Η οδύσσεια της έκδοσης των GRUNDISSE
Έρικ Χόμπσμπομ, Αυγή της Κυριακής, 15/03/2009
----
Η ιστορία υποδοχής των Grundrisse
Μια από τις σημαντικές διεθνείς επετείους της προηγούμενης χρονιάς ήταν η συμπλήρωση 150 χρόνων από τη συγγραφή των Grundrisse του Καρλ Μαρξ, η οποία στην Ελλάδα πέρασε απαρατήρητη. Από τον Νοέμβρη σχεδιάζαμε ένα μικρό αφιέρωμα στα "Ενθέματα", αλλά μας συμπαρέσυρε ο ορμητικός και ταραγμένος Δεκέμβρης. Δημοσιεύουμε, λοιπόν, σήμερα δύο κείμενα. Το πρώτο είναι η εισαγωγή του Eric Hobsbawm (με μικρές περικοπές) στον συλλογικό τόμο Karl Marx’s Grundrisse. Foundations of the critique of political economy 150 years later, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Routlege, με επιμέλεια του Macello Musto, τον Ιούλιο του 2008. Το δεύτερο, σκέψεις για την οικονομική κρίση με αφετηρία τις πρώτες σελίδες των "Grundrisse", το ζητήσαμε από τον Διονύση Διβάρη, τον μεταφραστή στα ελληνικά των Grundrisse (ένα πολύμοχθο έργο, που κυκλοφόρησε σε τρεις ογκώδεις τόμους, από τις εκδόσεις Στοχαστής, τα έτη 1999-2002).
----
Η θέση των Grundrisse στο έργο του Καρλ Μαρξ και η τύχη τους είναι, από πολλές απόψεις, παράδοξη. Καταρχάς, αποτελούν το μοναδικό παράδειγμα ενός καίριου τμήματος, από τον κύκλο των ώριμων έργων του Μαρξ, το οποίο, για πρακτικούς λόγους, έμεινε εντελώς άγνωστο στους μαρξιστές για περισσότερο από έναν αιώνα μετά τον θάνατό του∙ στην πραγματικότητα, σχεδόν δεν ήταν διαθέσιμο, για περίπου έναν αιώνα μετά τη συγκέντρωση των χειρογράφων που έγιναν γνωστά υπʼ αυτό τον τίτλο. Ανεξάρτητα από τις συζητήσεις για τη σημασία τους, τα γραπτά του 1857-58, προφανώς τμήμα της διανοητικής προσπάθειας που επρόκειτο να εκβάλει στο Κεφάλαιο, αντιπροσωπεύουν τον Μαρξ στην ωριμότητά του και, επίσης, ως οικονομολόγο. Αυτό διακρίνει τα Grundrisse από μια άλλη μεταθανάτια προσθήκη στο μαρξικό corpus, η οποία προηγηθεί (το 1932), τα Frühschriften (Νεανικά γραπτά).
Δεύτερον, και επίσης κάπως παράδοξο, η όλη έκδοση των Grundrisse έλαβε χώρα σε συνθήκες που δικαίως θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελάχιστα ευνοϊκές για κάθε πρωτότυπη ανάπτυξη των σπουδών πάνω στον Μαρξ και τη μαρξιστική σκέψη, συγκεκριμένα στην ΕΣΣΔ και τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, στο απόγειο της σταλινικής περιόδου. Η έκδοση κειμένων του Μαρξ και του Ένγκελς παρέμεινε ένα θέμα υποκείμενο στο "τυπωθήτω" της πολιτικής εξουσίας ακόμα και μεταγενέστερα, όταν εκδότες που είχαν καταπιαστεί με ξένες εκδόσεις των έργων τους εκείνων είχαν λόγους να τα ανακαλύψουν. Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πώς ξεπεράστηκαν τα εμπόδια για την έκδοση, αν σκεφτεί κανείς την εκκαθάριση του Ινστιτούτου Μαρξ-Ένγκελς, την εξουδετέρωση και τη δολοφονία του ιδρυτή και διευθυντή του Δαβίδ Ριαζάνοφ ή το πώς ο Π. Βέλερ, που είχε την ευθύνη του χειρογράφου από το 1925 ως το 1939, επέζησε του Τρόμου των ετών 1936-38, και κατάφερε να το δουλέψει. Ενδεχομένως, βοήθησε το ότι οι αρχές δεν ήξεραν τι να κάνουν αυτό το μεγάλο και δύσκολο κείμενο. Ωστόσο, είχαν σαφείς αμφιβολίες για την ακριβή αξία του, εκτός όλων των άλλων και επειδή ο Ι.Β. Στάλιν θεωρούσε τα προσχέδια χειρόγραφα ήσσονος σημασίας σε σχέση με τους τρεις τόμους του Κεφαλαίου, που αντικατόπτριζαν την ώριμη θέση απόψεις του Μαρξ. Τα Grundrisse δεν κυκλοφόρησαν, στην πραγματικότητα, ακέραια σε ρωσική μετάφραση μέχρι το 1968-69. Κι ακόμα, τόσο η πρώτη γερμανική έκδοση του 1939-42 (που τυπώθηκε στη Μόσχα) όσο και η ανατύπωση του 1953 (Βερολίνο) δεν εντάχθηκαν ούτε στη σειρά MEGA1 (απλώς είχαν το σχήμα βιβλίου της εν λόγω σειράς) ούτε στα Έργα των Μαρξ-Ένγκελς (MΕW). Ωστόσο, σε αντίθεση με τα Frühschriften τού 1844, που εξαφανίστηκαν από το επίσημο σώμα του μαρξικού έργου μετά την πρώτη τους εμφάνισή τους στη MEGA (1932), η αλήθεια είναι ότι τα Grundrisse εκδόθηκαν στην ακμή της σταλινικής περιόδου.
Η τρίτη παραδοξότητα έγκειται στη μακροχρόνια αβεβαιότητα για την αξία των χειρογράφων του 1857-58, η οποία αντικατοπτρίζεται στις συνεχείς αλλαγές του τίτλου των κειμένων στο Ινστιτούτο Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν τη δεκαετία του 1930, μέχρις ότου αποκτήσουν τον τίτλο Grundrisse, λίγο προτού φτάσουν στο τυπογραφείο. Όντως, η ακριβής φύση της σχέσης τους με τους τρεις τόμους του Κεφαλαίου, όπως εκδόθηκαν από τον Μαρξ και αναμορφώθηκαν από τον Φρήντριχ Ένγκελς, και του οιονεί τέταρτου τόμου που συνέθεσε ο Κάουτσκυ από τις σημειώσεις τού 1861-1863 (Θεωρίες για την υπεραξία), παρέμεινε θέμα προς συζήτηση. Ο Κάουτσκυ, που ασχολήθηκε μαζί τους, φαίνεται ότι δεν ήξερε τι να τα κάνει. Δημοσίευσε δύο αποσπάσματα στην επιθεώρησή που εξέδιδε, Die Neue Zeit, αλλά τίποτε άλλο. Επρόκειτο για το σύντομο Μπαστιά και Κάρεϋ (1904), που είχε μικρή απήχηση, και την επονομαζόμενη "Εισαγωγή στην Συμβολή της κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας" (1903) --που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, και γιʼ αυτό δεν δημοσιεύτηκε μαζί με το ομώνυμο βιβλίο το 1859--, η οποία επρόκειτο να αποτελέσει ένα πρώτο κείμενο για όσους επιθυμούσαν να επεκτείνουν τη μαρξιστική ερμηνεία πέρα από τις επικρατούσες ορθοδοξίες, ειδικά τους αυστρομαρξιστές. Μέχρι σήμερα, αποτελεί μάλλον το πιο πολυσυζητημένο τμήμα των Grundrisse, αν και ελάχιστοι από τους σχολιαστές που παραπέμπουν σ’ αυτό αμφισβητούν το κατά πόσο συνιστά μέρος τους. Τα υπόλοιπα χειρόγραφα παρέμειναν αδημοσίευτα και παντελώς άγνωστα στους μελετητές, έως ότου ο Ριαζάνοφ και οι συνεργάτες του στη Μόσχα απέκτησαν αντίγραφά τους, το 1923, τα έβαλαν σε σειρά και σχεδίασαν να τα εκδώσουν ως τμήμα της MEGA. Είναι ενδιαφέρον να αναλογιστούμε την επίδραση που μπορούσαν να ασκήσουν εάν εκδίδονταν το 1931, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Η συγκυρία που τελικά εκδόθηκαν --στα τέλη του 1939, μια βδομάδα μετά την εισβολή του Χίτλερ στην ΕΣΣΔ το 1941-- σημαίνει ότι έμειναν σχεδόν παντελώς άγνωστα στη Δύση μέχρι την ανατύπωση του 1953, στο Ανατολικό Βερολίνο. Βέβαια, ελάχιστα αντίτυπα είχαν φτάσει στις ΗΠΑ: εκεί, από το 1948 και μετά, ο μεγάλος πρωτοπόρος μελετητής των Grundrisse, Ρομάν Ροσντόλσκυ, ο οποίος μόλις είχε καταφτάσει στις ΗΠΑ από το Άουσβιτς και άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανέλυε το έργο. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι το μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής έκδοσης, "σταλμένο […] στο πολεμικό μέτωπο ως υλικό για αγκιτάτσια στους κόλπους των Γερμανών στρατιωτών και αργότερα στα στρατόπεδα ως υλικό μελέτης για αιχμαλώτους πολέμου"2 πέτυχε τους στόχους του, θεωρητικά και πρακτικά.
Η πλήρης ανατύπωση (1939-41), που αποτέλεσε την editio princeps για τη διεθνή υποδοχή των Grundrisse, κυκλοφόρησε στην Ανατολική Γερμανία το 1953, μερικά χρόνια πριν την έκδοση των MEW, αλλά, σκοπίμως, ανεξάρτητα από αυτά. Με μια εξαίρεση, το κομμάτι για τις "Μορφές που προηγούνται από την καπιταλιστική παραγωγή" (που πρωτοεκδόθηκε στα ρωσικά το 1939) το έργο δεν επέφερε καμιά σημαντική διαφοροποίηση στις μελέτες για τον Μαρξ μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Για την ιστορία της υποδοχής των Grundrisse
Η ιστορία της υποδοχής των χειρογράφων του 1857-58 στην πραγματικότητα ξεκινά με το μεγάλο εγχείρημα, απότοκο της κρίσης του 1956, της απελευθέρωσης του μαρξισμού από τον "ζουρλομανδύα" της σοβιετικής ορθοδοξίας, τόσο εκτός όσο και εντός των --όχι πλέον-- μονολιθικών κομμουνιστικών κομμάτων. Εφόσον δεν ανήκουν στον κανόνα των "κλασικών", αν και αναμφίβολα ήταν έργο του Μαρξ, τόσο τα χειρόγραφα του 1844 όπως και εκείνα του 1857-58, μπορούσαν να θεωρούνται από τα κομμουνιστικά κόμματα ως βάση για μια νομιμοποιημένη συζήτηση άκαμπτων μέχρι τώρα θέσεων. Η σχεδόν ταυτόχρονη διεθνής ανακάλυψη των γραπτών του Αντόνιο Γκράμσι --η πρώτη έκδοση των γραπτών του στην ΕΣΣΔ έγινε το 1957-59-- λειτούργησε με τον ίδιο τρόπο. Η πεποίθηση ότι τα Grundrisse ήταν δυνάμει ετερόδοξα φαίνεται και από την εμφάνιση ανεπίσημων ανεξάρτητων μεταφράσεων, όπως εκείνη των ρεφορμιστών των γαλλικών εκδόσεων Anthropos (1967-68) και του Martin Nicolaus, υπό την αιγίδα του New Left Review. Εκτός των κομμουνιστικών κομμάτων, τα Grundrisse χρησίμευσαν για να δικαιολογήσουν έναν μη κομμουνιστικό αλλά αδιαμφισβήτητο μαρξισμό: η τάση αυτή, ωστόσο, δεν απέκτησε πολιτική σημασία μέχρι την εποχή των φοιτητικών εξεγέρσεων της δεκαετίας του 1960, αν και η σημασία της είχε ήδη αναγνωριστεί τη δεκαετία του 1950 από επιμελείς Γερμανούς κοντινούς στην παράδοση της Σχολής της Φρανκφούρτης, που δεν ανήκαν όμως στον χώρο του πολιτικού ακτιβισμού, όπως ο Γκέοργκ Λιχτχάιμ και ο νεαρός Γιούργκεν Χάμπερμας. Η ριζοσπαστικοποίηση των φοιτητών στα ραγδαίως πολλαπλασιαζόμενα πανεπιστήμια δημιουργούσε ένα μεγαλύτερο σώμα αναγνωστών από ό,τι θα αναμενόταν στο παρελθόν για τόσο δύσκολα κείμενα. Εν τω μεταξύ, με μεγαλύτερους ή μικρότερους δισταγμούς, έγιναν στην ΕΣΣΔ αποδεκτά ως αναπόσπαστο τμήμα του μαρξικού corpus και προστέθηκαν στην προηγούμενη έκδοση των έργων του Μαρξ και του Ένγκελς του 1968-69, αν και σε έκδοση μικρότερη από αυτήν του Κεφαλαίου. Σύντομα ακολούθησαν εκδόσεις στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία.
