Τι υποσχέθηκε και τι πέτυχε μέχρι τώρα ο πρόεδρος Μπάιντεν

Έναν χρόνο από την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν, ελάχιστοι του αναγνωρίζουν το μεγαλύτερο επίτευγμά του, ότι εν μέσω πανδημίας δημιουργήθηκαν 6,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, τόσες όσες τα πρώτα τρία χρόνια της διακυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, που όμως τελείωσε με συνολική απώλεια 3 εκατ. θέσεων, στην κορύφωση της πανδημίας. Η δημοφιλία του Μπάιντεν υποχωρεί διαρκώς και η “κοινή γνώμη” στη χώρα του είναι ίσως πιο πολωμένη παρά ποτέ τα τελευταία εκατό χρόνια. Η επίδοση της διακυβέρνησης του 46ου προέδρου των ΗΠΑ, χωρίς να έχει να επιδείξει κάτι το συγκλονιστικό, δεν δικαιολογεί τόση απαξία, εφόσον τίμησε πολλές από τις προεκλογικές υποσχέσεις και προθέσεις του.

Βασικοί στόχοι του στην εξωτερική πολιτική ήταν η αναθέρμανση των παραδοσιακών συμμαχιών και συμφωνιών, που διέλυσε ο Ντ. Τραμπ (ΝΑΤΟ, Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα) ο τερματισμός του πολέμου στο Αφγανιστάν, η αναβίωση της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Κυρίαρχο ζήτημα ο επανακαθορισμός των σχέσεων με την Κίνα. Τα αποτελέσματα τον πρώτο χρόνο της προεδρίας του είναι μάλλον θετικά σε τομείς όπως το κλίμα και οι σχέσεις με τους συμμάχους, σαφώς αρνητικά ως προς τις χώρες που αποτελούν πρόκληση για τις ΗΠΑ.

-Ανέκτησε τον ηγετικό ρόλο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ, αλλά προκάλεσε κρίση με τη Γαλλία, με αφορμή τη συμφωνία AUKUS (ΗΠΑ-Βρετανία-Αυστραλία) με το βλέμμα στην Κίνα.

-Τερμάτισε την εμπλοκή της χώρας του στο Αφγανιστάν, αλλά με χαοτικό τρόπο και μεγάλο κόστος σε κύρος. Εκκρεμεί το θέμα του Ιράν.

-Επέστρεψε στη συμφωνία για το κλίμα και πήρε κοινή πρωτοβουλία με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ για την προώθηση της προστασίας του κλίματος.

-Οι σχέσεις με τη Ρωσία βρίσκονται σε διαρκή και κλιμακούμενη ένταση, με αντικείμενο την Ουκρανία, την ανάπτυξη νατοϊκών δυνάμεων που περικυκλώνουν τα ρωσικά σύνορα, και την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Μόσχα.

-Με την Κίνα παραμένει το κλίμα δυσπιστίας και έντασης, καμία πρόοδος δεν σημειώνεται στα διμερή θέματα (ανθρώπινα δικαιώματα, έλεγχος πυρηνικών όπλων, Ταϊβάν).

Στο εσωτερικό είχε από την πρώτη μέρα να αντιμετωπίσει την πανδημία, που ο πρώην πρόεδρος Τραμπ αντιμετώπιζε σχεδόν ως ασήμαντη υπόθεση.

Η πρώτη σοβαρή επιτυχία του Μπάιντεν ήταν το πρόγραμμα 1,9 τρισ. δολ. για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού. Προώθησε με σχετικά καλά αποτελέσματα το πρόγραμμα εμβολιασμών και τεστ, ενώ έδωσε βοήθημα 2.000 δολ. σε όλους τους Αμερικανούς. Η προσπάθειά του να υποχρεωθούν οι μεγάλες επιχειρήσεις να απαιτούν οι εργαζόμενοι να είναι εμβολιασμένοι ή να υποβάλλονται σε τακτικά τεστ ακυρώθηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο.

Ο πρώην πρόεδρος Τραμπ είχε φροντίσει να αποκτήσει αυτό το όργανο για πρώτη φορά ύστερα από δεκαετίες ισχυρή συντηρητική/ρεπουμπλικανική πλειοψηφία, ανατρέποντας τις υπερκομματικές ισορροπίες που ακολουθούσαν όλοι οι προηγούμενοι πρόεδροι του πρόσφατου παρελθόντος. Το δικαστήριο φαίνεται τώρα διατεθειμένο να ακυρώσει την ελεύθερη πρόσβαση των γυναικών στις αμβλώσεις και ίσως να επιτρέψει τους πολιτειακούς νόμους που εμμέσως περιορίζουν τα εκλογικά δικαιώματα μειονοτήτων, δύο εξελίξεις που θα είναι σοβαρό πλήγμα για την προεδρία Μπάιντεν.

