Ο Αναστασιάδης και οι προεδρικοί υποψήφιοι
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2022-06-10
Το σκηνικό για τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2023 στην Κύπρο έχει στηθεί, αλλά η τελευταία πράξη του δεν έχει παιχτεί ακόμα. Με πυκνές δημόσιες παρεμβάσεις και αδιάλειπτη δραστηριότητα, ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης κάνει αισθητή την παρουσία του ως μάχιμος πολιτικός, αποφασισμένος να παραμείνει στο προσκήνιο μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας του. Σχολιάζει τους προεδρικούς υποψηφίους και σχεδιάζει τις κινήσεις του με σκοπό, όπως δηλώνει, τον απολογισμό του 10ετούς έργου του.
Θα αρκεστεί σε απολογισμό και μετά θα αποχωρήσει; Κανείς δεν μπορεί να κάνει ασφαλή εκτίμηση, αλλά είναι βέβαιο πλέον ότι ο Ν. Αναστασιάδης προετοιμάζεται για εντατικό φθινόπωρο με σειρά εξορμήσεων εν είδει άτυπου προεκλογικού. Ισως, εξετάζει τη μεγάλη ανατροπή, αλλά δεν έχει πάρει τελική απόφαση. Αλλωστε μια τρίτη θητεία μπορεί να θεωρηθεί «γεφυρωτική» για τον ΔΗΣΥ που παρουσιάζεται διασπασμένος.
Κάτι πιο σημαντικό όμως έχει συντελεστεί που κάνει τον βετεράνο πολιτικό να ζυγίζει τις επιλογές του για τρίτη θητεία. Εκτιμά ότι δεν έχει αξιόλογους αντιπάλους, κανείς δεν τον αμφισβητεί πλέον και άρα, κανείς δεν θα τον ανακόψει, αν αυτή θα είναι η τελική απόφασή του.
Κι όμως, οι βασικές πολιτικές δυνάμεις έχουν κατασταλάξει στους υποψηφίους τους: ως γνωστόν πρώτα άνοιξε τα χαρτιά του ο Αβέρωφ Νεοφύτου, πρόεδρος του μεγαλύτερου κόμματος (ΔΗΣΥ) που κυβερνά εδώ και σχεδόν 10 χρόνια. Είναι φυσιολογικός διάδοχος, αλλά δεν πέτυχε ακόμα τη συσπείρωση του κόμματος της κυπριακής Δεξιάς. Μετά ήρθε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, πρώην ΥΠΕΞ για 4 χρόνια του Ν. Αναστασιάδη και άλλα τόσα, προηγουμένως, κυβερνητικός εκπρόσωπος. Εχει δημοφιλία αλλά διασπά τον ΔΗΣΥ. Το ΔΗΚΟ και άλλοι ετοιμάζονται να τον στηρίξουν, διεκδικώντας μερίδιο εξουσίας. Τέλος, το ΑΚΕΛ αποφάσισε την περασμένη Κυριακή να επιλέξει τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, έναν άλλο συνεργάτη του Ν. Αναστασιάδη, διαπραγματευτή στο Κυπριακό δίπλα του για 9 χρόνια.
«Αδικα και καθ’ υπερβολήν…»
Ο Νίκος Αναστασιάδης ανέμενε υπομονετικά να συμπληρωθεί ο κύκλος των βασικών υποψηφίων για να γνωρίζει καλύτερα το πεδίο τους επόμενους μήνες. Ετσι, την επομένη της επιλογής Μαυρογιάννη δεν έχασε ούτε δευτερόλεπτο. Με συνέντευξη στο κρατικό ΡΙΚ (εκπομπή «Από μέρα σε μέρα», 6/6) σημείωσε: «Υποψήφιοι για την προεδρία είναι ο πρόεδρος της παράταξης (εννοεί τον Αβέρωφ Νεοφύτου και τον ΔΗΣΥ) και δύο εκ των στενοτέρων συνεργατών μου για 9 ολόκληρα χρόνια. Αυτό από μόνο του απαντά στο πόσο άδικα και καθ’ υπερβολήν εκατηγορείτο η κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο πρόεδρος...».