Δεν είναι λοιπόν εύκολο να διαχωρίσει κανείς τις συζητήσεις για τα Grundrisse από το πολιτικό τοπίο στο οποίο έλαβαν χώρα, το οποίο και έδωσε το έναυσμα. Στη δεκαετία του 1970, όταν οι συζητήσεις ήταν στο φόρτε τους, παρεμβλήθηκε και ένα γενεακό και πολιτισμικό πρόσκομμα: η απώλεια της πιο πρωτοποριακής γενιάς μελετητών (κυρίως στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη) των μαρξικών κειμένων, ανθρώπων με μνημειώδη αφοσίωση και γνώση, όπως ο Ριαζάνοφ και ο Ροσντόλσκι. Κάποιοι νεότεροι τροτσκιστές διανοούμενους κατέβαλαν σοβαρή προσπάθεια να οικοδομήσουν το έργο τους πάνω στις προηγούμενες αναλύσεις για τη θέση των χειρογράφων του 1857-58 στην εξέλιξη της σκέψης του Μαρξ, και πιο συγκεκριμένα για τη θέση τους στο γενικό σχέδιο που κατέληξε ως κορμός του Κεφαλαίου. Ωστόσο, από συγγραφείς με φανερά ανεπαρκή παίδευση στη μαρξική γραμματεία, όπως ο Λουί Αλτουσέρ στη Γαλλία και ο Αντόνιο Νέγκρι στην Ιταλία, εξαπέλυσαν σημαντικές μαρξιστικές θεωρητικές πολεμικές. Οι πολεμικές αυτές έγιναν αποδεκτές από νέους και νέες που μάλλον μέχρι στιγμής υπολείπονται γνώσεων, αναφορικά με τα κείμενα, ή της ικανότητας να κρίνουν τις παρελθούσες διενέξεις αναφορικά με αυτά, αν και αυτό οφείλεται μονάχα σε γλωσσολογικούς λόγους.
Πρόκειται, από κάθε άποψη, για ένα εξαιρετικά δύσκολο κείμενο, που ανταμείβει όμως τον αναγνώστη, καθώς αποτελεί μοναδικό οδηγό στο πλήρες φάσμα ενός έργου του οποίου το Κεφάλαιο δεν συνιστά παρά ένα τμήμα, καθώς και μια ανεπανάληπτη εισαγωγή στη μεθοδολογία του ώριμου Μαρξ. Περιέχει αναλύσεις και διορατικές συλλήψεις, π.χ. για την τεχνολογία, που πηγαίνουν τη μαρξική θεώρηση του καπιταλισμού πολύ πέραν του 19ου αιώνα, στην εποχή μιας κοινωνίας όπου η παραγωγή δεν προϋποθέτει πια μαζικό εργατικό δυναμικό, στην εποχή της αυτοματοποίησης, του ελεύθερου χρόνου, με τους παρεπόμενους μετασχηματισμούς της αλλοτρίωσης, υπό τις νέες συνθήκες. Είναι το μόνο κείμενο που προχωρά κάπως πέρα από τις νύξεις του ίδιου του Μαρξ στη Γερμανική Ιδεολογία περί κομμουνιστικού μέλλοντος. Με λίγα λόγια, ορθώς έχει θεωρηθεί ως ένα από τα πιο βαθυστόχαστα κείμενα της μαρξικής σκέψης.
Μετάφραση: Κατερίνα Λαμπρινού
----
1. Marx-Engels Gesamtausgabe (MEGA): Η κριτική ακαδημαϊκή έκδοση των Απάντων των Μαρξ και Ένγκελς.
2. Roman Rosdolsky, The Making of Marxʼs ’Capital’, Λονδίνο, Pluto Press, 1977, σ. 204.
Η ιστορία υποδοχής των Grundrisse
Μια από τις σημαντικές διεθνείς επετείους της προηγούμενης χρονιάς ήταν η συμπλήρωση 150 χρόνων από τη συγγραφή των Grundrisse του Καρλ Μαρξ, η οποία στην Ελλάδα πέρασε απαρατήρητη. Από τον Νοέμβρη σχεδιάζαμε ένα μικρό αφιέρωμα στα "Ενθέματα", αλλά μας συμπαρέσυρε ο ορμητικός και ταραγμένος Δεκέμβρης. Δημοσιεύουμε, λοιπόν, σήμερα δύο κείμενα. Το πρώτο είναι η εισαγωγή του Eric Hobsbawm (με μικρές περικοπές) στον συλλογικό τόμο Karl Marx’s Grundrisse. Foundations of the critique of political economy 150 years later, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Routlege, με επιμέλεια του Macello Musto, τον Ιούλιο του 2008. Το δεύτερο, σκέψεις για την οικονομική κρίση με αφετηρία τις πρώτες σελίδες των "Grundrisse", το ζητήσαμε από τον Διονύση Διβάρη, τον μεταφραστή στα ελληνικά των Grundrisse (ένα πολύμοχθο έργο, που κυκλοφόρησε σε τρεις ογκώδεις τόμους, από τις εκδόσεις Στοχαστής, τα έτη 1999-2002).
----
Η θέση των Grundrisse στο έργο του Καρλ Μαρξ και η τύχη τους είναι, από πολλές απόψεις, παράδοξη. Καταρχάς, αποτελούν το μοναδικό παράδειγμα ενός καίριου τμήματος, από τον κύκλο των ώριμων έργων του Μαρξ, το οποίο, για πρακτικούς λόγους, έμεινε εντελώς άγνωστο στους μαρξιστές για περισσότερο από έναν αιώνα μετά τον θάνατό του∙ στην πραγματικότητα, σχεδόν δεν ήταν διαθέσιμο, για περίπου έναν αιώνα μετά τη συγκέντρωση των χειρογράφων που έγιναν γνωστά υπʼ αυτό τον τίτλο. Ανεξάρτητα από τις συζητήσεις για τη σημασία τους, τα γραπτά του 1857-58, προφανώς τμήμα της διανοητικής προσπάθειας που επρόκειτο να εκβάλει στο Κεφάλαιο, αντιπροσωπεύουν τον Μαρξ στην ωριμότητά του και, επίσης, ως οικονομολόγο. Αυτό διακρίνει τα Grundrisse από μια άλλη μεταθανάτια προσθήκη στο μαρξικό corpus, η οποία προηγηθεί (το 1932), τα Frühschriften (Νεανικά γραπτά).
Δεύτερον, και επίσης κάπως παράδοξο, η όλη έκδοση των Grundrisse έλαβε χώρα σε συνθήκες που δικαίως θα μπορούσαν να θεωρηθούν ελάχιστα ευνοϊκές για κάθε πρωτότυπη ανάπτυξη των σπουδών πάνω στον Μαρξ και τη μαρξιστική σκέψη, συγκεκριμένα στην ΕΣΣΔ και τη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, στο απόγειο της σταλινικής περιόδου. Η έκδοση κειμένων του Μαρξ και του Ένγκελς παρέμεινε ένα θέμα υποκείμενο στο "τυπωθήτω" της πολιτικής εξουσίας ακόμα και μεταγενέστερα, όταν εκδότες που είχαν καταπιαστεί με ξένες εκδόσεις των έργων τους εκείνων είχαν λόγους να τα ανακαλύψουν. Ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο πώς ξεπεράστηκαν τα εμπόδια για την έκδοση, αν σκεφτεί κανείς την εκκαθάριση του Ινστιτούτου Μαρξ-Ένγκελς, την εξουδετέρωση και τη δολοφονία του ιδρυτή και διευθυντή του Δαβίδ Ριαζάνοφ ή το πώς ο Π. Βέλερ, που είχε την ευθύνη του χειρογράφου από το 1925 ως το 1939, επέζησε του Τρόμου των ετών 1936-38, και κατάφερε να το δουλέψει. Ενδεχομένως, βοήθησε το ότι οι αρχές δεν ήξεραν τι να κάνουν αυτό το μεγάλο και δύσκολο κείμενο. Ωστόσο, είχαν σαφείς αμφιβολίες για την ακριβή αξία του, εκτός όλων των άλλων και επειδή ο Ι.Β. Στάλιν θεωρούσε τα προσχέδια χειρόγραφα ήσσονος σημασίας σε σχέση με τους τρεις τόμους του Κεφαλαίου, που αντικατόπτριζαν την ώριμη θέση απόψεις του Μαρξ. Τα Grundrisse δεν κυκλοφόρησαν, στην πραγματικότητα, ακέραια σε ρωσική μετάφραση μέχρι το 1968-69. Κι ακόμα, τόσο η πρώτη γερμανική έκδοση του 1939-42 (που τυπώθηκε στη Μόσχα) όσο και η ανατύπωση του 1953 (Βερολίνο) δεν εντάχθηκαν ούτε στη σειρά MEGA1 (απλώς είχαν το σχήμα βιβλίου της εν λόγω σειράς) ούτε στα Έργα των Μαρξ-Ένγκελς (MΕW). Ωστόσο, σε αντίθεση με τα Frühschriften τού 1844, που εξαφανίστηκαν από το επίσημο σώμα του μαρξικού έργου μετά την πρώτη τους εμφάνισή τους στη MEGA (1932), η αλήθεια είναι ότι τα Grundrisse εκδόθηκαν στην ακμή της σταλινικής περιόδου.
Η τρίτη παραδοξότητα έγκειται στη μακροχρόνια αβεβαιότητα για την αξία των χειρογράφων του 1857-58, η οποία αντικατοπτρίζεται στις συνεχείς αλλαγές του τίτλου των κειμένων στο Ινστιτούτο Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν τη δεκαετία του 1930, μέχρις ότου αποκτήσουν τον τίτλο Grundrisse, λίγο προτού φτάσουν στο τυπογραφείο. Όντως, η ακριβής φύση της σχέσης τους με τους τρεις τόμους του Κεφαλαίου, όπως εκδόθηκαν από τον Μαρξ και αναμορφώθηκαν από τον Φρήντριχ Ένγκελς, και του οιονεί τέταρτου τόμου που συνέθεσε ο Κάουτσκυ από τις σημειώσεις τού 1861-1863 (Θεωρίες για την υπεραξία), παρέμεινε θέμα προς συζήτηση. Ο Κάουτσκυ, που ασχολήθηκε μαζί τους, φαίνεται ότι δεν ήξερε τι να τα κάνει. Δημοσίευσε δύο αποσπάσματα στην επιθεώρησή που εξέδιδε, Die Neue Zeit, αλλά τίποτε άλλο. Επρόκειτο για το σύντομο Μπαστιά και Κάρεϋ (1904), που είχε μικρή απήχηση, και την επονομαζόμενη "Εισαγωγή στην Συμβολή της κριτικής της Πολιτικής Οικονομίας" (1903) --που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, και γιʼ αυτό δεν δημοσιεύτηκε μαζί με το ομώνυμο βιβλίο το 1859--, η οποία επρόκειτο να αποτελέσει ένα πρώτο κείμενο για όσους επιθυμούσαν να επεκτείνουν τη μαρξιστική ερμηνεία πέρα από τις επικρατούσες ορθοδοξίες, ειδικά τους αυστρομαρξιστές. Μέχρι σήμερα, αποτελεί μάλλον το πιο πολυσυζητημένο τμήμα των Grundrisse, αν και ελάχιστοι από τους σχολιαστές που παραπέμπουν σ’ αυτό αμφισβητούν το κατά πόσο συνιστά μέρος τους. Τα υπόλοιπα χειρόγραφα παρέμειναν αδημοσίευτα και παντελώς άγνωστα στους μελετητές, έως ότου ο Ριαζάνοφ και οι συνεργάτες του στη Μόσχα απέκτησαν αντίγραφά τους, το 1923, τα έβαλαν σε σειρά και σχεδίασαν να τα εκδώσουν ως τμήμα της MEGA. Είναι ενδιαφέρον να αναλογιστούμε την επίδραση που μπορούσαν να ασκήσουν εάν εκδίδονταν το 1931, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό. Η συγκυρία που τελικά εκδόθηκαν --στα τέλη του 1939, μια βδομάδα μετά την εισβολή του Χίτλερ στην ΕΣΣΔ το 1941-- σημαίνει ότι έμειναν σχεδόν παντελώς άγνωστα στη Δύση μέχρι την ανατύπωση του 1953, στο Ανατολικό Βερολίνο. Βέβαια, ελάχιστα αντίτυπα είχαν φτάσει στις ΗΠΑ: εκεί, από το 1948 και μετά, ο μεγάλος πρωτοπόρος μελετητής των Grundrisse, Ρομάν Ροσντόλσκυ, ο οποίος μόλις είχε καταφτάσει στις ΗΠΑ από το Άουσβιτς και άλλα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ανέλυε το έργο. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι το μεγαλύτερο μέρος της γερμανικής έκδοσης, "σταλμένο […] στο πολεμικό μέτωπο ως υλικό για αγκιτάτσια στους κόλπους των Γερμανών στρατιωτών και αργότερα στα στρατόπεδα ως υλικό μελέτης για αιχμαλώτους πολέμου"2 πέτυχε τους στόχους του, θεωρητικά και πρακτικά.
