δεν ξέρω πόσα κυβερνητικά στελέχη έχουν διαβάσει τα κείμενά του Πουλαντζά. Πολλοί μάλιστα ίσως αποδέχονται τις κατηγορίες εναντίον του περί «ρεφορμισμού», ιδίως τώρα που έχει διαφανεί πλήρως πως η θεωρία για το Κράτος της «πρώτη φορά» Αριστεράς είναι ένα, έτσι και αλλιώς, ελλειμματικό συμπλήρωμα της «κατάληψης της εξουσίας». Έστω και έτσι, όμως, η Αριστερά δεν πρέπει να μείνει σιωπηλή απέναντι στον Μαδούρο. Το χρωστάει πρωτίστως στο παρελθόν της και το οφείλει κυρίως στο μέλλον της. «Και τι μας ενδιαφέρει εμάς η τόσο μακρινή Βενεζουέλα»; θα έλεγε ο κυνικός και αμήχανα «κυβερνητικός» Συριζαίος, μπροστά στο εκκρεμές «κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης». Στις μέρες αυτές, που βαραίνει η επέτειος της απριλιανής δικτατορίας, είναι καλό να θυμόμαστε πως, χωρίς τη «δημοκρατική αριστερά», η χώρα δεν θα είχε βρει εύκολα το δρόμο της προς την τρίτη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Ας το έχουν στο μυαλό τους όλοι αυτοί οι εγχώριοι θιασώτες του Μαδούρο που άργησαν να καταλάβουν πως οι «χαμένοι παράδεισοι» του λατινοαμερικάνικου σοσιαλισμού τελειώνουν συνήθως με τυράννους και με «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας».

---

[1] http://www.liberal.gr/arthro/131951/apopsi/a-panoutsos/i-apotuchia-tis-benezouelas-tou-madouro-einai-kai-diki-tou-apotuchia.html