Σε μία μόνο φράση, «άδικα και καθ’ υπερβολήν», ο Ν. Αναστασιάδης εμφανίζεται ως «αδιαμφισβήτητος» ηγέτης και έτοιμος να απαντήσει αν οι «συνεργάτες» τού σηκώσουν το γάντι. Ετσι ύστερα από μακρά 10ετή πορεία γεμάτη εξαιρετικά αμφιλεγόμενες επιλογές, θεωρεί ότι δεν έχει αντίπαλο, δεν έχει αντίλογο. Η συνέντευξή του δεν έτυχε σχολιασμού. Τυχαίο;
Πολλοί γνωρίζουν τα πεπραγμένα Αναστασιάδη και εντοπίζουν τα δύο εξαιρετικά επίμαχα: το Κυπριακό και η διχοτομική πορεία που προσέλαβε, καθώς και τα «χρυσά» διαβατήρια και η έκταση της διαφθοράς. Στο τέλος της πρώτης θητείας του, με ισχυρή διεθνή δέσμευση (ΟΗΕ – ΗΠΑ διοίκηση Ομπάμα – Ε.Ε. Γιούνκερ) έφτασε στο πιο προωθημένο σημείο επίλυσης (Κραν Μοντανά 2017), αλλά στο τέλος κρίθηκε τουλάχιστον συνυπεύθυνος για το τραγικό ναυάγιο. Μετά την επανεκλογή του, ο Ν. Αναστασιάδης είχε ένα σοβαρό πρόβλημα να διαχειριστεί: πού πάει το Κυπριακό; Ακολούθησε συγκεχυμένη πολιτική, έπαιξε με «δύο κράτη» και δήθεν «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία, μέχρι που ξεφορτώθηκε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μ. Ακιντζί. Μάλιστα όλο εκείνο το διάστημα συνάντησε αξιόλογη εσωτερική αντιπολίτευση (ΑΚΕΛ, δυνάμεις υπέρ της επανένωσης, μετριοπαθής «κληριδική» Δεξιά, Βαρωσιώτες) και τη σταθερή επίκριση της διεθνούς κοινότητας (ΟΗΕ). Ακόμα και οι πιο συντηρητικές δυνάμεις στο Κυπριακό, όπως το ΔΗΚΟ, τηρούσαν αποστάσεις προειδοποιώντας για τον κίνδυνο διχοτόμησης. Κάποιος έπρεπε να χρεωθεί μια τέτοια κατάληξη! Τι συμβαίνει τώρα;
O Αναστασιάδης γνωρίζει ότι κανείς από τους υποψήφιους προέδρους δεν τον αμφισβητεί: «Ο διαπραγματευτής Α. Μαυρογιάννης επιβεβαίωσε το αφήγημα Αναστασιάδη (εννοεί την εκδοχή των γεγονότων που ο ίδιος παρουσίασε και όχι ο ΟΗΕ) για το Κραν Μοντανά», είπε ο Κύπριος πρόεδρος στο ΡΙΚ. Μάλιστα ζήτησε και εξηγήσεις, αφού απέδωσε την κριτική που δέχθηκε σε «ψευδή πληροφόρηση προς το ΑΚΕΛ από συγκεκριμένους κύκλους». Κανείς δεν του απάντησε από τον χώρο της αντιπολίτευσης! Ούτε καν αυτοί που είχαν γνώση από πρώτο χέρι για τα τεκταινόμενα…
Ανετος και ανακουφισμένος
Ο Κύπριος πολιτικός δεν ήταν ποτέ συμπαθής πολιτικός. Αλλά πέτυχε δύο φορές να εκλεγεί πρόεδρος γιατί oι πολιτικές συνθήκες τον ευνόησαν ώστε να μην έχει αξιόλογους αντιπάλους. Μήπως δεν συμβαίνει αυτό και σήμερα; Δεν είναι μόνο η υποταγή των αντιπάλων του στο δικό του «αφήγημα» για το Κυπριακό που τον κάνει να αισθάνεται τόση ικανοποίηση. Είναι επίσης το γεγονός ότι ο Ν. Αναστασιάδης αισθάνεται να έχει ελέγξει και τη δεύτερη σοβαρή αιτία αμφισβήτησης προς το πρόσωπό του: την εκτεταμένη διαφθορά της μαζικής πώλησης «χρυσών» διαβατηρίων – πέραν των 7 χιλιάδων σε 8 χρόνια! Σε κάθε ευνομούμενη χώρα, ο Ν. Αναστασιάδης θα έπρεπε να εγκαλείται κάθε ημέρα να απαντήσει:
- Γιατί μετέτρεψε τις κυβερνητικές υπηρεσίες σε όργανα διεκπεραίωσης αδιαφανών διαδικασιών, με διαπιστωμένο ότι το 52% των αιτήσεων έχει παράνομα εγκριθεί (έκθεση Νικολάτου);
- Γιατί παραβίασε τη θεμελιώδη αρχή μη σύγκρουσης συμφερόντων εγκρίνοντας 67 «χρυσά» διαβατήρια για λογαριασμό του δικηγορικού γραφείου των θυγατέρων του;
- Γιατί η Κύπρος σύρεται στο Δικαστήριο της Ε.Ε., ενώ οι έρευνες εντός προχωρούν με ρυθμό χελώνας;
Τέτοια ερωτήματα δεν τον κυνηγούν πλέον σε μια χώρα που καταγράφει κατακόρυφη άνοδο στους δείκτες διαφθοράς και ταυτόχρονα, κάθετη πτώση στην ανεξαρτησία των ΜΜΕ. Κι όμως, ο Ν. Αναστασιάδης με καθοδηγημένη πληροφόρηση προς τα πλείστα ΜΜΕ θεωρεί ότι έχει ανακάμψει, συμψηφίζοντας το «πάρτι» της διαφθοράς με μια συγγνώμη! Χαλαρός και άνετος είπε στο ΡΙΚ «mea culpa με την έννοια των παραλείψεων» και παρέπεμψε σε ανώνυμους υπευθύνους για «αμέλεια αυστηρού ελέγχου» και «κατάχρηση από παρόχους» κ.λπ.
Η απόφαση για τρίτη θητεία
Συνεπώς, ο Ν. Αναστασιάδης έχει άνεση χειρισμών απέναντι στους τρεις υποψηφίους για την προεδρία: «Ουδέποτε διαφώνησαν σε θέματα διαφθοράς», είπε δηκτικά, με αυτή του την αναφορά να στρέφεται ιδίως προς τον Ν. Χριστοδουλίδη που ήταν μέλος του υπουργικού συμβουλίου που ενέκρινε τα «χρυσά» διαβατήρια. Ως γνωστόν ο πρώην ΥΠΕΞ τρέχει με την υποστήριξη του στενού φιλικού κύκλου του Αναστασιάδη και δεν είναι καθόλου αυτοδύναμος, όπως διατείνεται. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα λάβει και τυπικά την υποστήριξη του ΔΗΚΟ, επισημοποιώντας το ρήγμα με τον ΔΗΣΥ. Μια σειρά από παράγοντες της Δεξιάς, με πλοκάμια και στον χώρο των ΜΜΕ που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα προνόμια και την ιεραρχία τους, έχουν λόγους να ανησυχούν για τις επιπτώσεις της ιδιότυπης αυτής αναμέτρησης Αβέρωφ-Χριστοδουλίδη. Το ίδιο προβληματίζει και η αδυναμία του προέδρου του ΔΗΣΥ να ανακάμψει εκλογικά και να συσπειρώσει το κόμμα του.
Ο Ν. Αναστασιάδης προετοιμάζεται για το φθινόπωρο! Στον απολογισμό του, όπως δηλώνει στο κρατικό ΡΙΚ, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι μεταρρυθμίσεις, η πράσινη ανάπτυξη, οι ανανεώσιμες πηγές, το κράτος πρόνοιας, η απονομή δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς κοκ. Ολα ταιριάζουν με τις ενδόμυχες σκέψεις του. Θα χρειαστεί βεβαίως να μετρηθεί στην κοινή γνώμη, όπως μετριούνται η αγωνιώδης προσπάθεια Αβέρωφ για συσπείρωση, το «ξεφούσκωμα» Χριστοδουλίδη και η φανερή απουσία αντιπολίτευσης.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Θα αρκεστεί σε απολογισμό και μετά θα αποχωρήσει; Κανείς δεν μπορεί να κάνει ασφαλή εκτίμηση, αλλά είναι βέβαιο πλέον ότι ο Ν. Αναστασιάδης προετοιμάζεται για εντατικό φθινόπωρο με σειρά εξορμήσεων εν είδει άτυπου προεκλογικού. Ισως, εξετάζει τη μεγάλη ανατροπή, αλλά δεν έχει πάρει τελική απόφαση. Αλλωστε μια τρίτη θητεία μπορεί να θεωρηθεί «γεφυρωτική» για τον ΔΗΣΥ που παρουσιάζεται διασπασμένος.
Κάτι πιο σημαντικό όμως έχει συντελεστεί που κάνει τον βετεράνο πολιτικό να ζυγίζει τις επιλογές του για τρίτη θητεία. Εκτιμά ότι δεν έχει αξιόλογους αντιπάλους, κανείς δεν τον αμφισβητεί πλέον και άρα, κανείς δεν θα τον ανακόψει, αν αυτή θα είναι η τελική απόφασή του.
Κι όμως, οι βασικές πολιτικές δυνάμεις έχουν κατασταλάξει στους υποψηφίους τους: ως γνωστόν πρώτα άνοιξε τα χαρτιά του ο Αβέρωφ Νεοφύτου, πρόεδρος του μεγαλύτερου κόμματος (ΔΗΣΥ) που κυβερνά εδώ και σχεδόν 10 χρόνια. Είναι φυσιολογικός διάδοχος, αλλά δεν πέτυχε ακόμα τη συσπείρωση του κόμματος της κυπριακής Δεξιάς. Μετά ήρθε ο Νίκος Χριστοδουλίδης, πρώην ΥΠΕΞ για 4 χρόνια του Ν. Αναστασιάδη και άλλα τόσα, προηγουμένως, κυβερνητικός εκπρόσωπος. Εχει δημοφιλία αλλά διασπά τον ΔΗΣΥ. Το ΔΗΚΟ και άλλοι ετοιμάζονται να τον στηρίξουν, διεκδικώντας μερίδιο εξουσίας. Τέλος, το ΑΚΕΛ αποφάσισε την περασμένη Κυριακή να επιλέξει τον Ανδρέα Μαυρογιάννη, έναν άλλο συνεργάτη του Ν. Αναστασιάδη, διαπραγματευτή στο Κυπριακό δίπλα του για 9 χρόνια.
«Αδικα και καθ’ υπερβολήν…»
Ο Νίκος Αναστασιάδης ανέμενε υπομονετικά να συμπληρωθεί ο κύκλος των βασικών υποψηφίων για να γνωρίζει καλύτερα το πεδίο τους επόμενους μήνες. Ετσι, την επομένη της επιλογής Μαυρογιάννη δεν έχασε ούτε δευτερόλεπτο. Με συνέντευξη στο κρατικό ΡΙΚ (εκπομπή «Από μέρα σε μέρα», 6/6) σημείωσε: «Υποψήφιοι για την προεδρία είναι ο πρόεδρος της παράταξης (εννοεί τον Αβέρωφ Νεοφύτου και τον ΔΗΣΥ) και δύο εκ των στενοτέρων συνεργατών μου για 9 ολόκληρα χρόνια. Αυτό από μόνο του απαντά στο πόσο άδικα και καθ’ υπερβολήν εκατηγορείτο η κυβέρνηση και ιδιαίτερα ο πρόεδρος...».
Σε μία μόνο φράση, «άδικα και καθ’ υπερβολήν», ο Ν. Αναστασιάδης εμφανίζεται ως «αδιαμφισβήτητος» ηγέτης και έτοιμος να απαντήσει αν οι «συνεργάτες» τού σηκώσουν το γάντι. Ετσι ύστερα από μακρά 10ετή πορεία γεμάτη εξαιρετικά αμφιλεγόμενες επιλογές, θεωρεί ότι δεν έχει αντίπαλο, δεν έχει αντίλογο. Η συνέντευξή του δεν έτυχε σχολιασμού. Τυχαίο;
Πολλοί γνωρίζουν τα πεπραγμένα Αναστασιάδη και εντοπίζουν τα δύο εξαιρετικά επίμαχα: το Κυπριακό και η διχοτομική πορεία που προσέλαβε, καθώς και τα «χρυσά» διαβατήρια και η έκταση της διαφθοράς. Στο τέλος της πρώτης θητείας του, με ισχυρή διεθνή δέσμευση (ΟΗΕ – ΗΠΑ διοίκηση Ομπάμα – Ε.Ε. Γιούνκερ) έφτασε στο πιο προωθημένο σημείο επίλυσης (Κραν Μοντανά 2017), αλλά στο τέλος κρίθηκε τουλάχιστον συνυπεύθυνος για το τραγικό ναυάγιο. Μετά την επανεκλογή του, ο Ν. Αναστασιάδης είχε ένα σοβαρό πρόβλημα να διαχειριστεί: πού πάει το Κυπριακό; Ακολούθησε συγκεχυμένη πολιτική, έπαιξε με «δύο κράτη» και δήθεν «αποκεντρωμένη» ομοσπονδία, μέχρι που ξεφορτώθηκε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μ. Ακιντζί. Μάλιστα όλο εκείνο το διάστημα συνάντησε αξιόλογη εσωτερική αντιπολίτευση (ΑΚΕΛ, δυνάμεις υπέρ της επανένωσης, μετριοπαθής «κληριδική» Δεξιά, Βαρωσιώτες) και τη σταθερή επίκριση της διεθνούς κοινότητας (ΟΗΕ). Ακόμα και οι πιο συντηρητικές δυνάμεις στο Κυπριακό, όπως το ΔΗΚΟ, τηρούσαν αποστάσεις προειδοποιώντας για τον κίνδυνο διχοτόμησης. Κάποιος έπρεπε να χρεωθεί μια τέτοια κατάληξη! Τι συμβαίνει τώρα;
O Αναστασιάδης γνωρίζει ότι κανείς από τους υποψήφιους προέδρους δεν τον αμφισβητεί: «Ο διαπραγματευτής Α. Μαυρογιάννης επιβεβαίωσε το αφήγημα Αναστασιάδη (εννοεί την εκδοχή των γεγονότων που ο ίδιος παρουσίασε και όχι ο ΟΗΕ) για το Κραν Μοντανά», είπε ο Κύπριος πρόεδρος στο ΡΙΚ. Μάλιστα ζήτησε και εξηγήσεις, αφού απέδωσε την κριτική που δέχθηκε σε «ψευδή πληροφόρηση προς το ΑΚΕΛ από συγκεκριμένους κύκλους». Κανείς δεν του απάντησε από τον χώρο της αντιπολίτευσης! Ούτε καν αυτοί που είχαν γνώση από πρώτο χέρι για τα τεκταινόμενα…
Ανετος και ανακουφισμένος
Ο Κύπριος πολιτικός δεν ήταν ποτέ συμπαθής πολιτικός. Αλλά πέτυχε δύο φορές να εκλεγεί πρόεδρος γιατί oι πολιτικές συνθήκες τον ευνόησαν ώστε να μην έχει αξιόλογους αντιπάλους. Μήπως δεν συμβαίνει αυτό και σήμερα; Δεν είναι μόνο η υποταγή των αντιπάλων του στο δικό του «αφήγημα» για το Κυπριακό που τον κάνει να αισθάνεται τόση ικανοποίηση. Είναι επίσης το γεγονός ότι ο Ν. Αναστασιάδης αισθάνεται να έχει ελέγξει και τη δεύτερη σοβαρή αιτία αμφισβήτησης προς το πρόσωπό του: την εκτεταμένη διαφθορά της μαζικής πώλησης «χρυσών» διαβατηρίων – πέραν των 7 χιλιάδων σε 8 χρόνια! Σε κάθε ευνομούμενη χώρα, ο Ν. Αναστασιάδης θα έπρεπε να εγκαλείται κάθε ημέρα να απαντήσει:
- Γιατί μετέτρεψε τις κυβερνητικές υπηρεσίες σε όργανα διεκπεραίωσης αδιαφανών διαδικασιών, με διαπιστωμένο ότι το 52% των αιτήσεων έχει παράνομα εγκριθεί (έκθεση Νικολάτου);
- Γιατί παραβίασε τη θεμελιώδη αρχή μη σύγκρουσης συμφερόντων εγκρίνοντας 67 «χρυσά» διαβατήρια για λογαριασμό του δικηγορικού γραφείου των θυγατέρων του;
- Γιατί η Κύπρος σύρεται στο Δικαστήριο της Ε.Ε., ενώ οι έρευνες εντός προχωρούν με ρυθμό χελώνας;
Τέτοια ερωτήματα δεν τον κυνηγούν πλέον σε μια χώρα που καταγράφει κατακόρυφη άνοδο στους δείκτες διαφθοράς και ταυτόχρονα, κάθετη πτώση στην ανεξαρτησία των ΜΜΕ. Κι όμως, ο Ν. Αναστασιάδης με καθοδηγημένη πληροφόρηση προς τα πλείστα ΜΜΕ θεωρεί ότι έχει ανακάμψει, συμψηφίζοντας το «πάρτι» της διαφθοράς με μια συγγνώμη! Χαλαρός και άνετος είπε στο ΡΙΚ «mea culpa με την έννοια των παραλείψεων» και παρέπεμψε σε ανώνυμους υπευθύνους για «αμέλεια αυστηρού ελέγχου» και «κατάχρηση από παρόχους» κ.λπ.
Η απόφαση για τρίτη θητεία
Συνεπώς, ο Ν. Αναστασιάδης έχει άνεση χειρισμών απέναντι στους τρεις υποψηφίους για την προεδρία: «Ουδέποτε διαφώνησαν σε θέματα διαφθοράς», είπε δηκτικά, με αυτή του την αναφορά να στρέφεται ιδίως προς τον Ν. Χριστοδουλίδη που ήταν μέλος του υπουργικού συμβουλίου που ενέκρινε τα «χρυσά» διαβατήρια. Ως γνωστόν ο πρώην ΥΠΕΞ τρέχει με την υποστήριξη του στενού φιλικού κύκλου του Αναστασιάδη και δεν είναι καθόλου αυτοδύναμος, όπως διατείνεται. Μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα λάβει και τυπικά την υποστήριξη του ΔΗΚΟ, επισημοποιώντας το ρήγμα με τον ΔΗΣΥ. Μια σειρά από παράγοντες της Δεξιάς, με πλοκάμια και στον χώρο των ΜΜΕ που ενδιαφέρονται να διατηρήσουν τα προνόμια και την ιεραρχία τους, έχουν λόγους να ανησυχούν για τις επιπτώσεις της ιδιότυπης αυτής αναμέτρησης Αβέρωφ-Χριστοδουλίδη. Το ίδιο προβληματίζει και η αδυναμία του προέδρου του ΔΗΣΥ να ανακάμψει εκλογικά και να συσπειρώσει το κόμμα του.
Ο Ν. Αναστασιάδης προετοιμάζεται για το φθινόπωρο! Στον απολογισμό του, όπως δηλώνει στο κρατικό ΡΙΚ, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι μεταρρυθμίσεις, η πράσινη ανάπτυξη, οι ανανεώσιμες πηγές, το κράτος πρόνοιας, η απονομή δικαιοσύνης, η καταπολέμηση της διαφθοράς κοκ. Ολα ταιριάζουν με τις ενδόμυχες σκέψεις του. Θα χρειαστεί βεβαίως να μετρηθεί στην κοινή γνώμη, όπως μετριούνται η αγωνιώδης προσπάθεια Αβέρωφ για συσπείρωση, το «ξεφούσκωμα» Χριστοδουλίδη και η φανερή απουσία αντιπολίτευσης.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