Η πλήρης ανατύπωση (1939-41), που αποτέλεσε την editio princeps για τη διεθνή υποδοχή των Grundrisse, κυκλοφόρησε στην Ανατολική Γερμανία το 1953, μερικά χρόνια πριν την έκδοση των MEW, αλλά, σκοπίμως, ανεξάρτητα από αυτά. Με μια εξαίρεση, το κομμάτι για τις "Μορφές που προηγούνται από την καπιταλιστική παραγωγή" (που πρωτοεκδόθηκε στα ρωσικά το 1939) το έργο δεν επέφερε καμιά σημαντική διαφοροποίηση στις μελέτες για τον Μαρξ μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Για την ιστορία της υποδοχής των Grundrisse
Η ιστορία της υποδοχής των χειρογράφων του 1857-58 στην πραγματικότητα ξεκινά με το μεγάλο εγχείρημα, απότοκο της κρίσης του 1956, της απελευθέρωσης του μαρξισμού από τον "ζουρλομανδύα" της σοβιετικής ορθοδοξίας, τόσο εκτός όσο και εντός των --όχι πλέον-- μονολιθικών κομμουνιστικών κομμάτων. Εφόσον δεν ανήκουν στον κανόνα των "κλασικών", αν και αναμφίβολα ήταν έργο του Μαρξ, τόσο τα χειρόγραφα του 1844 όπως και εκείνα του 1857-58, μπορούσαν να θεωρούνται από τα κομμουνιστικά κόμματα ως βάση για μια νομιμοποιημένη συζήτηση άκαμπτων μέχρι τώρα θέσεων. Η σχεδόν ταυτόχρονη διεθνής ανακάλυψη των γραπτών του Αντόνιο Γκράμσι --η πρώτη έκδοση των γραπτών του στην ΕΣΣΔ έγινε το 1957-59-- λειτούργησε με τον ίδιο τρόπο. Η πεποίθηση ότι τα Grundrisse ήταν δυνάμει ετερόδοξα φαίνεται και από την εμφάνιση ανεπίσημων ανεξάρτητων μεταφράσεων, όπως εκείνη των ρεφορμιστών των γαλλικών εκδόσεων Anthropos (1967-68) και του Martin Nicolaus, υπό την αιγίδα του New Left Review. Εκτός των κομμουνιστικών κομμάτων, τα Grundrisse χρησίμευσαν για να δικαιολογήσουν έναν μη κομμουνιστικό αλλά αδιαμφισβήτητο μαρξισμό: η τάση αυτή, ωστόσο, δεν απέκτησε πολιτική σημασία μέχρι την εποχή των φοιτητικών εξεγέρσεων της δεκαετίας του 1960, αν και η σημασία της είχε ήδη αναγνωριστεί τη δεκαετία του 1950 από επιμελείς Γερμανούς κοντινούς στην παράδοση της Σχολής της Φρανκφούρτης, που δεν ανήκαν όμως στον χώρο του πολιτικού ακτιβισμού, όπως ο Γκέοργκ Λιχτχάιμ και ο νεαρός Γιούργκεν Χάμπερμας. Η ριζοσπαστικοποίηση των φοιτητών στα ραγδαίως πολλαπλασιαζόμενα πανεπιστήμια δημιουργούσε ένα μεγαλύτερο σώμα αναγνωστών από ό,τι θα αναμενόταν στο παρελθόν για τόσο δύσκολα κείμενα. Εν τω μεταξύ, με μεγαλύτερους ή μικρότερους δισταγμούς, έγιναν στην ΕΣΣΔ αποδεκτά ως αναπόσπαστο τμήμα του μαρξικού corpus και προστέθηκαν στην προηγούμενη έκδοση των έργων του Μαρξ και του Ένγκελς του 1968-69, αν και σε έκδοση μικρότερη από αυτήν του Κεφαλαίου. Σύντομα ακολούθησαν εκδόσεις στην Ουγγαρία και την Τσεχοσλοβακία.
Δεν είναι λοιπόν εύκολο να διαχωρίσει κανείς τις συζητήσεις για τα Grundrisse από το πολιτικό τοπίο στο οποίο έλαβαν χώρα, το οποίο και έδωσε το έναυσμα. Στη δεκαετία του 1970, όταν οι συζητήσεις ήταν στο φόρτε τους, παρεμβλήθηκε και ένα γενεακό και πολιτισμικό πρόσκομμα: η απώλεια της πιο πρωτοποριακής γενιάς μελετητών (κυρίως στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη) των μαρξικών κειμένων, ανθρώπων με μνημειώδη αφοσίωση και γνώση, όπως ο Ριαζάνοφ και ο Ροσντόλσκι. Κάποιοι νεότεροι τροτσκιστές διανοούμενους κατέβαλαν σοβαρή προσπάθεια να οικοδομήσουν το έργο τους πάνω στις προηγούμενες αναλύσεις για τη θέση των χειρογράφων του 1857-58 στην εξέλιξη της σκέψης του Μαρξ, και πιο συγκεκριμένα για τη θέση τους στο γενικό σχέδιο που κατέληξε ως κορμός του Κεφαλαίου. Ωστόσο, από συγγραφείς με φανερά ανεπαρκή παίδευση στη μαρξική γραμματεία, όπως ο Λουί Αλτουσέρ στη Γαλλία και ο Αντόνιο Νέγκρι στην Ιταλία, εξαπέλυσαν σημαντικές μαρξιστικές θεωρητικές πολεμικές. Οι πολεμικές αυτές έγιναν αποδεκτές από νέους και νέες που μάλλον μέχρι στιγμής υπολείπονται γνώσεων, αναφορικά με τα κείμενα, ή της ικανότητας να κρίνουν τις παρελθούσες διενέξεις αναφορικά με αυτά, αν και αυτό οφείλεται μονάχα σε γλωσσολογικούς λόγους.
Πρόκειται, από κάθε άποψη, για ένα εξαιρετικά δύσκολο κείμενο, που ανταμείβει όμως τον αναγνώστη, καθώς αποτελεί μοναδικό οδηγό στο πλήρες φάσμα ενός έργου του οποίου το Κεφάλαιο δεν συνιστά παρά ένα τμήμα, καθώς και μια ανεπανάληπτη εισαγωγή στη μεθοδολογία του ώριμου Μαρξ. Περιέχει αναλύσεις και διορατικές συλλήψεις, π.χ. για την τεχνολογία, που πηγαίνουν τη μαρξική θεώρηση του καπιταλισμού πολύ πέραν του 19ου αιώνα, στην εποχή μιας κοινωνίας όπου η παραγωγή δεν προϋποθέτει πια μαζικό εργατικό δυναμικό, στην εποχή της αυτοματοποίησης, του ελεύθερου χρόνου, με τους παρεπόμενους μετασχηματισμούς της αλλοτρίωσης, υπό τις νέες συνθήκες. Είναι το μόνο κείμενο που προχωρά κάπως πέρα από τις νύξεις του ίδιου του Μαρξ στη Γερμανική Ιδεολογία περί κομμουνιστικού μέλλοντος. Με λίγα λόγια, ορθώς έχει θεωρηθεί ως ένα από τα πιο βαθυστόχαστα κείμενα της μαρξικής σκέψης.
Μετάφραση: Κατερίνα Λαμπρινού
----
1. Marx-Engels Gesamtausgabe (MEGA): Η κριτική ακαδημαϊκή έκδοση των Απάντων των Μαρξ και Ένγκελς.
2. Roman Rosdolsky, The Making of Marxʼs ’Capital’, Λονδίνο, Pluto Press, 1977, σ. 204.
Πρόσφατα κείμενα
- Άρθρα
- Ειδήσεις
- Απόψεις
- Ο Κουφοντίνας και ο λάκκος…Γιώργος Καρελιάς, 03/03/2021
- Η ποίηση ως ξόρκιΚώστας Γεωργουσόπουλος, 27/02/2021
- Δημόσια Διοίκηση 2014, 2021: η επανάληψη δεν είναι φάρσα, είναι τραγωδίαΓρηγόρης Θεοδωράκης, 26/02/2021
- Περί συμμαχιών ο λόγοςΑντώνης Κοτσακάς, 27/02/2021
- Διαγραφή των χρεών προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;Φραγκίσκος Κουτεντάκης, 27/02/2021
- Η Αριστερά της ΠειθούςΓιάννης Πανούσης, 02/03/2021
- Έναν χρόνο μετάΛάμπρος Αθ. Τσουκνίδας, 28/02/2021
- Η παραγνωρισμένη Επανάσταση – Το 1862 ως προέκταση και ολοκλήρωση του 1821Γιώργος Σωτηρέλης, 28/02/2021
- Πανεπιστήμιο και ΑστυνομίαΜιχάλης Σταθόπουλος, 27/02/2021
- Χρειάζεται επειγόντως άλλο «μείγμα» υγειονομικών μέτρωνΑνδρέας Ξάνθος, 27/02/2021
- Ο δεξιός λαϊκισμόςΝίκος Μουζέλης, 27/02/2021
- Προς ένα νέο πολιτικό και αξιακό πλαίσιο (τα πάντα είναι data)Στράτος Φαναράς, 25/02/2021
- Eμπειριστές της συμφοράςΧριστίνα Κοψίνη, 24/02/2021
- Με αφορμή την υπόθεση «Λιγνάδη και λοιπών»Θωμάς Ψύρρας, 23/02/2021
- Ποιος φοβάται τη Σοφία Μπεκατώρου;Αγγέλικα Ψαρρά, 22/02/2021
- Χορογραφία προσέγγισηςΓιώργος Καπόπουλος, 22/02/2021
- Οταν το μπάχαλο βαφτίζεται επιτελική δομήΤάσος Παππάς, 22/02/2021
- Για μια πλουραλιστική και αντικειμενική δημόσια τηλεόρασηΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 21/02/2021
- Στο επίκεντρο του προγράμματός μας εργασία, πράσινη μετάβαση, αντιμετώπιση των ανισοτήτωνΓιώργος Σταθάκης, 21/02/2021
- Η προκαταβολή σύνταξης είναι επίδομα απόλυτης φτώχειαςΔιονύσης Τεμπονέρας, 21/02/2021
- Πολιτικός σεξισμός και σεξουαλική βίαΜαρία Ρεπούση, 20/02/2021
- «Αν το 2009 είχαμε υιοθετήσει τα ευρωομόλογα, τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα»Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, 20/02/2021
- Οταν πέσεις σε μια τρύπα, μη σκάβειςΓιώργος Γιαννουλόπουλος, 20/02/2021
- «Το ανθρωπίνως δυνατόν»…Παντελής Μπουκάλας, 18/02/2021
- Υπάρχουν και χειρότερα από τη «Μήδεια»Χριστόφορος Βερναρδάκης, 18/02/2021
- Να μη γίνει ο θάνατος του Δ. Κουφοντίνα η απαρχή για το ψυχορράγημα της Γ΄ Ελληνικής ΔημοκρατίαςΤάκης Κατσαρός, 17/02/2021
- Το αφήγημα ΜπάιντενΓιώργος Καπόπουλος, 15/02/2021
- Θα θερίσουν θύελλεςΤάσος Παππάς, 15/02/2021
- Κυπριακό: απομένουν η πολιτική βούληση και το θάρροςΘόδωρος Τσίκας, 15/02/2021
- Νέα ΔεξιάΛάμπρος Αθ. Τσουκνίδας, 14/02/2021
- Τα μέτρα πρέπει να γίνονται κατανοητά, όχι απλώς να ανακοινώνονταιΗλίας Μόσιαλος, 14/02/2021
- Ο Μητσοτάκης ξορκίζει τώρα τους ακραίους, αλλά χωρίς αυτούς η ΝΔ θα πάει για βρούβεςΓιώργος Καρελιάς, 14/02/2021
- Χρημαστηριακός λαϊκισμός;Σταύρος Θωμαδάκης, 14/02/2021
- Το σχέδιο των προγραμματικών θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία13/02/2021
- Ο ανεύρετος προοδευτισμόςΘανάσης Γιαλκέτσης, 13/02/2021
- Το Κυπριακό στον λαβύρινθο των σκοπιμοτήτωνΚυριάκος Πιερίδης, 13/02/2021
- Η πανδημία βλάπτει και τη δημοκρατίαΣπύρος Δανέλλης, 13/02/2021
- Καλά τα δικαιώματα. Οι υποχρεώσεις;Γιάννης Βούλγαρης, 13/02/2021
- ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ είναι καταδικασμένοι να συνεννοηθούνΝίκος Μπίστης, 12/02/2021
- Η αλαζονεία είναι η ταυτότητα της κυβέρνησης ΜητσοτάκηΣτέργιος Καλπάκης, 10/02/2021
- Το νέο εκλογικό σύστημαΣπύρος Τζόκας, 09/02/2021
- «Με το χέρι στην καρδιά» λοιπόνΔημήτρης Χριστόπουλος, 09/02/2021
- 7+1 λόγοι για να μη δημιουργηθεί πανεπιστημιακή αστυνομίαΠολυμέρης Βόγλης, 08/02/2021
- Όταν οι πράξεις αναιρούν τα λόγιαΡένα Δούρου, 07/02/2021
- Στη Νέα Υόρκη χωρίς αποσκευέςΚυριάκος Πιερίδης, 07/02/2021
- Τι μπορούμε να κάνουμε στη νέα κατάσταση;Κώστας Καλλίτσης, 07/02/2021
- Η τριπλή δοκιμασία των συνταγματικών δικαιωμάτωνΓιώργος Σωτηρέλης, 06/02/2021
- Το νέο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική ΣυμμαχίαΓιώργος Σταθάκης, 06/02/2021
- Το προπατορικό αμάρτημα της Νέας ΔημοκρατίαςΓιώργος Γιαννουλόπουλος, 06/02/2021
- Γιατί τώρα; Γιατί ύστερα από τόσα χρόνια; Γιατί έτσι!Τάσος Παππάς, 06/02/2021
- Προοδευτική Συμμαχία για μία Νέα Κοινωνική ΠλειοψηφίαΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 05/02/2021
- Γιατί ο Κυρ.Μητσοτάκης δεν θα κάνει εκλογές το 2021Δημήτρης Χατζησωκράτης, 04/02/2021
- Ο ιός προσαρμόζεται, η ανθρωπότητα όχιΠαντελής Μπουκάλας, 02/02/2021
- Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργίαΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 02/02/2021
- «Πρέπει να τους τελειώσουμε τώρα»Τάσος Παππάς, 01/02/2021
- Το επόμενο μέτωπο για την ελληνική κυβέρνησηΧρήστος Ροζάκης, 31/01/2021
- Τελείωσε το παιχνίδι με τις «κουμπάρες»;Σωτήρης Βαλντέν, 31/01/2021
- Η κυβέρνηση επικαλείται την υγειονομική ανάγκη για αλλότριους στόχουςΔημήτρης Χριστόπουλος, 31/01/2021
- Πίσω από την επιτυχή έξοδο στις αγορέςΚώστας Καλλίτσης, 31/01/2021
- Κάτω τα χέρια από την απλή αναλογική στους δήμουςΛάζαρος Λασκαρίδης, 28/01/2021
- Το σημερινό τοπίο της ενημέρωσης παραβιάζει το Σύνταγμα και απειλεί την ανοιχτή και δημοκρατική κοινωνίαΓιώργος Χ. Σωτηρέλης, 28/01/2021
- Το μέλλον της συνύπαρξής μαςΜωυσής Ελισάφ, 27/01/2021
- Οχι διάλογος «για να κερδίσουμε χρόνο»Θόδωρος Τσίκας, 27/01/2021
- «Παράνομη στη χώρα όπου γεννήθηκα, επειδή σπούδασα στο εξωτερικό»Μαρία Μουρελάτου, 27/01/2021
- Η νέα κοινωνία απαιτεί μια νέα ΑριστεράΣταμάτης Μαλέλης, 27/01/2021
- Τα παιδιά του ΑουσβιτςΜιχάλης Μητσός, 27/01/2021
- Διερευνητικές επαφές - με ή χωρίς πυξίδα;Μαριλένα Κοππά, 25/01/2021
- Χωρίς αφήγημαΓιώργος Καπόπουλος, 25/01/2021
- Πως θα σπάσει το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωποΝίκος Μαραντζίδης, 25/01/2021
- «O ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία οφείλει να εκπέμπει καθαρά μηνύματα»Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 24/01/2021
- Ετσι, χωρίς σχέδιοΚώστας Καλλίτσης, 24/01/2021
- Ανάλυση : Η Μεγάλη Επιστροφή των ΗΠΑΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 20/01/2021
- Ωρα ανάδειξης του εναλλακτικού ριζοσπαστικού σχεδίουΧάρης Τσιόκας, 19/01/2021
- «Το πρόβλημα δεν είναι η εσωκομματική αντιπαράθεση, αλλά το στρατηγικό κενό»Δημήτρης Τερζής, 17/01/2021
- Με σχέδιο ή με κατάρρευση από συντριπτικά χτυπήματα;Κώστας Καλλίτσης, 17/01/2021
- 1821-2021 / Ποιο είναι το ελληνικό «We the people» σήμερα;Δημήτρης Χριστόπουλος, 17/01/2021
- 11 Αντιοξειδωτικές ΘέσειςΑντώνης Λιάκος, 17/01/2021
- Στη Νέα Υόρκη χωρίς πυξίδαΚυριάκος Πιερίδης, 17/01/2021
- Ζήτημα δημοκρατίαςΛάμπρος Αθ. Τσουκνίδας, 17/01/2021
- Υδρογόνο, γεγονότα και σχόλιαΣτάθης Λουκάς, 16/01/2021
- Η ανάγκη για διεύρυνση είναι πιο επίκαιρη από ποτέΘανάσης Θεοχαρόπουλος, 16/01/2021
- Πανεπιστημιακή Αστυνομία: Αυταρχισμός και υπόδειγμα διαφθοράςΤάκης Κατσαρός, 16/01/2021
- «Η Υγεία και η Εκπαίδευση δεν είναι κοινές επιχειρηματικές δραστηριότητες»Μπράνκο Μιλάνοβιτς, 16/01/2021
- Αστυνόμευση στα Πανεπιστήμια. Τί ειρωνία στην 200στη επέτειο της ελευθερίας!Αντώνης Λιάκος, 14/01/2021
- Απέναντι στην τουρκική προπαγάνδαΓιώργος Κακλίκης, 13/01/2021
- Κάτι που μοιάζει αδιανόητοMassimo Cacciari, 13/01/2021
- 4+1 προϋποθέσεις για να πετύχει ο διάλογος Ελλάδας - ΤουρκίαςΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 13/01/2021
- Ο διάλογος με τη μεζούρα δεν έχει αποδώσειΤάσος Παππάς, 12/01/2021
- Όποιος βιάζεται σκοντάφτειΠαντελής Μπουκάλας, 12/01/2021
- 2021: Ετος «επιστροφής» της Τουρκίας στην ΕυρώπηΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 12/01/2021
- Νομοσχέδιο ΑΣΕΠ: ο συντομότερος δρόμος για τη διάλυση της δημόσιας διοίκησηςΧριστόφορος Βερναρδάκης, 12/01/2021
- «Οχι» στη χρήση γονιδιακά επεξεργασμένων τροφίμωνΤάσος Σαραντής, 11/01/2021
- Η παγκόσμια υποχώρηση της θρησκευτικότηταςΠαναγιώτης Ε. Πετράκης, 11/01/2021
- Νέα Δεξιά και τραμπισμόςΜαρία Ρεπούση, 11/01/2021
- Η φαντασία της εξουσίας και η εμβολιαστική ανισότηταΠαντελής Μπουκάλας, 10/01/2021
- Το πραξικόπημαΚώστας Ζώρας, 09/01/2021
- Η ΕΕ για καιρό θα αποφεύγει τις δύσκολες αποφάσειςΛουκάς Τσούκαλης, 09/01/2021
- ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΑΣ. Ο βιασμός είναι έγκλημα διαρκείας.17/01/2021
- Θετική εξέλιξη η επανεκκίνηση των διερευνητικών12/01/2021
- ΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΜΑΣ.Το φάντασμα της ακροδεξιάς σκιάζει απειλητικά την εποχή μας.08/01/2021
- Ο Κουφοντίνας και ο λάκκος…Γιώργος Καρελιάς, 03/03/2021
- Δημόσια Διοίκηση 2014, 2021: η επανάληψη δεν είναι φάρσα, είναι τραγωδίαΓρηγόρης Θεοδωράκης, 26/02/2021
- Διαγραφή των χρεών προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;Φραγκίσκος Κουτεντάκης, 27/02/2021
- Πανεπιστήμιο και ΑστυνομίαΜιχάλης Σταθόπουλος, 27/02/2021
- Προς ένα νέο πολιτικό και αξιακό πλαίσιο (τα πάντα είναι data)Στράτος Φαναράς, 25/02/2021
- Eμπειριστές της συμφοράςΧριστίνα Κοψίνη, 24/02/2021
- Ποιος φοβάται τη Σοφία Μπεκατώρου;Αγγέλικα Ψαρρά, 22/02/2021
- Χορογραφία προσέγγισηςΓιώργος Καπόπουλος, 22/02/2021
- Οταν το μπάχαλο βαφτίζεται επιτελική δομήΤάσος Παππάς, 22/02/2021
- «Αν το 2009 είχαμε υιοθετήσει τα ευρωομόλογα, τα πράγματα θα ήταν πιο εύκολα»Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, 20/02/2021
- «Το ανθρωπίνως δυνατόν»…Παντελής Μπουκάλας, 18/02/2021
- Το αφήγημα ΜπάιντενΓιώργος Καπόπουλος, 15/02/2021
- Θα θερίσουν θύελλεςΤάσος Παππάς, 15/02/2021
- Ο Μητσοτάκης ξορκίζει τώρα τους ακραίους, αλλά χωρίς αυτούς η ΝΔ θα πάει για βρούβεςΓιώργος Καρελιάς, 14/02/2021
- Χρημαστηριακός λαϊκισμός;Σταύρος Θωμαδάκης, 14/02/2021
- Το Κυπριακό στον λαβύρινθο των σκοπιμοτήτωνΚυριάκος Πιερίδης, 13/02/2021
- Το νέο εκλογικό σύστημαΣπύρος Τζόκας, 09/02/2021
- 7+1 λόγοι για να μη δημιουργηθεί πανεπιστημιακή αστυνομίαΠολυμέρης Βόγλης, 08/02/2021
- Στη Νέα Υόρκη χωρίς αποσκευέςΚυριάκος Πιερίδης, 07/02/2021
- Γιατί τώρα; Γιατί ύστερα από τόσα χρόνια; Γιατί έτσι!Τάσος Παππάς, 06/02/2021
- Ο ιός προσαρμόζεται, η ανθρωπότητα όχιΠαντελής Μπουκάλας, 02/02/2021
- «Πρέπει να τους τελειώσουμε τώρα»Τάσος Παππάς, 01/02/2021
- Το επόμενο μέτωπο για την ελληνική κυβέρνησηΧρήστος Ροζάκης, 31/01/2021
- Η κυβέρνηση επικαλείται την υγειονομική ανάγκη για αλλότριους στόχουςΔημήτρης Χριστόπουλος, 31/01/2021
- Κάτω τα χέρια από την απλή αναλογική στους δήμουςΛάζαρος Λασκαρίδης, 28/01/2021
- «Παράνομη στη χώρα όπου γεννήθηκα, επειδή σπούδασα στο εξωτερικό»Μαρία Μουρελάτου, 27/01/2021
- Η νέα κοινωνία απαιτεί μια νέα ΑριστεράΣταμάτης Μαλέλης, 27/01/2021
- Τα παιδιά του ΑουσβιτςΜιχάλης Μητσός, 27/01/2021
- Χωρίς αφήγημαΓιώργος Καπόπουλος, 25/01/2021
- Πως θα σπάσει το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωποΝίκος Μαραντζίδης, 25/01/2021
- Ανάλυση : Η Μεγάλη Επιστροφή των ΗΠΑΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 20/01/2021
- «Το πρόβλημα δεν είναι η εσωκομματική αντιπαράθεση, αλλά το στρατηγικό κενό»Δημήτρης Τερζής, 17/01/2021
- 1821-2021 / Ποιο είναι το ελληνικό «We the people» σήμερα;Δημήτρης Χριστόπουλος, 17/01/2021
- Στη Νέα Υόρκη χωρίς πυξίδαΚυριάκος Πιερίδης, 17/01/2021
- «Η Υγεία και η Εκπαίδευση δεν είναι κοινές επιχειρηματικές δραστηριότητες»Μπράνκο Μιλάνοβιτς, 16/01/2021
- Απέναντι στην τουρκική προπαγάνδαΓιώργος Κακλίκης, 13/01/2021
- Κάτι που μοιάζει αδιανόητοMassimo Cacciari, 13/01/2021
- 4+1 προϋποθέσεις για να πετύχει ο διάλογος Ελλάδας - ΤουρκίαςΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 13/01/2021
- Ο διάλογος με τη μεζούρα δεν έχει αποδώσειΤάσος Παππάς, 12/01/2021
- Όποιος βιάζεται σκοντάφτειΠαντελής Μπουκάλας, 12/01/2021
- 2021: Ετος «επιστροφής» της Τουρκίας στην ΕυρώπηΠ.Κ. Ιωακειμίδης, 12/01/2021
- «Οχι» στη χρήση γονιδιακά επεξεργασμένων τροφίμωνΤάσος Σαραντής, 11/01/2021
- Η παγκόσμια υποχώρηση της θρησκευτικότηταςΠαναγιώτης Ε. Πετράκης, 11/01/2021
- Η φαντασία της εξουσίας και η εμβολιαστική ανισότηταΠαντελής Μπουκάλας, 10/01/2021
- Το πραξικόπημαΚώστας Ζώρας, 09/01/2021
- Η ΕΕ για καιρό θα αποφεύγει τις δύσκολες αποφάσειςΛουκάς Τσούκαλης, 09/01/2021
Ημερολόγιο κειμένων
◄ | Μάρτιος 2021 |
► |
W | Δε | Τρ | Τε | Πέ | Πα | Σά | Κυ |
---|---|---|---|---|---|---|---|
9 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
10 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
11 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
12 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
13 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Θέματα επικαιρότητας
- 2021
- 1821
- Αμερική
- Ανθρώπινα δικαιώματα
- Αριστερά-κεντροαριστερά
- Αστυνομική βία
- αυτοδιοίκηση
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
- Δικαιοσύνη
- Ελληνοτουρκικά
- εργασία
- ΕΥΡΩΠΗ
- Η Ευρώπη των 27
- Η.Π.Α
- ΚΙΝ.ΑΛΛ.
- κόμματα
- Κυπριακό
- ΜΜΕ
- Νέα Δημοκρατία
- Οικονομία
- ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ/ΑΝΑΠΤΥΞΗ
- Οικονομική κρίση
- Ολοκαύτωμα
- Παιδεία
- πανδημία
- πανδημία
- Περιβάλλον-Οικολογία
- Πολιτισμός
- ρατσισμός
- συνταγματικά δικαιώματα
- Σύριζα Προοδευτική Συμμαχία
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- Τρομοκρατία
- ΥΓΕΙΑ
- 2020
- BREXIT
- Novartis
- Αντισιμιτισμός
- Αστυνομική βία
- Ασφαλιστικό
- Βόρεια Μακεδονία
- Γαλλία
- Γερμανία
- Γεωστρατηγική
- ΔΗΜΑΡ
- διαδηλώσεις
- Διαπραγματεύσεις Ελλάδος-ΕΕ
- Διεθνείς σχέσεις
- Διεθνή
- Διπλωματία
- Εθνικολαϊκισμός
- Εκκλησία -Κράτος
- εκλογές
- Εκλογικό Σύστημα
- Ελληνικά Κόμματα
- Ελληνοιταλική Συμφωνία ΑΟΖ
- Ενέργεια
- Εξωτερική Πολιτική
- επιχειρήσεις
- εργασία
- Ευρωπαϊκή Αριστερά
- ιδιωτικοποιήσεις
- Ισπανία
- κοινωνικό κράτος
- Κωνσταντινούπολη
- Λαϊκισμός
- Μεγ. Βρετανία
- μεταρρυθμίσεις
- Νεολαία
- οικολογια
- πανδημία
- πανδημία
- Πολυτεχνείο 73
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- προσφυγικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- Προσφυγικό-μεταναστευτικό
- πτωχευτικός κώδικας
- σοσιαλισμός
- Συνταγματικη Αναθεώρηση
- Συντάξεις
- ΣΥΡΙΖΑ
- ΣΥΡΙΖΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- ΣΥΡΙΖΑ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ
- Τεχνολογία
- Τουρισμός
- Τουρκία
- τουρκοκύπριοι
- Χρυσή Αυγή
- 2019
- FYROM
- Αντιεθνικισμός- Αντιρατσισμός
- Βαλκάνια
- Ισπανία
- Πολιτικό Σύστημα
- 2018
- Βία
- Εθνικισμός
- Ιστορία του Αριστερού κινήματος
- Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ
- Μεταναστευτικό
- Νέα κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ
- Σοσιαλδημοκρατία
- 2017
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ
- Ενιαίος φορέας της κεντροαριστεράς
- 21 Απριλίου 1967
- Αγροτικό
- Γαλλία προεδρικές εκλογές 2017
- Για τον Μιχάλη
- Η Ευρώπη των 28
- Λατινική Αμερική
- Μεγ. Βρεττανία
- Σχέσεις εκκλησίας και κράτους
- 2016
- ΔΝΤ
- Μετά το 3ο Μνημόνιο
- Προϋπολογισμός 2017
- ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ-ΠΟΤΑΜΙ_ΚΙΔΗΣΟ-ΚΙΝΗΣΕΙΣ
- Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ 2016
- Το Ποτάμι
- 2015
- Αντιδικτατορικός Αγώνας
- Γερμανικές Αποζημιώσεις
- ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ. Εκλογές 2015
- Δημοψήφισμα 2015
- Εκλογές 2015
- Εκλογές, Σεπτέμβριος 2015
- Έκτακτο Συνέδριο ΔΗΜΑΡ
- Η πορεία της ΔΗΜΑΡ μετά τις εκλογές 2015
- Μετά τη Συμφωνία Ελλάδας-Ευρωζώνης
- Μετά το 4ο Συνέδριο της ΔΗΜΑΡ
- Μετεκλογικά, 2015
- Παρίσι, Παρασκευή 13/11/2015
- Ρωσία
- 2014
- 2ο Συνέδριο ΔΗΜΑΡ
- G20
- Αυτοδιοικητικές Εκλογές 2014
- Δεκέμβρης 44
- ΔΗΜΑΡ-ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ
- Δημόσια Διοίκηση-Αυτοδιοίκηση
- Ευρωεκλογές 2014
- Μετά τις ευρωεκλογές 2014
- Μετά το 2ο Συνέδριο
- Μετανάστες
- Μουντιάλ 2014
- Παλαιστίνη
- Ποεδρική εκλογή
- Τεχνολογία
- Υγεία
- 2013
- Αραβικός Κόσμος
- Γερμανία , εκλογές 2013
- Ε.Ε. - Κοινή Αγροτική Πολιτική
- Ελληνοαμερικάνικες σχέσεις
- Κυβέρνηση Εθνικής Ευθύνης
- Συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ
- ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ-ΣΥΡΙΖΑ
- 2012
- "Αγανακτισμένοι"
- Αριστερά και Οικολογία
- Εκλογές 2012
- Πελατειακό κράτος
- Πολιτικό Σύστημα
- Συρία
- Φοιτητικές εκλογές
- 2011
- Αθήνα 2004
- Αθλητισμός
- Αποχαιρετισμός στον Λεωνίδα
- Βία στα γήπεδα
- Γερμανία , εκλογές 2010
- Δημιουργούμε τη ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
- Δημοσιονομικό Σύμφωνο 091211
- Διαχείρηση απορριμάτων
- Επέτειος της πτώσης της δικτατορίας
- Έρευνα
- Ιαπωνία
- Ιράν
- Κυβέρνηση Παπαδήμου
- Μέση Ανατολή
- Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο
- Μετά τις αυτοδιοικητικές εκλογές 2010
- ΜΜΜ
- Μνημόνιο-Κυβερνητική πολιτική
- Παγκοσμιοποίηση
- Ποδόσφαιρο
- Πυρηνική Ενέργεια
- Σκάνδαλο Siemens
- 2010
- "Καλλικράτης"
- 100 πρώτες ημέρες
- Αϊτή
- ΑΜΕΑ
- ΑΠΕ
- Αφγανιστάν
- Βρεττανικές Εκλογές 2010
- ΔΗΜΑΡ-ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ
- Διαδηλώσεις- Βία
- Εγκληματικότητα
- Εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας 2010
- Εκολογικός Νόμος
- Έκτακτο ΣΥΝέδριο
- ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΈΣΕΙΣ
- Ισραήλ-Παλαιστίνη
- Κίνα
- Κοπεγχάγη 2009
- Μετά το 6ο ΣΥΝέδριο
- Μετανάστες, ιθαγένεια
- Μνημόνιο
- ΝΑΤΟ
- Ναυτιλία
- Περιφερειακή συγκρότηση-Αυτοδιοικητικές εκλογές 2010
- ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ
- Πτώση του τείχους
- Πυρκαϊές 2010
- Ρομά
- Σκάνδαλα ομολόγων
- Σκάνδαλο Βατοπεδίου
- ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΌ
- 2009
- 1989, Πτώση του Τείχους
- Αμερικανικές εκλογές
- Αμερικάνικες επεμβάσεις
- Γεμανία, εκλογές 2009
- Γερμανία, εκλογές 2009
- Δεκέμβρης ΄09
- Διαρκές ΣΥΝέδριο, Σεπτέμβριος 2009
- Διαρκές Συνέδριο ΣΥΝ 13-5/02/09
- Διεθνής Τρομοκρατία
- Ευρωεκλογές 2009
- Ευρωεκλογές 2010
- Η Ευρώπη των 25
- Ισλάμ
- ΚΚΕ
- Μετά τις εκλογές
- Μετά τις εκλογές 041009
- Μετά τις ευρωεκλογές 2009
- Οικολογία και Ανανεωτική Αριστερά
- Προγραμματικά
- Προγραμματικό Συνέδριο του ΣΥΝ
- Προς τις βουλευτικές εκλογές 2009
- Πυρκαϊές 2009
- Ρωσικές επεμβάσεις
- Σκάνδαλο Παυλίδη
- Χρηματοπιστωτική κρίση
- 2008
- 21/4/67, 40 χρόνια μετά
- 5ο ΣΥΝέδριο
- Αμμερικάνικες εκλογές 2006
- Άνοιξη Πράγας
- Για την "Αυγή Α.Ε."
- Διαδίκτυο-Blogers
- Εξεταστική-Προανακριτική για Βατοπέδιο
- Ευρωπαϊκό Σύνταγμα
- Κεντροαριστερά
- Μάης ΄68
- Μετά το 5ο ΣΥΝέδριο
- Μεταρρυθμιστική Συνθήκη
- Ντόπιγκ
- Πεκίνο 2008
- Συμβούλιο Κορυφής Ε.Ε.
- 2007
- Διάλογος για τις Προοπτικές της Αριστεράς
- Ιστορία Στ΄Δημοτικού
- Μετεκλογικά 2007
- Νέες Τεχνολογίες
- Προεδρικές εκλογές Γαλλία
- Προς τις Βουλευτικές εκλογές
- ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ, Ανανεωτική πορεία ή αναδίπλωση;
- 2006
- Βιοηθική
- Δημοτικονομαρχιακές εκλογές 2006
- Διαδίκτυο
- Επέμβαση στον Λίβανο
- Ευρωεκλογές 2004
- Ευρωτουρκικά
- Μετά τις ευρωεκλογές 2004
- Παραίτηση Δαμανάκη
- ΠΑΣΟΚ, κενροαριστερά, σχέσεις με αριστερά
- Πετρελαϊκή κρίση
- 2005
- Το Ελληνικό Κοινωνικό Φόρουμ
- 2004
- Αμερικάνικες Εκλογές 2004
- Εκλογές 2004
- Μπροστά στο ΣΥΝέδριο
- Πρόεδρος Δημοκρατίας
- 2003
- Ελληνική Προεδρία
- Η Χάρτα της Σύγκλισης
- Χώρος Διαλόγου
Αρθρογράφοι
- Adler Alexandre
- Ago Niko
- Ahuja Anjana
- Aixmiros O
- Alibhai-Βrown Υasmin
- Arnason Johanan P.