Σοβαρή αποτυχία είχε στο πρόγραμμα (Build Back Better), 4 τρισ. δολ. με το οποίο ήθελε να πετύχει την επανεκκίνηση της οικονομίας και τη στήριξη των κοινωνικά ασθενέστερων τάξεων. Από αυτά εξασφάλισε μόνο 1,8 τρισ. δολ. κυρίως για έργα υποδομής αλλά ελάχιστα για κοινωνικά προγράμματα.

Στην οικονομία δεν τήρησε την υπόσχεσή του να ακυρώσει τις μειώσεις φόρων για τις μεγάλες επιχειρήσεις που αποφάσισε ο Τραμπ. Το φορολογικό νομοσχέδιο Μπάιντεν έχει σκαλώσει στη Γερουσία και αντιμετωπίζει εμπόδια ακόμη και από Δημοκρατικούς γερουσιαστές. Στις επιτυχίες του ότι πέτυχε την αναστολή της αποπληρωμής ομοσπονδιακών φοιτητικών δανείων.

Σχετική η πρόοδος σε θέματα μετανάστευσης και ασύλου. Είχε αναγγείλει αύξηση του αριθμού των προσφύγων που θα δέχεται η χώρα, από τους 15.000 του Τραμπ σε 125.000, αλλά περιορίστηκαν σε 62.500. Ανέτρεψε μέρος των αυστηρών περιορισμών που είχε επιβάλλει ο προκάτοχός του στη νόμιμη μετανάστευση, αλλά οι διαδικασίες παραμένουν εξαιρετικά περίπλοκες και τιμωρητικές.

Θετικές και αρνητικές αποφάσεις και πράξεις τον πρώτο χρόνο της θητείας του Τζο Μπάιντεν υπάρχουν πολλές. Σταχυολογώντας το ημερολόγιο, φαίνεται ότι ίσως το πιο δύσκολο έργο που είχε και έχει ακόμη μπροστά του΄, είναι να διορθώσει τη ζημιά που έκανε στις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ.

Ιανουάριος

Σαν σήμερα, η ορκωμοσία και η πρώτη ομιλία του Τζο Μπάιντεν. Υποσχέθηκε ενωτική προεδρία, αντιμετώπιση της κρίσης του κορονοϊού και της οικονομικής κακουχίας που είχε προκαλέσει. Κατήγγειλε την ιδέα της “ανώτερης λευκής φυλής” και δεσμεύτηκε ότι η χώρα του θα ανακτήσει τον ρόλο της στη διεθνή κοινότητα ανατρέποντας τον απομονωτισμό του Τραμπ.

Στην πρώτη μέρα της προεδρίας του υπέγραψε την υποχρέωση για χρήση μάσκας και τήρηση αποστάσεων σε όλα τα ομοσπονδιακά κτίρια και εδάφη, όπως και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, που είχε αρνηθεί να επιβάλλει ο Τραμπ, παρά τις προτροπές των ειδικών υπηρεσιών υγείας. Ακύρωσε την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Keystone XL που απειλούσε μεγάλες περιοχές παρθένων ομοσπονδιακών εδαφών και επανέφερε τις ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Όρισε την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγή ως βασικό στοιχείο της πολιτικής ασφαλείας και της εξωτερικής πολιτικής της χώρας.

Την επομένη παρουσίασε “Εθνική Στρατηγική” για τον κορονοϊό, με πρόγραμμα εμβολιασμών, ακύρωσε την απαγόρευση εισόδου αλλοδαπών 31 εθνικοτήτων στη χώρα που είχε επιβάλλει ο Τραμπ και επανέφερε τις ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Αργότερα τον ίδιο μήνα ακύρωσε τους περιορισμούς που είχε επιβάλλει ο Τραμπ στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και αύξησε το ωρομίσθιο των ομοσπονδιακών υπαλλήλων στα 15 δολ. Ζήτησε από το Κογκρέσο την αύξηση των εταιρικών φόρων (που είχε μειώσει από το 35% στο 21% ο προκάτοχός του) στο 28%.

Φεβρουάριος

Απέσυρε τη στήριξη των ΗΠΑ στους βομβαρδισμούς της Υεμένης από τη Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της.

Υπέγραψε μνημόνιο διεθνούς προστασίας των δικαιωμάτων LGBTQ.

Στην πρώτη επίσκεψή του ως πρόεδρος στο Πεντάγωνο ανέθεσε σε ειδική ομάδα την αξιολόγηση και προτάσεις για την αντιμετώπιση της πρόκλησης που μπορεί να αποτελέσει η Κίνα για τις ΗΠΑ.

Διέταξε αεροπορικές επιθέσεις στη Συρία, κατά στόχων απ’ όπου ένοπλοι, που υποστήριζε το Ιράν, εκτόξευαν ρουκέτες κατά αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ.

Μάρτιος

Υπέγραψε τον νόμο American Rescue Plan Act με προϋπολογισμό 1,9 τρισ. δολ. για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας σε εργαζόμενους και οικογένειες.

Απρίλιος

Ανακοίνωσε ότι η απόσυρση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν θα ολοκληρωθεί στις 11 Σεπτεμβρίου 2021.

Χαρακτήρισε “γενοκτονία” τις σφαγές των Αρμενίων από την Οθωμανική αυτοκρατορία προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Άγκυρας.

Παρουσίασε στο Κογκρέσο το American Families Plan, με προϋπολογισμό 1,8 τρισ. δολ. για στήριξη των οικογενειών. Το πρόγραμμα συγχωνεύτηκε αργότερα στον νόμο για τις υποδομές με πολλές περικοπές σε βασικά του σημεία.

Μάιος

Ακύρωσε τις κυρώσεις που είχε επιβάλλει το Κογκρέσο στον αγωγό φυσικού αερίου Nord Stream 2.

Ιούνιος

Αναστολή των δικαιωμάτων έρευνας και εξόρυξης στις παρθένες περιοχές της αρκτικής Αλάσκα.

Συνάντηση με τον πρόεδρο Πούτιν στη Γενεύη στις 16/6, με θέματα -μεταξύ άλλων- τους πυρηνικούς εξοπλισμούς, την κλιματική αλλαγή και την ασφάλεια του κυβερνοχώρου.

Ιούλιος

Υπογράφηκε μαζί με 129 ακόμη χώρες η συμφωνία που είχε προωθήσει ο Μπάιντεν μαζί με τον ΟΟΣΑ, για τη φορολόγηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων με τουλάχιστον 15%, στις χώρες απ’ όπου αντλούν τα έσοδά τους.

Σεπτέμβριος

Ανακοινώθηκε αιφνιδιαστικά η αμυντική συμφωνία AUKUS (Αυστραλία, Βρετανία, ΗΠΑ) για την περιοχή του Ινδικού και Ειρηνικού Ωκεανού, για την αντιμετώπιση της πρόκλησης που αποτελεί η Κίνα. Η ανακοίνωση της πώλησης αμερικανικών πυρηνικών υποβρυχίων στην Αυστραλία, που ακύρωσε ανάλογη συμφωνία συμβατικών υποβρυχίων με τη Γαλλία εξόργισε το Παρίσι και προκάλεσε ένταση μηνών μεταξύ των δύο νατοϊκών συμμάχων.

Διάσκεψη των ηγετών της QUAD (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία) στον Λευκό Οίκο με θέματα διεθνούς συνεργασίας αλλά με σαφή άδηλο στόχο την αντιμετώπιση της επιρροής που ασκεί η Κίνα στην περιοχή του Ινδικού και του Ειρηνικού Ωκεανού.

Οκτώβριος

Εκδηλώνει έντονη ανησυχία για την κινεζική τεχνολογία πυραύλων υπερ-υψηλής ταχύτητας (Mach 5 έως 10) με πυρηνική δυνατότητα, λίγες μέρες μετά σχετική δοκιμαστική πτήση.

Επίσκεψη στη Ρώμη, συμμετοχή στη Σύνοδο G20.

Νοέμβριος

Συμμετοχή του στη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή στη Γλασκόβη. Η δημοσίευση κοινής δήλωσης του προέδρου Μπάιντεν και του προέδρου της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, για συνεργασία με στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, δημιούργησε πρόσκαιρη αισιοδοξία για την πιθανότητα βελτίωσης των διμερών σχέσεων.

Υπέγραψε τον νόμο American Jobs Plan, δεκαετές πρόγραμμα με προϋπολογισμό 2 τρισ. δολ. για την τόνωση της απασχόλησης μέσω αναβάθμισης, επισκευής και κατασκευής έργων υποδομής.

Δεκέμβριος

Ανακοινώθηκε η κατάργηση της απαγόρευσης πώλησης χαπιών άμβλωσης μέσω ταχυδρομείου, ως απάντηση στην απειλή της απαγόρευσης αμβλώσεων σε πολλές πολιτείες υπό Ρεπουμπλικανικό έλεγχο.