Οι διαδηλώσεις στη Γένοβα (19-21 Ιουλίου 2001), ενάντια στη σύνοδο των οκτώ ισχυρότερων κρατών του πλανήτη (G8), ήταν μια από τις κορυφαίες στιγμές ενός κινήματος που καθόρισε τη γενιά μας, καθόρισε την ευρωπαϊκή και την ελληνική Αριστερά. Είναι η πολιτική μας κληρονομιά.

Ηταν η πρώτη σύνοδος των G8 μετά την εκλογή του Μπους στις ΗΠΑ και τη νίκη του Μπερλουσκόνι εναντίον της κεντροαριστερής «Ελιάς». Η διοργάνωσή της από τον Μπερλουσκόνι καθόρισε και το όργιο καταστολής, που κορυφώθηκε με τη δολοφονία του 23χρονου Κάρλο Τζουλιάνι από αστυνομικό.

Στη Γένοβα νιώσαμε απόλυτο φόβο, αλλά και απόλυτη αίσθηση χειραφέτησης. Η μικρή τότε Νεολαία Συνασπισμού, με επικεφαλής τον Αλέξη Τσίπρα, αναδείχθηκε σε πρωταγωνιστική δύναμη της «Ελληνικής Επιτροπής για τη Διεθνή Διαδήλωση στη Γένοβα» που συγκέντρωσε 1.800 συμμετέχοντες!

Στο κίνημα αυτό συμμετείχαν κόμματα της Αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας και της οικολογίας, τα ευρωπαϊκά συνδικάτα και οργανώσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, την εξάλειψη των ανισοτήτων, την καταπολέμηση του ρατσισμού, την υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου. Η παρουσία της νεολαίας καταλυτική, παράλληλα με την εμφάνιση δικτύων ανεξάρτητης ενημέρωσης στο «νεαρό» τότε Ιντερνετ.

Δέκα χρόνια μετά την πτώση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ο νεοφιλελευθερισμός θριάμβευε. Το πρώτο σημάδι αντίστασης προήλθε από τη Λατινική Αμερική. Στα τέλη της δεκαετίας του ʼ90 υπήρξε κύμα αριστερών κυβερνήσεων στη Νότια Αμερική, διαλύοντας τμήματα του κατεστημένου, ιδρύοντας κράτη πρόνοιας, εθνικοποιώντας πλουτοπαραγωγικές πηγές, αυξάνοντας τις κοινωνικές δαπάνες, μειώνοντας τις ανισότητες, εφευρίσκοντας τρόπους παράκαμψης της προπαγάνδας των ΜΜΕ. Γεννήθηκαν νέες μορφές κινητοποίησης των φτωχών και δημιουργίας λαϊκών μετώπων. Ετσι γεννήθηκε, τον Γενάρη του 2001 στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, που συμπαρέσυρε τα κινήματα της Ευρώπης. Αυτό το καινοτόμο κίνημα έδωσε ώθηση και στη συγκρότηση κομμάτων της νέας Αριστεράς, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ ή το Κόμμα Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Το κίνημα των Κοινωνικών Φόρουμ, που περπάτησε στη Γένοβα, τη Φλωρεντία, το Παρίσι, το Λονδίνο, την Αθήνα κ.ά. ήταν το όχημα που έφερε την Αριστερά στον 21ο αιώνα.

Δέκα χρόνια μετά τη Γένοβα, στο επίκεντρο της κρίσης της ευρωζώνης, ο νούμερο ένα εχθρός του κατεστημένου της ΕΕ ήταν τα ευρωπαϊκά κινήματα και κόμματα κατά της λιτότητας.

Δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την ελληνική εξέγερση κατά της λιτότητας, το κίνημα των Πλατειών και την ανατροπή του κομματικού κατεστημένου από τον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να λάβουμε υπόψη τη Γένοβα. Δεν μπορούμε να φανταστούμε τα δίκτυα αλληλεγγύης σε όλη την Ελλάδα, που στήριξαν τους πιο ευάλωτους, χωρίς την προηγούμενη εμπειρία των Κοινωνικών Φόρουμ.

Στο κίνημα των Κοινωνικών Φόρουμ άλλαξε η πολιτική μας ταυτότητα. Μάθαμε να συμμετέχουμε στους ίδιους κοινωνικούς αγώνες, ακόμη και στα ίδια πολιτικά εγχειρήματα με ανθρώπους με διαφορετικές πρακτικές και φιλοδοξίες. Μάθαμε ότι ο ελιτισμός και η ιδεολογική «καθαρότητα» σκοτώνει την Αριστερά. Στρέψαμε την προσοχή μας στα νικηφόρα πολιτικά εγχειρήματα της Λατινικής Αμερικής, που κατάφεραν να κερδίσουν και να ασκήσουν εξουσία, με τις νίκες, τις ήττες και τις αντιφάσεις τους.

Μάθαμε επίσης ότι αυτό που σε κάνει παράγοντα κοινωνικής αλλαγής δεν είναι ο βερμπαλισμός της ανάλυσης και των συνθημάτων σου, αλλά η ικανότητά σου να μετατρέπεις τον φόβο του λαού σε ελπίδα, την απογοήτευση σε συλλογική δράση και την αγωνία για την καθημερινότητα σε συγκεκριμένες, πολιτικές εναλλακτικές λύσεις, βασισμένες σε αυτό που ο Αλέξης Τσίπρας αποκάλεσε - σε μια συζήτηση με τον Εβο Μοράλες το 2019 στην Αθήνα - «επαναστατικό ρεαλισμό».

Στις 20 Ιούλη θα ξαναβρεθώ στην Πλατεία Αλιμόντα, στο μνημείο του Κάρλο Τζουλιάνι, ως εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής πια, στα 41 μου, με τις πρώτες γκρίζες τρίχες στους κροτάφους. Οχι για ένα επετειακό πολιτικό μνημόσυνο της επαναστατημένης μας νιότης, όπως ίσως σχολιάσουν κυνικά κάποιοι. Αλλά για την ανανέωση της υπόσχεσης που δώσαμε τότε, να ζήσουν οι επόμενες γενιές σʼ έναν «άλλο κόσμο, που είναι εφικτός».