- Ashley Jackie
- Attali Jacques
- Aubry Μartine
- AYDINTASBAS ΑSLI
- Baker Gerard
- Bauman Zygmunt
- Beck Ulrich
- Berman Sheri
- Berners-Lee Tim
- Blanchard Emmanuel
- Bolzman Claudio
- Brooks David
- Buruma Ian
- Cacciari Massimo
- Canino Αndrea
- Castells Manuel
- Clogg Richard
- Coates David
- Cochet Yves
- Cohen Roger
- Colombani Jean-Marie
- Copp Doug
- Cordonnier Laurent
- Corsetti Giancarlo
- COURTOIS GERARD
- Daniel Jean-Marc
- Daniel Rosen
- Day Mark
- Dejevsky Mary
- Delbeke Jos
- Delhomais Ρierre Αntoine
- Delors Jacques
- DIXON HUGO
- Dobson Andrew
- DUPIN ERIC
- Dyer Ceoff
- Färm Göran
- Featherstone Kevin
- Ferenczi Thomas
- Ferner Elke
- Ferrand Olivier
- Ferreras Isabelle
- Fischer Joschka
- Fitoussi Jean-Paul
- Friedman Thomas
- Gabriel Sigmar
- Galbraith James Kenneth
- Gamble Andrew
- Garton Ash Timothy
- Gerson Michael
- Giddens Antony
- Gros Daniel
- Gross Daniel
- Guélaud Claire
- Halimi Serge
- Hall Ben
- Hamon Benoît
- Hirst Joel
- Hohnen Paul
- Hollande Francois
- Hughes Kathryn
- Ignatius David
- Irvin George
- Jackson Tim
- Juncker Jean-Claude
- Klein Naomi
- Krugman Paul
- Kuisma Mikko
- Lagarde Christine
- Laidi Ζaki
- LIpietz Alain
- Lomborg Bjorn
- Loth Renee
- Lula da Silva Luiz Inácio
- Mattioli Gianni
- Mayer Catherine
- Meyer - Cording Claus
- Miliband David
- Morin Edgar
- Mudde Cas
- Munchau Wolfang
- Napolitano Giorgio
- Normand Jean-Michel
- Obama Barack
- Okland Astrid Ζωή
- Oz Amos
- Padoa-Schioppa Tomaso
- Padovani Marcelle
- Perrier Guillaume
- Persson Goran
- Philip Bruno
- Pisani-Ferry Jean
- Plihon Dominique
- Pons Ρhilippe
- Potier Samuel
- Ramonet Ignacio
- Rasmussen Ρoul Νyrup
- Revelli Marco
- Ridet Philippe
- Rifkin Jeremy
- Rocard Michel
- Rogers Paul
- Roubini Nouriel
- Rupnik Jacques
- Scholz Olaf
- Schröder Gerhard
- Schulz Martin
- Schwall-Düren Angelica
- Shambaugh David
- Slackman Μichael
- Spence Michael
- Steinmeier Frank-Walter
- Stephens Philip
- Stiglitz Joseph E.
- Strauss-Kahn Dominique
- Toner Robin
- Trichet Jean-Claude
- Truc Olivier
- Truong Nicolas
- Veltroni Walter
- Verheugen Gunter
- Verhofstadt Guy
- Vernet Daniel
- Vorkotter Uwe
- Wallerstein Immanuel
- Watkins Kevin
- Weber Henri
- Werner Hoyer
- WOLFF RICHARD
- Yiounker Jean Claude
- Αβδελά Έφη
- Αγαλιώτης Γιώργος
- Αγγελής Βαγγέλης
- Αγγελόπουλος Γιώργος
- Αγριαντώνη Χριστίνα
- Αγρολάμπος Μπάμπης
- Αθανασίου Θανάσης
- Αθανασόπουλος Παύλος
- Αθινάκης Δημήτρης
- Ακιντζί Μουσταφά
- Ακρίτα Ελενα
- Αλ Σάλεχ Αφροδίτη
- Αλεγκρετι Τζοβανι
- Αλεξάκος Κωνσταντίνος
- Αλεξανδρής Ευάγγελος
- Αλεξανδρής Άρης
- Αλεξιάδης Τρύφων
- Αλεξίου Νίκος
- Αλεξόγλου Σάββας
- Αλεξόπουλος Χρίστος
- Αλί Μπιράντ Μεχμέτ
- Αλιβιζατος Νίκος
- Αλιβιζάτος Νίκος Κ.
- Αλιβιζάτος Νίκος Κ.
- Αλιετά Μισέλ
- Αλιμί Σερζ
- Αλιμπράντης Νικήτας
- Αλμπάνης Γιάννης
- Άλτερ Τζόναθαν
- Αμάτο Τζουλιάνο
- Αμίν Σαμίρ
- Αμπατζόγλου Γιώργος
- Αμπραχαμιάν Έρβαρντ
- Αναγνωστόπουλος Κώστας Π.
- Αναγνωστόπουλος Δημήτρης
- Αναγνωστοπούλου Ελένη
- Αναγνωστοπούλου Σία
- Αναγνωστοπούλου Άννα
- Ανανδρανιστάκης Γιώργος
- Ανανιάδης Νότης
- Αναστασάκος Γιάννης
- Αναστασιάδης Νίκος
- Αναστασίου Φωτεινή
- Αναστόπουλος Τάκης
- Ανδρέου Κώστας
- Ανδριοπούλου Σοφία
- Ανδρουλάκης Νίκος
- Ανέστη Κατερίνα Ι.
- Ανηψητάκης Αντώνης
- Αντωνιάδης Αντώνης
- Αντωνίου Χρυσούλα
- Αντωνίου Γιάννης
- Αντωνόπουλος Νικηφόρος
- Αντωνόπουλος Γιώργος
- Αποστολίδης Ηλίας
- Αποστόλου Βαγγέλης
- Αρανίτου Βάλια
- Αρανίτσης Ευγένιος
- Αρβανίτης Κώστας
- Αργείτης Γιώργος
- Αργυρόπουλος Χριστόφορος
- Αργυρός Κώστας
- Αργυρός Γιάννης
- Άρθρο Κύριο
- Αρσένη Τζένη
- Αρχοντάκης Κώστας
- Ασδραχάς Σπύρος Ι.
- Αταλί Ζακ
- Αυδίκος Ευάγγελος
- Βαγενάς νάσος
- Βαΐου Ντίνα
- Βακαλιός Θανάσης
- Βακαλόπουλος Μπάμπης
- Βακιρτζής Σταμάτης
- Βαλεντίνι Φραντσέσκο
- Βαλερστάιν Ιμάνιουελ
- Βαλντέν Σωτήρης
- Βαξεβάνης Κώστας
- Βαρβιτσιώτη Ελένη
- Βαρδάκης Σωκράτης
- Βαρόν-Βασάρ Οντέτ
- Βαρουφάκης Γιάνης
- Βαρώτσος Ανδρέας
- Βασιλάκης Μανώλης
- Βασιλείου Τάσος
- Βασιλείου Θανάσης
- Βασιλείου Γιώργος
- Βασιλιάς Ανδρέας
- Βασιλόπουλος Περικλής
- Βατάλης Σωκράτης
- Βελεγράκης Μανόλης Ι.
- Βεμπέρ Ανρί
- Βενιζέλος Ευάγγελος
- Βέντολα Νίκι
- Βεντούρης Δημήτρης
- Βεργής Απόστολος
- Βεργόπουλος Γιώργος
- Βερέμης Θάνος
- Βερναρδάκης Χριστόφορος
- Βερνίκος Γιώργος
- Βλαστάρης Γιάννης
- Βλάχος Μάρκος
- Βόγλης Πολυμέρης
- Βολιώτης Άγγελος
- Βούγιας Σπύρος
- Βουδούρης Οδυσσέας
- Βουλγαράκης Γιάννης
- Βούλγαρης Γιάννης
- Βούλγαρης Θέμης
- Βουρνάς Κώστας
- Βρανάς Ρούσσος
- Γαββαθάς Γιώργος
- Γαβρόγλου Κώστας
- Γαλανάκη Ρέα
- Γαλανοπούλου Μαρία
- Γαλιατσάτος Παναγής
- Γαλιατσάτος Σπύρος
- Γαλιατσάτου Μαράια
- Γασπαράτος Τάκης
- Γεννηματά Φώφη
- Γεράκης Θωμάς
- Γεροβασίλη Όλγα
- Γεωγακόπουλος Θανάσης
- Γεωργακόπουλος Θανάσης
- Γεωργακόπουλος Θοδωρής
- Γεωργακοπούλου Βένα
- Γεωργακοπούλου Ρούλα
- Γεωργάτος Γεράσιμος
- Γεωργελές Φώτης
- Γεωργιάδη Βασιλική
- Γεωργιάδης Νίκος
- Γεωργιάδου Βασιλική
- Γεωργίου Θεόδωρος
- Γεωργίου Χρήστος
- Γεωργούλας Μπάμπης
- Γεωργουσόπουλος Κώστας
- Γεωργουσόπουλος Κώστας
- Γιαλκέτσης Θανάσης
- Γιαλυψός Δημήτρης
- Γιάμαλη Αναστασία
- Γιαννακάκη Μαρία
- Γιαννακίδης Κώστας
- Γιαννακόπουλος Γιώργος
- Γιανναράς Χρήστος
- Γιάνναρος Γιώργος
- Γιάνναρου Λίνα
- Γιαννίτσης Τάσος
- Γιαννουλόπουλος Γιώργος
- Γιανουλόπουλος Γιάννης
- Γιανουλόπουλος Γιώργος
- Γιαταγάνας Ξενοφών
- Γιατζόγλου Δημήτρης
- Γιατρομανωλάκης Γιώργης
- Γιουβέν Ερντάλ
- Γιουνκέρ Ζαν-Κλοντ
- Γιούνκερ Ζαν-Κλοντ
- Γιουρμετάκης Ανδρέας
- Γκαλίνο Λουτσιάνο
- Γκάλτουνγκ Γιόχαν
- Γκάμπριελ Ζίγκμαρ
- Γκάμπριελ Σίγκμαρ
- Γκαρα Νατάσα
- Γκαρμπούνης Χρήστος
- Γκέρο Νοϊγκεμπάουερ
- Γκίντενς Άντονι
- Γκιόλας Γιάννης
- Γκιώνης Νίκος
- Γκλοτς Πέτερ
- Γκονζαλες Φελίπε
- Γκονθάλεθ Αράντσα
- Γκορμπατσώφ Μιχαήλ
- Γκόρου Αθηνά
- Γκωσσέ Μαρσέλ
- Γλέζος Μανώλης
- Γολέμης Χάρης
- Γουλιάρου Αθηνά
- Γουλφ Μάρτιν
- Γουργουλιάνης Κωνσταντίνος
- Γουργούρη Φανή
- Γουσέτης Διονύσης
- Γραμματικάκης Γιώργος
- Γρατσίας Νίκος
- Γρέβιας Θανάσης
- Γρηγοράκος Λεωνίδας
- Γρηγοριάδης Ιωάννης Ν.
- Γρηγοριάδου Ιωάννα
- Γρυσπολάκης Ιωακείμ
- Δαλίπης Αντώνης
- Δαμιανίδη Άννα
- Δανέλλης Σπύρος
- Δαρσινός Τάσος
- Δασκαλοπούλου Ντίνα
- Δαφέρμος Ολύμπιος
- Δελαστίκ Γιώργος
- Δεληβοριάς Φώτης
- Δεληγιάννης Ανδρέας
- Δεληγκάρης Βασίλης
- Δελούκας Αλέξανδρος
- Δελφάκης Νίκος
- Δεμερτζής Νίκος
- Δερτιλής Γιώργος
- Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος Ι.
- Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος
- Δημάδης Θάνος
- Δήμας Σταύρος
- Δημητρακάς Παναγιώτης
- Δημητρακόπουλος Θέμης
- Δημητριάδης Σωτήρης
- Δημητρίου Στέφανος
- Δημόπουλος Βαγγέλης
- Δημόπουλος Ευθύμης
- Δήμου Νίκος
- Δημουλής Δημήτρης
- Διακουλάκης Νίκος
- Διαμαντάκου Πόπη
- Διαμαντίδης Δημήτρης
- Διαμαντόπουλος Χρόνης
- Διαμαντοπούλου Άννα
- Διαμαντούρος Νικηφόρος
- Διβάνη Λένα
- Διβάρης Διονύσης
- Διόγος Μάκης
- Διονέλλης Μάριος
- Δοξιάδης Αρίστος
- Δοξιάδης Απόστολος
- Δούκας Προκόπης
- Δουλουμπέκης Θοδωρής
- Δούρου Ρένα
- Δραβαλιάρης Τριαντάφυλλος
- Δραγασάκης Γιάννης
- Δρανδάκης Λεωνίδας Γ.
- Δρόσος Γιάννης
- Δρουσιώτης Μακάριος
- Δρυμιώτης Ανδρέας
- Δωροβίνης Βασίλης Κ.
- Εco Umberto
- Εγιαζαριάν Ασότ
- Εζμπουντούν Εργκούν
- Ελεφάντης Άγγελος
- Ελισάφ Μωυσής
- Έλλις Αθανάσιος
- ΕΠΙΒΑΤΗΣ Δίκτυο
- Επιτροπάκη Κατερίνα
- Ερμής Νικόλαος
- Ευαγγελίδου Μάρω
- Ευθυμιόπουλος Ηλίας
- Ευλογημένος Γιάννης
- Ζακάρ Αλμπέρ
- Ζάμπας Κώστας
- Ζαμπούκας Ανδρέας
- Ζαράνης Ηλίας
- Ζαρέτος Θεόδωρος
- Ζαφειρόπουλος Κώστας
- Ζαχαρέας Αιμίλιος
- Ζαχαριάδης Κώστας
- Ζαχαριάδης Νίκος
- Ζαχαριάδης Σταμάτης
- Ζάψας Γιώργος
- Ζενερέ Ζακ
- Ζέπος Κώστας
- Ζέπος Κώστας Δ.
- Ζήρας Βασίλης
- Ζίζεκ Σλάβοϊ
- Ζιν Χάουαρντ
- Ζορκάδης Βαγγέλης
- Ζορμπά Μυρσίνη
- Ζούλας Κωνσταντίνος
- Ζουμπουλάκης Σταύρος
- Ζουμπουλάκης Μιχάλης
- Ζουναλής Βασίλης
- Ζώρας Κώστας
- Ηirsch Afua
- Ηulot Νicolas
- Ηλιόπουλος Νάσος
- Ηρακλείδης Αλέξης
- Θέμελης Νίκος
- Θεμπριάν Χουαν Λούις
- Θεοδορώπουλος Τάκης
- Θεοδωράκης Μίκης
- Θεοδωράκης Σταύρος
- Θεοδωράκης Γρηγόρης
- Θεοδωρίδης Νάσος
- Θεοδωρόπουλος Βύρων
- Θεοδωρόπουλος Τάκης
- Θεοτοκάς Γιώργος
- Θεοχάρης Χάρης
- Θεοχαρόπουλος Θανάσης
- Θρασυβούλου Μάριος
- Θωμαδάκης Σταύρος
- Θωμόπουλος Αριστείδης
- Θωμόπουλος Γιώργος
- Ιατρού Σταύρος
- Ιγκλέσιας Πάμπλο
- Ιμπραήμ Δημήτρης
- Ινγκράο Πιέτρο
- Ιντζίδης Βαγγέλης
- Ιορδανίδης Κώστας
- Ιορδάνογλου Χρυσάφης Ι.
- ιός Ο
- Ιωακειμίδης Π.Κ.
- Ιωακειμίδης Παναγιώτης Δ.
- Ιωαννίδης Γιώργος
- Ιωάννου Χάρης
- κ. Ιερώνυμος Αρχιεπίσκοπος
- Κiniklioglu Suat
- Κrugman Ρaul
- Καββαθάς Γιώργος
- Καβουνίδης Σπύρος
- Καβουριάρης Μάκης
- Καζάκος Πάνος
- Καζαλόττι Ελιζαμπέττα
- Καζαλόττι Ελιζαμπέττα
- Καϊμάκη Βάλια
- Κακαλέτρης Παναγιώτης
- Κακατσάκη Χρύσα
- Κακλίκης Γιώργος
- Κακουλίδης Γιάννης
- Καλαβάσης Φραγκίσκος
- Καλαμάρας Γιώργος
- Καλαντζής Παναγιώτης
- Καλατζής Δημήτρης
- Καλαφάτης Θανάσης
- Καλλιπολίτη Δώρα
- Καλλίτσης Κώστας
- Καλογεροπούλου Μαρία
- Καλογήρου Γιάννης
- Καλογήρου Ορέστης
- Καλοκαιρινός Αλέξης
- Καλούδης Θοδωρής
- Καλουδιώτης Δημήτρης
- Καλπάκης Στέργιος
- Καλφέλης Γρηγόρης
- Καλφέλης Γρηγόριος Π.
- Καμάρας Κωνσταντίνος
- Καμί Ζαν Υβ
- Καμίνης Γιώργος
- Καμπουράκης Δημήτρης
- Καμπύλης Τάκης
- Καν Ζαν Φρανσουά
- Κανδαράκης Μιχάλης
- Κανέλης Ηλίας
- Κανέλλης Ηλίας
- Κανέλλης Βασίλης Σ.
- Κανέλλης Ηλίας
- Κανελλοπούλου Βάσω
- Καντ Κλεισθένης
- Κανφίν Πασκάλ
- Κάουφμαν Συλβί - Υβόν
- Καπλάνι Γκαζμέντ
- Καπόπουλος Γιώργος
- Κάπρος Παντελής
- Καράβελλας Δημήτρης
- Καραβίτη Φαίη
- Καραγιάννης Μάκης
- Καραγιάννης Τάκης
- Καραγκουλές Δημήτρης
- Καρακάσης Γιάννης
- Καρακούσης Αντώνης
- Καρακώτιας Κώστας
- Καραλιώτας Σάκης
- Καραμανωλάκης Βαγγέλης
- Καραμεσίνη Μαρία
- Καραμούζης Νίκος
- Καραμπουγιουκλού Σάμη
- Καρανασοπούλου Ειρήνη
- Καραντζόλα Ελένη
- Καρασσαβίδου Ελένη
- Καρατέγος Κώστας
- Καραφέριας Στέλιος Θ.
- Καρδάσης Βασίλης
- Καρελιάς Γιώργος
- Καρζής Φοίβος
- Κάρης Κώστας
- Καριπίδης Γιώργος
- Καρκαγιάννης Αντώνης
- Καρκαγιάννης Αντώνης
- Καρούνος Θόδωρος
- Καρτάλης Γιώργος
- Καρτερός Θανάσης
- Καρύδης Βασίλης
- Καρύδης Βασίλης Χ.
- Καρυστιάνη Ιωάννα
- Κασιμάτης Στέφανος
- Καστανάς Λεωνίδας
- Καστανίδης Χάρης
- Καστανίδου Συμεωνίδου Ε.
- Καστέλ Ρομπέρ
- Καστελίνα Λουτσιάνα
- Κατανέλι Μαρτσέλο
- Κατηφόρης Γιώργος
- Κατρεμέρ Ζαν
- Κατρούγκαλος Γιώργος
- Κατσαμούρης Αστέριος
- Κατσάμπας Θάνος
- Κατσάνης Πολύβιος
- Κατσαρός Τάκης
- Κατσαρός Τάκης
- Κατσιμάρδος Τάκης
- Κατσιμπάρδης Γιώργος
- Κατσίμπρας Νικόλας
- Κατσουνάκη Μαρία
- Καφετζής Τάκης
- Καψάλης Απόστολος
- Καψής Παντελής
- Κέζα Λόρη
- Κεμανίδης Γιάννης
- Κεμπφ Ερβέ
- Κεντρωτή Αλεξάνδρα
- Κεπέλ Ζιλ
- Κερέ Μπενουά
- Κεφάλης Χρήστος
- Κεφαλίδου Χαρά
- Κεχαγιά Βούλα
- Κεχαγιόγλου Ελένη
- Κεχριώτης Βαγγέλης
- Κιάος Νίκος
- ΚΙΖΙΛΓΙΟΥΡΕΚ Νιαζί
- Κιζίλγιουρεκ Νιαζί
- Κικίλιας Ηλίας
- Κιμπουρόπουλος Γιάννης
- Κιντή Βάσω
- Κιτρομηλίδης Πασχάλης Μ.
- Κλαδούχου Κατερίνα
- Κλαουδάτου Μέμα
- Κλαυδιανός Παύλος Δ.
- Κλαυδιανός Παύλος
- Κλαυδιανός Ανδρέας
- Κληρίδης Γλαύκος
- Κλουτσινιώτη Ράνια
- Κόκκαλης Πέτρος
- Κολιοπάνος Πάνος
- Κόλλιας Θεόδωρος
- Κόλλιας Φώτης
- Κολομπανί Ζαν-Μαρί
- Κον-Μπεντίτ Ντανιέλ
- Κονδύλης Ηλίας
- Κοντιάδης Ξενοφών
- Κοντολέων Έλια
- Κοππά Μαριλένα
- Κορβίνο Τερέζα
- Κόρμ Ζωρζ
- Κοροβέσης Περικλής
- Κορωναίος Πασχάλης
- Κορωνάκης Τάσος
- Κοτανίδης Γιώργος
- Κοτζαμπόπουλος Αλέκος
- Κοτζιάς Νίκος
- Κοτρώτσος Σεραφείμ
- Κοτσακά Δώρα
- ΚΟΤΣΑΚΑΣ Α.
- Κοτσακάς Αντώνης
- Κούβελας Ηλίας
- Κουβέλη Μαρία
- Κουβέλη Ευαγγελία Φ.
- Κουβέλης Φώτης
- Κουγιουμουτζής Λευτέρης
- Κουζέλης Γεράσιμος
- Κουζής Γιάννης
- Κουκιάδης Ιωάννης Δ.
- Κουκουβιτάκης Γιώργος
- Κουκουλόπουλος Πάρις
- Κούλογλου Στέλιος
- Κουλουμπής Θεόδωρος
- Κουμάνταρος Δημήτρης
- Κουναλάκη Ξένια
- Κουράκης Ανδρέας
- Κούρκουλας Άλκης
- Κούρκουλας Δημήτρης
- Κούρκουλος Κώστας
- Κουρμούσης Μιχάλης
- Κουρουζίδης Σάκης
- Κουρουνιώτης Χρήστος
- Κούρτοβικ Δημοσθένης
- Κουσνέρ Μπερνάρ
- Κουσούλης Λευτέρης
- Κουσουρής Δημήτρης
- Κουτεντάκης Φραγκίσκος
- Κουτρούκης Κώστας
- Κούτσης Αλέκος
- Κουτσοπίνης Παναγιώτης
- Κουτσούκος Γιάννης
- Κοφφεράτι Σέρτζιο
- Κοψίδης Μάκης
- Κοψίνη Χριστίνα
- Κοψίνη Χριστίνα
- Κρεμμυδάς Βασίλης
- Κρεμύδας Βασίλης
- Κρημνιώτη Πόλυ
- Κρούγκμαν Πολ
- Κρουστάλλη Δήμητρα
- Κτιστάκης Γιώργος
- Κτωρής Σώτος
- Κυπριανού Άντρος
- Κυριακίδης Μιχάλης
- Κυριακόπουλος Δημήτρης
- Κυριακού Γρηγόρης
- Κυριόπουλος Γιάννης
- Κύρκος Λεωνίδας
- Κυρτάτας Δημήτρης
- Κυρτάτας Δημήτρη Ι.
- Κωβαίος Άγγελος
- Κωνσταντάρας Νίκος
- Κωνσταντίνου Γιάννης
- Κωνσταντόπουλος Χρήστος
- Κωστής Κώστας
- Κωστόπουλος Βασίλης
- Λαζάρ Μαρκ
- Λάζαρ Μάρκ
- Λάζαρης Ευστάθιος
- Λαζαρίδης Γεώργιος Σ.
- Λάζος Χρήστος Γ.
- Λαϊντί Ζακί
- Λακασάς Απόστολος
- Λακόπουλος Γιώργος
- Λακόπουλος Γιώργος
- Λακόπουλος Γιάννης
- Λάλη Ζωρζέττα
- Λαλιώτης Κώστας
- Λαμπάτος Γαβρίλης
- Λαμπράκη-Πλάκα Μαρίνα
- Λαμπριανίδης Λόης
- Λαμπρινίδης Φώτης
- Λαμπρινός Φώτος
- Λαμπρινού Κατερίνα
- Λάμψιας Παναγιώτης
- Λαπαβίτσας Κώστας
- Λαπατσιώρας Σπύρος
- Λάρκου Λάρκος
- Λαρουτιρού Πιερ
- Λασκαράκης Γιάννης
- Λασκαράτος Αλέκος
- Λασκαράτος Αλέξης
- Λασκαρίδης Λάζαρος
- Λάσκος Χρήστος
- Λαφαζάνης Παναγιώτης
- ΛΑΦΟΝΤΑΙΝ ΟΣΚΑΡ
- Λε Ιαρίκ Πατρίκ
- Λεβέντ Σενέρ
- Λεβέντης Σωτήρης
- Λεβέντης Θανάσης
- Λεοντίδου Λίλα
- Λεπαρμαντιέ Αρνό
- Λιάκος Αντώνης
- Λιαλιούτη Μυρτώ
- Λιαργκόβας Παναγιώτης
- Λιβαδάς Σταύρος
- Λιβανίου Ευαγγελία
- Λιγνός Γιώργος
- Λιναρδάτου Οντίν
- Λινάρδος Ρυλμόν Πέτρος
- Λιντ Μάικλ
- Λιοναράκη Μυρσίνη
- Λιοναράκης Νικήτας
- Λιοσάτος Δημήτρης
- Λις Κολιν
- Λοβέρδος Ανδρέας
- Λοβέρδος Ανδρέας Ν.
- Λόμπαρτ Αρτουρ
- Λοράν Μπερζέ Λούκα Βισεντίνι
- Λουκάς Δημήτρης
- Λουκάς Στάθης
- Λουκάς Δηµήτρης
- Λούλης Γιάννης
- Λουλούδης Λεωνίδας
- Λουτράδης Χρήστος
- Λυκούδης Σπύρος
- Λυμπεράκη Αντιγόνη
- Λωράν Πιέρ
- Μάας Χάικο
- Μαγγηριάδης Απόστολος
- Μάγκλαρης Κώστας
- Μάγκλαρης Βασίλης
- Μαγκλίνης Ηλίας
- Μαγκλίνης Ηλίας
- Μαγκριώτης Γιάννης
- Μαζάουερ Μαρκ
- Μαΐστρος Παναγιώτης
- Μακρή Κάτια
- Μακρυγιαννάκης Αντώνης
- Μαλέλης Σταμάτης
- Μαλλιώρη Μένη
- Μαμουλάκης Χάρης
- Μανδαράκης Βασίλης
- Μανδαρβέλης Πάσχος
- Μανδραβέλης Πάσχος
- Μάνδρου Ιωάννα
- Μάνη Μαρίνα
- Μανιάτης Δημήτρης Ν.
- Μανιάτης Γιάννης
- Μανίκας Στέφανος
- Μανιτάκης Αντώνης
- Μανιτάκης Αντωνης
- Μάνος Στέφανος
- Μάνου Μαρία
- Μανσούρης Γιώργος Μ.
- Μανταδάκης Άγγελος
- Μαντέλης Τάσος
- Μαντίκος Θάνος
- Μαραβέγιας Ναπολέων
- Μαραντζίδης Νίκος
- Μαργαρίτης Θόδωρος
- Μαργαρίτης Αντώνης
- Μάρδας Δημήτρης
- Μαρίνου Δέσποινα
- Μαρκίδης Αλέκος
- Μαρκίς Μάικ
- Μάρκου Κατερίνα
- Μαρνέλλος Γιώργος
- Μάστορης Βασίλης
- Μαστρογιάννης Βασίλης
- Ματιάς Μαρίζα
- Ματσαγγάνης Μάνος
- Μαυράκης Δημήτρης
- Μαυρίδης Θανάσης
- Μαυρίκας Χαράλαμπος
- Μαχαίρας Χρήστος
- Μαχαίρας Χρήστος
- Μαχιάς Θανάσης
- Μέγας Χρήστος
- Μεϊμάρογλου Γιάννης
- Μελανσόν Ζαν Λικ
- Μένα Ζοάν
- Μενουδάκος Κώστας
- Μεντζελίδης Γιώργος
- Μετζιολάρο Μάουρο
- Μηλιός Γιάννης
- Μηλιώνης Γιώργος
- Μήλλας Ηρακλής
- Μηταφίδης Τριαντάφυλλος
- Μητρόπουλος Κώστας Σ.
- Μητρόπουλος Δημήτρης
- Μητσός Αχιλλέας
- Μητσός Μιχάλης
- Μιλάνοβιτς Μπράνκο
- Μίλερ Γιαν-Βέρνερ
- Μίλιμπαντ Ντέιβιντ
- Μίνχαου Βόλφγκανγκ
- Μίρσχαϊμερ Τζον
- Μισλό Βενσάν
- Μιχαήλ Μιχάλης
- Μιχαηλίδης Αντώνης
- Μιχαηλίδης Χρήστος
- Μιχαλακέα Αθηνά
- Μιχαλάκης Αντώνης
- Μίχας Τάκης
- Μοιρασγεντής Σεβαστιανός
- Μοκεφί Μανσουριά
- Μοναστηριώτης Βαγγέλης
- Μοναστηριώτης Γιώργος
- Μορέιρα Ροτζέριο
- Μορέν Εντγκάρ
- Μορώνης Μιχάλης
- Μόσιαλος Ηλίας
- Μοσκοβισί Πιέρ
- Μοσχονάς Γεράσιμος
- Μουζάλας Γιάννης
- Μουζέλης Νίκος
- Μουρελάτου Μαρία
- Μούσης Νίκος
- Μούσι Φάμπιο
- Μουτσόπουλος Χαράλαμπος Μ.
- Μπαγεώργος Στέφανος
- Μπαγιώργος Στέφανος
- Μπαζιάνα Μπέττυ
- Μπαϊράμογλου Αλί
- Μπακουνάκης Νίκος
- Μπαλαμπανίδης Γιάννης
- Μπαλάνος Κώστας
- Μπαλαούρας Μάκης
- Μπαλάφας Γιάννης
- Μπαλή Κάκη
- Μπάλιας Γιώργος
- Μπαλλή Κάκη
- Μπαλτάς Αριστείδης
- Μπαντιού Αλέν
- Μπαργιώτας Κώστας
- Μπάρμπερ Μπένζαμιν
- Μπαρτζινόπουλος Ερρίκος
- Μπαρτσίδης Μιχάλης
- ΜΠΑΣΑΝΙΝΙ ΦΡΑΝΚΟ
- Μπασελέ Μισέλ
- Μπασιάκος Γιάννης
- Μπασιάκος Γιάννης Κ.
- Μπατζελης Τάκης
- Μπεζανσενό Ολιβιέ
- Μπέης Κώστας
- Μπέης Κώστας
- Μπεκ Ούλριχ
- Μπελιμπασάκης Ανδρέας
- Μπερτινότι Φάουστο
- Μπερτινόττι Φάουστο
- Μπιράντ Μεχμέτ Αλί
- Μπίρμπας Δημήτρης
- Μπίσκι Λόταρ
- Μπισκίνης Κωστής
- Μπισκίνης Κώστας
- Μπίστης Νίκος
- Μπιτζάνης Κώστας
- Μπιτζάνης Κωστής
- Μπιτούνη Νικολέττα
- Μπιτσάκης Ευτύχης
- Μπλερ Τόνι
- Μπογδάνος Κωνσταντίνος
- Μπογιατζής Βασίλης
- Μπογιόπουλος Νίκος
- Μπόκα Τζόρτζιο
- Μπορέλ Ζοζεπ
- Μποτόπουλος Κώστας
- Μποτόπουλος Κώστας
- Μποτόπουλος Κώστας Β.
- Μπούζας Γιώργος
- Μπουκάλας Παντελής
- Μπουλμπασάκος Γιώργος
- Μπουλουμπασάκος Γιώργος
- Μπουρδάρας Γιώργος
- Μπούρης Γιάννης
- Μπουρνάζος Στρατής
- Μπουρνόβα Ευγενία
- Μπουτάρης Γιάννης
- Μπουτζέτη Μαρία
- Μπόφινγκερ Πέτερ
- Μπράμος Γιώργος
- Μπρεδήμας Αντώνης
- Μυλόπουλος Γιάννης
- Μυλόπουλος Γιάννης Α.
- Μυταφίδης Τριαντάφυλλος
- Μυτιληναίος Βαγγέλης
- Μωραϊτης Θάνος
- Μώρου Ισμήνη
- Νάντσου Θεοδότα
- Ναυπλιώτης Δημήτρης
- Νεόφυτος Μητροπολίτης Μόρφου
- Νεράτζης Παύλος
- Νέτας Βίκτωρ
- Νεφελούδης Ανδρέας
- Νιάκας Δημήτρης
- Νικολαϊδης Γρηγόρης
- Νικολαϊδης Ευάγγελος
- Νικολαϊδου Λαμπρινή
- Νικολακόπουλος Ηλίας
- Νικολάου Γιάννης
- Νιώτη Στέλλα
- Νοταράκης Διονύσης
- Νούτσος Παναγιώτης
- Ντ Αλέμα Μάσιμο
- Νταγλιούδης Αντώνης
- Ντάλεκ Ρόμπερτ
- Ντάλης Σωτήρης
- Νταλυαντζί Νιγιαζί
- Ντάρεντορφ Ραλφ
- Νταρζάνου Αγγέλα
- Ντε Βίτο Φραντσέσκι Λουτσίλα
- ντε Σούζα Σάντος Μποαβεντούρα
- Ντεκαγιόν Ζοέλ
- Ντελόρ Ζακ
- Ντιαμέλ Αλάν
- Ντιμιτρόφ Νικολά
- Ντόκος Θάνος
- Ντουμανλί Εκρέμ
- Ντούτσκε Ρούντυ
- Ντράγκι Μάριο
- Ντράρεντορφ Ραλφ
- ντυ Ρουά Ιβάν
- Ντ’ Ελια Σέρτζιο
- Ξανθόπουλος Θεόφιλος
- Ξάνθος Ανδρέας
- Ξεκαλάκης Στέφανος Μ.
- Ξενάκη Κίττυ
- Ξενογιαννακοπούλου Μαριλίζα
- Ξηρόκωστας Κων/νος
- Ξηροτύρη Ασημίνα
- Ξυδάκης Νίκος Γ.
- Ξυδάκης Νίκος
- ΞΥΘΑΛΗΣ Παναγιώτης
- Ξυθάλης Παναγιώτης
- Οζ Άμος
- Όζμεντ Στέβεν
- Οικονομίδης Αλέξης
- Οικονομίδης Ρωμανός
- Οικονομίδης Δημήτρης
- Οικονόμου Θανάσης
- Οικονόμου Γιώργος Ν.
- Οικονόμου Βασίλης
- Οικονόμου Παντελής
- Οικονονομίδης Ρωμανός
- Οκρέν Κριστίν
- Ολιβερ Τιμ
- Όστρομ Έλινορ
- Ουρανός Μάνος
- Όφε Κλάους
- Πάγκαλος Θεόδωρος
- Παγκάλου Έφη
- Παγουλάτος Γιώργος
- Πάικος Βασίλης
- Παλαιολογόπουλος Δημήτρης
- Παλαιολογοπούλου Ρούλα
- Παλαιολόγος Χρήστος
- Παλαιολόγος Γιάννης
- Παλαμαριτζής Γιώργος
- Παλαμίδης Αλέξης
- Παλλήκαρης Ευτύχης
- Πάλλης Θάνος
- Παλλης Στρατής
- Παναγιωτόπουλος Νίκος
- Παναγιωτόπουλος Τάκης
- Παναγιωτόπουλος Βασίλης
- Παναγιωτόπουλος Παναγής
- Παναγιωτόπουλος Χρήστος
- Παναγιώτου Παναγιώτης
- Παναγιώτου Παναγιώτης Δ.
- Παναγόπουλος Κώστας
- Παναγόπουλος Θανάσης
- Παναγόπουλος Αργύρης
- Παναρέτου Σούλα
- Πανούσης Γιάννης
- Πανταζόπουλος Ανδρέας
- Παντελάκης Γιάννης
- Πάντζαλης Νίκος
- Παξινού-Βαφειάδου Ειρήνη
- Πάουερ Νίνα
- Παπαβασιλόπουλος Γιώργος
- Παπαγεωργίου Μενέλαος
- Παπαγιαννάκης Λευτέρης
- Παπαγιαννάκης Μιχάλης
- Παπαγιαννίδης Αντώνης
- Παπαδάκη Ελίζα
- