Κύπρος: στόχοι και διλήμματα για τους υποψηφίους των προεδρικών εκλογών
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2022-09-03
Με την έλευση του Σεπτεμβρίου η προεκλογική εκστρατεία στην Κύπρο για την εκλογή νέου προέδρου της Δημοκρατίας εισέρχεται σε καθοριστική φάση. Θα υπάρξουν μετακινήσεις και ανατροπές σε σχέση με τα μέχρι τώρα δημοσκοπικά δεδομένα που ευνοούν τον πρώην ΥΠΕΞ Νίκο Χριστοδουλίδη; Μια ψυχρή ανάλυση λέει ότι αν είναι να αλλάξει κάτι, πρέπει να φανεί σύντομα και δραστικά!
Οι τρεις βασικοί ανθυποψήφιοι ξεκινούν την τελική προσπάθεια για να φτάσουν στο τέρμα σε μόλις 6 μήνες. Τα δεδομένα είναι τα εξής: ο Ν. Χριστοδουλίδης διαθέτει δημοφιλία, διεισδύει σε ΔΗΣΥ - ΑΚΕΛ, έχει τη στήριξη των ΔΗΚΟ - ΕΔΕΚ και φαίνεται ικανός να περάσει στον β΄ γύρο. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ) και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ) βρίσκονται πίσω, διαγκωνίζονται για τη δεύτερη θέση και θέλουν να ανακόψουν τη δυναμική Χριστοδουλίδη, προτού διαμορφωθεί παράσταση νίκης. Αυτό σημαίνει επειγόντως κομματική συσπείρωση και μετακινήσεις ψηφοφόρων.
Οι δυο έκλεισαν το καλοκαίρι με ποσοστά πιο κάτω από εκείνα που διαθέτουν τα ιστορικά κόμματα που τους στηρίζουν. Αντίθετα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης προτιμά συντήρηση του δημοσκοπικού προβαδίσματος που καταγράφει από τους πρώτους μήνες, άρα αποφυγή επίμαχων θέσεων και πολιτικής αντιπαράθεσης. Οσο κυκλοφορεί σε κοινωνικά δρώμενα προς άγραν ψήφων, τόσο το καλύτερο για εκείνον. Θα πετύχει ανώδυνα και με κενολογίες τους εκλογικούς στόχους του για να μπει στο Προεδρικό;
Υπάρχει αντίδοτο; Αυτή η ιδιότυπη τακτική Χριστοδουλίδη πιέζει τον Αβέρωφ Νεοφύτου, που αντιδρά με κάθε τρόπο για να βρει αντίδοτο. Ενα αξιοσημείωτο ποσοστό ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ πάει στον Ν. Χριστοδουλίδη, που ταυτίζεται και έμμεσα υποστηρίζεται από τον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη. Προβλήματα συναντά και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο οποίος εξετάζει τον τρόπο που θα δημιουργήσει κινητικότητα, να καταθέσει ουσία και να προσδιορίσει τις θέσεις του έναντι των ανθυποψηφίων του.
Οι δημοσκοπήσεις «τρέχουν» από τις αρχές του χρόνου. Ο Αβ. Νεοφύτου καταβάλλει εξαντλητική προσπάθεια εδώ και μήνες, ενώ ο Ανδ. Μαυρογιάννης δεν βρήκε ακόμα ρυθμό κι ας πέρασαν 3 μήνες. Πλέον έχουν επείγουσα ανάγκη να αποδείξουν ότι μπορούν να αλλάξουν το ρεύμα με μετρήσιμους όρους: στις επόμενες δημοσκοπήσεις και στη συνολικότερη ατμόσφαιρα που δημιουργούν μέχρι τον Οκτώβριο. Μπορούν να αντιτάξουν πολιτικές και να αντιπαραβάλουν επιχειρήματα στα «σκληρά» πολιτικά θέματα και να προσπαθήσουν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των πολιτών;
Κλιμάκωση εκστρατείας Μια άποψη που κυριαρχεί στα εκλογικά επιτελεία Αβέρωφ - Μαυρογιάννη είναι ότι θα αλλάζουν σταδιακά οι συσχετισμοί, καθώς θα κλιμακώνεται η προεκλογική εκστρατεία. Παραπέμπουν σε προηγούμενες αναμετρήσεις που επέτρεψαν στους υποψηφίους των δύο μεγάλων κομμάτων να κόψουν το νήμα στον α΄ γύρο των προεδρικών και να περάσουν στον β΄ γύρο. Είναι μια πρόκληση αυτή, αλλά μένει να επιβεβαιωθεί, δεν έχουν πολύ χρόνο μπροστά τους και μπορεί στο τέλος να γίνει ευσεβής πόθος.
Η ανάλυση των επιτελείων προσκρούει σε δύο αντικειμενικές δυσκολίες. Το μέτρο σύγκρισης σε σχέση με παλαιότερες αναμετρήσεις έχει αλλάξει. Τα δύο μεγάλα κόμματα μετρούν με βάση ήδη συρρικνωμένα ποσοστά: ΔΗΣΥ (27%) και ΑΚΕΛ (23%). Πότε θα συσπειρωθούν και πότε θα επεκταθούν στους άλλους ψηφοφόρους, που είναι πλέον πολλοί και βρίσκονται έξω από τον κύκλο της κομματικής επιρροής;
Η δεύτερη δυσκολία είναι η κινητοποίηση μηχανισμών. Ο κομματικός μηχανισμός του ΔΗΣΥ έχει «υπερθερμανθεί» και ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελός του τις επιρροές που έχει στην κρατική μηχανή. Σε ένα σύστημα που βρίθει αναξιοκρατίας, πολλοί ψηφοφόροι τείνουν να πιστεύουν ότι, έχοντας πίσω του τον Ν. Αναστασιάδη, και ο Χριστοδουλίδης μπορεί να τους «εξυπηρετήσει».
Πώς ήρθαν έτσι τα πράγματα, να δυσκολεύονται οι δύο και ο τρίτος να βολεύεται; Αυτό συμβαίνει γιατί οι εκλογικές μάχες στα μάτια των πολιτών κρίνονται, αφενός μόνο αν είναι σαφές το εκλογικό διακύβευμα και αφετέρου -ειδικά στην Κύπρο- στους συσχετισμούς που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών. Δηλαδή, πού θα γείρει η πλάστιγγα για το 51% στον β΄ γύρο των εκλογών.
Η προεκλογική εκστρατεία όπως εξελίσσεται δεν έχει κέντρο βάρους. Ποια αλλαγή; Οι δύο -ο Αβ. Νεοφύτου και ο Ανδ. Μαυρογιάννης- αδυνατούν να καθορίσουν σαφή και πειστική γραμμή απέναντι στη δεκαετή διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Αν δεν αμφισβητηθεί η πιο παρακμασμένη διακυβέρνηση, ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες πού θα πάει ο τόπος μετά το 2023;
Η ισοπέδωση που προκάλεσε ο Ν. Αναστασιάδης έχει υποτιμηθεί σοβαρά. Στο Κυπριακό κυριάρχησε ο λαϊκισμός και δημαγωγία, ενώ όλοι βλέπουν ότι το νησί πάει ολοταχώς στη διχοτόμηση. Στη διακυβέρνηση δεσπόζουν η διαφθορά, η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η ανακύκλωση των «αρίστων», ένα κράτος που μοιράζει προνόμια σε… εκλεκτά τέκνα του. Δεν αρκεί να λες ότι θέλεις αλλαγή, πρέπει να πείθεις ότι το εννοείς! Στη δύσκολη καθημερινότητα οι πολίτες δεν βρίσκουν απαντήσεις. Ποιος θα τους πείσει ότι κάτι πιο βαθιά πρέπει να αλλάξει στη λειτουργία του κράτους για να τους υπηρετεί και όχι μονίμως το αντίστροφο;
Δεν είναι υπερβολή να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους αρκετούς ανεξάρτητους υποψηφίους βρίσκει κανείς πολύ πιο συγκεκριμένες και ενδιαφέρουσες πολιτικές προτάσεις, με τομές στα πολιτικά πράγματα της Κύπρου, σε σύγκριση με όσα ακούγονται από τα πρόσωπα που επέλεξαν τα κόμματα να βγουν στην κεντρική σκηνή…
Πολλοί στο παρασκήνιο συζητούν ήδη τι θα κάνουν στον β’ γύρο. Ως γνωστόν η δεύτερη Κυριακή στην Κύπρο είναι αυτή που βγάζει πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τα εκλογικά επιτελεία ξέρουν πολύ καλά ότι ο εκλογικός στόχος είναι μεν διπλός, αλλά η «χαρά» της νίκης του α’ γύρου διαρκεί μόνο 7 βράδια, δηλαδή μέχρι τις 10 μ.μ. της δεύτερης Κυριακής που θα ανακηρυχθεί ο νέος πρόεδρος. Η παρούσα εκλογική διάταξη με τους τρεις ανθυποψηφίους δεν συγκρίνεται με καμία από τις προηγούμενες ανάλογες εκλογικές αναμετρήσεις. Στον β’ γύρο ο Ν. Χριστοδουλίδης θα ευνοηθεί πλήρως, ίσως και συντριπτικά, έναντι οποιουδήποτε από τους δύο αντιπάλους του. Αν αυτός θα είναι ο Αβέρωφ Νεοφύτου, το ΑΚΕΛ, που θα μείνει εκτός, θα τον καταψηφίσει σπρώχνοντας τους ψηφοφόρους προς τον Χριστοδουλίδη. Αν αυτός θα είναι ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο ΔΗΣΥ θα στραφεί προς τον Χριστοδουλίδη και σε αυτό σίγουρα θα πρωτοστατήσει ο απερχόμενος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης.
Παρασκήνιο καλοκαιριού Ολο το καλοκαίρι κομματικοί παράγοντες έκαναν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας διαβουλεύσεις γύρω από τα σενάρια του β΄ γύρου. Ενα είναι πολύ ξεκάθαρο: ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ θα βρεθούν σε εξαιρετικά δυσμενή θέση γιατί τείνουν να παγιδευτούν για πολλά χρόνια σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων. Η ιδεολογία τους θα αντικατασταθεί από τον κυνισμό της εξουσίας που καθιέρωσε με μεγάλη επιτυχία στη δεκαετή προεδρία του ο Ν. Αναστασιάδης. Δεν έχει σημασία αν τίναξε στον αέρα την πιο ελπιδοφόρα προσπάθεια του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά. Δεν έχει σημασία αν ο Ν. Χριστοδουλίδης είχε όλο τον χρόνο να στήσει το πολιτικό μέλλον του από τα αξιώματα που κατείχε ως ο διάδοχος του Αναστασιάδη, κάνοντας «τριμερείς» με ανύπαρκτους αγωγούς φυσικού αερίου. Ποιος θα θυμάται ότι ο Αναστασιάδης ενέπαιζε τον Αν. Γκουτέρες για δύο χρόνια και έκανε ιδεοθύελλες για δύο κράτη μέχρι να εξοντωθεί ο Μ. Ακιντζί;
Αν κάτι δραστικό δεν αλλάξει, ο Φεβρουάριος μπορεί να γίνει η «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για την επώδυνη πορεία της Κύπρου προς τη διχοτόμηση και τις περιπέτειες με τις 7 χιλιάδες «χρυσά» διαβατήρια της εποχής Αναστασιάδη.
* Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Οι τρεις βασικοί ανθυποψήφιοι ξεκινούν την τελική προσπάθεια για να φτάσουν στο τέρμα σε μόλις 6 μήνες. Τα δεδομένα είναι τα εξής: ο Ν. Χριστοδουλίδης διαθέτει δημοφιλία, διεισδύει σε ΔΗΣΥ - ΑΚΕΛ, έχει τη στήριξη των ΔΗΚΟ - ΕΔΕΚ και φαίνεται ικανός να περάσει στον β΄ γύρο. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ) και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ) βρίσκονται πίσω, διαγκωνίζονται για τη δεύτερη θέση και θέλουν να ανακόψουν τη δυναμική Χριστοδουλίδη, προτού διαμορφωθεί παράσταση νίκης. Αυτό σημαίνει επειγόντως κομματική συσπείρωση και μετακινήσεις ψηφοφόρων.
Οι δυο έκλεισαν το καλοκαίρι με ποσοστά πιο κάτω από εκείνα που διαθέτουν τα ιστορικά κόμματα που τους στηρίζουν. Αντίθετα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης προτιμά συντήρηση του δημοσκοπικού προβαδίσματος που καταγράφει από τους πρώτους μήνες, άρα αποφυγή επίμαχων θέσεων και πολιτικής αντιπαράθεσης. Οσο κυκλοφορεί σε κοινωνικά δρώμενα προς άγραν ψήφων, τόσο το καλύτερο για εκείνον. Θα πετύχει ανώδυνα και με κενολογίες τους εκλογικούς στόχους του για να μπει στο Προεδρικό;
Υπάρχει αντίδοτο; Αυτή η ιδιότυπη τακτική Χριστοδουλίδη πιέζει τον Αβέρωφ Νεοφύτου, που αντιδρά με κάθε τρόπο για να βρει αντίδοτο. Ενα αξιοσημείωτο ποσοστό ψηφοφόρων του ΔΗΣΥ πάει στον Ν. Χριστοδουλίδη, που ταυτίζεται και έμμεσα υποστηρίζεται από τον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη. Προβλήματα συναντά και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο οποίος εξετάζει τον τρόπο που θα δημιουργήσει κινητικότητα, να καταθέσει ουσία και να προσδιορίσει τις θέσεις του έναντι των ανθυποψηφίων του.
Οι δημοσκοπήσεις «τρέχουν» από τις αρχές του χρόνου. Ο Αβ. Νεοφύτου καταβάλλει εξαντλητική προσπάθεια εδώ και μήνες, ενώ ο Ανδ. Μαυρογιάννης δεν βρήκε ακόμα ρυθμό κι ας πέρασαν 3 μήνες. Πλέον έχουν επείγουσα ανάγκη να αποδείξουν ότι μπορούν να αλλάξουν το ρεύμα με μετρήσιμους όρους: στις επόμενες δημοσκοπήσεις και στη συνολικότερη ατμόσφαιρα που δημιουργούν μέχρι τον Οκτώβριο. Μπορούν να αντιτάξουν πολιτικές και να αντιπαραβάλουν επιχειρήματα στα «σκληρά» πολιτικά θέματα και να προσπαθήσουν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον των πολιτών;
Κλιμάκωση εκστρατείας Μια άποψη που κυριαρχεί στα εκλογικά επιτελεία Αβέρωφ - Μαυρογιάννη είναι ότι θα αλλάζουν σταδιακά οι συσχετισμοί, καθώς θα κλιμακώνεται η προεκλογική εκστρατεία. Παραπέμπουν σε προηγούμενες αναμετρήσεις που επέτρεψαν στους υποψηφίους των δύο μεγάλων κομμάτων να κόψουν το νήμα στον α΄ γύρο των προεδρικών και να περάσουν στον β΄ γύρο. Είναι μια πρόκληση αυτή, αλλά μένει να επιβεβαιωθεί, δεν έχουν πολύ χρόνο μπροστά τους και μπορεί στο τέλος να γίνει ευσεβής πόθος.
Η ανάλυση των επιτελείων προσκρούει σε δύο αντικειμενικές δυσκολίες. Το μέτρο σύγκρισης σε σχέση με παλαιότερες αναμετρήσεις έχει αλλάξει. Τα δύο μεγάλα κόμματα μετρούν με βάση ήδη συρρικνωμένα ποσοστά: ΔΗΣΥ (27%) και ΑΚΕΛ (23%). Πότε θα συσπειρωθούν και πότε θα επεκταθούν στους άλλους ψηφοφόρους, που είναι πλέον πολλοί και βρίσκονται έξω από τον κύκλο της κομματικής επιρροής;
Η δεύτερη δυσκολία είναι η κινητοποίηση μηχανισμών. Ο κομματικός μηχανισμός του ΔΗΣΥ έχει «υπερθερμανθεί» και ο Αβέρωφ Νεοφύτου δεν μπορεί να αξιοποιήσει προς όφελός του τις επιρροές που έχει στην κρατική μηχανή. Σε ένα σύστημα που βρίθει αναξιοκρατίας, πολλοί ψηφοφόροι τείνουν να πιστεύουν ότι, έχοντας πίσω του τον Ν. Αναστασιάδη, και ο Χριστοδουλίδης μπορεί να τους «εξυπηρετήσει».
Πώς ήρθαν έτσι τα πράγματα, να δυσκολεύονται οι δύο και ο τρίτος να βολεύεται; Αυτό συμβαίνει γιατί οι εκλογικές μάχες στα μάτια των πολιτών κρίνονται, αφενός μόνο αν είναι σαφές το εκλογικό διακύβευμα και αφετέρου -ειδικά στην Κύπρο- στους συσχετισμούς που θα διαμορφωθούν ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη Κυριακή των εκλογών. Δηλαδή, πού θα γείρει η πλάστιγγα για το 51% στον β΄ γύρο των εκλογών.
Η προεκλογική εκστρατεία όπως εξελίσσεται δεν έχει κέντρο βάρους. Ποια αλλαγή; Οι δύο -ο Αβ. Νεοφύτου και ο Ανδ. Μαυρογιάννης- αδυνατούν να καθορίσουν σαφή και πειστική γραμμή απέναντι στη δεκαετή διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Αν δεν αμφισβητηθεί η πιο παρακμασμένη διακυβέρνηση, ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες πού θα πάει ο τόπος μετά το 2023;
Η ισοπέδωση που προκάλεσε ο Ν. Αναστασιάδης έχει υποτιμηθεί σοβαρά. Στο Κυπριακό κυριάρχησε ο λαϊκισμός και δημαγωγία, ενώ όλοι βλέπουν ότι το νησί πάει ολοταχώς στη διχοτόμηση. Στη διακυβέρνηση δεσπόζουν η διαφθορά, η αναξιοκρατία, ο νεποτισμός, η ανακύκλωση των «αρίστων», ένα κράτος που μοιράζει προνόμια σε… εκλεκτά τέκνα του. Δεν αρκεί να λες ότι θέλεις αλλαγή, πρέπει να πείθεις ότι το εννοείς! Στη δύσκολη καθημερινότητα οι πολίτες δεν βρίσκουν απαντήσεις. Ποιος θα τους πείσει ότι κάτι πιο βαθιά πρέπει να αλλάξει στη λειτουργία του κράτους για να τους υπηρετεί και όχι μονίμως το αντίστροφο;
Δεν είναι υπερβολή να σημειωθεί ότι ανάμεσα στους αρκετούς ανεξάρτητους υποψηφίους βρίσκει κανείς πολύ πιο συγκεκριμένες και ενδιαφέρουσες πολιτικές προτάσεις, με τομές στα πολιτικά πράγματα της Κύπρου, σε σύγκριση με όσα ακούγονται από τα πρόσωπα που επέλεξαν τα κόμματα να βγουν στην κεντρική σκηνή…
Πολλοί στο παρασκήνιο συζητούν ήδη τι θα κάνουν στον β’ γύρο. Ως γνωστόν η δεύτερη Κυριακή στην Κύπρο είναι αυτή που βγάζει πρόεδρο της Δημοκρατίας. Τα εκλογικά επιτελεία ξέρουν πολύ καλά ότι ο εκλογικός στόχος είναι μεν διπλός, αλλά η «χαρά» της νίκης του α’ γύρου διαρκεί μόνο 7 βράδια, δηλαδή μέχρι τις 10 μ.μ. της δεύτερης Κυριακής που θα ανακηρυχθεί ο νέος πρόεδρος. Η παρούσα εκλογική διάταξη με τους τρεις ανθυποψηφίους δεν συγκρίνεται με καμία από τις προηγούμενες ανάλογες εκλογικές αναμετρήσεις. Στον β’ γύρο ο Ν. Χριστοδουλίδης θα ευνοηθεί πλήρως, ίσως και συντριπτικά, έναντι οποιουδήποτε από τους δύο αντιπάλους του. Αν αυτός θα είναι ο Αβέρωφ Νεοφύτου, το ΑΚΕΛ, που θα μείνει εκτός, θα τον καταψηφίσει σπρώχνοντας τους ψηφοφόρους προς τον Χριστοδουλίδη. Αν αυτός θα είναι ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, ο ΔΗΣΥ θα στραφεί προς τον Χριστοδουλίδη και σε αυτό σίγουρα θα πρωτοστατήσει ο απερχόμενος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης.
Παρασκήνιο καλοκαιριού Ολο το καλοκαίρι κομματικοί παράγοντες έκαναν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας διαβουλεύσεις γύρω από τα σενάρια του β΄ γύρου. Ενα είναι πολύ ξεκάθαρο: ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ θα βρεθούν σε εξαιρετικά δυσμενή θέση γιατί τείνουν να παγιδευτούν για πολλά χρόνια σε μια νέα κατάσταση πραγμάτων. Η ιδεολογία τους θα αντικατασταθεί από τον κυνισμό της εξουσίας που καθιέρωσε με μεγάλη επιτυχία στη δεκαετή προεδρία του ο Ν. Αναστασιάδης. Δεν έχει σημασία αν τίναξε στον αέρα την πιο ελπιδοφόρα προσπάθεια του ΟΗΕ στο Κραν Μοντανά. Δεν έχει σημασία αν ο Ν. Χριστοδουλίδης είχε όλο τον χρόνο να στήσει το πολιτικό μέλλον του από τα αξιώματα που κατείχε ως ο διάδοχος του Αναστασιάδη, κάνοντας «τριμερείς» με ανύπαρκτους αγωγούς φυσικού αερίου. Ποιος θα θυμάται ότι ο Αναστασιάδης ενέπαιζε τον Αν. Γκουτέρες για δύο χρόνια και έκανε ιδεοθύελλες για δύο κράτη μέχρι να εξοντωθεί ο Μ. Ακιντζί;
Αν κάτι δραστικό δεν αλλάξει, ο Φεβρουάριος μπορεί να γίνει η «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για την επώδυνη πορεία της Κύπρου προς τη διχοτόμηση και τις περιπέτειες με τις 7 χιλιάδες «χρυσά» διαβατήρια της εποχής Αναστασιάδη.
* Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
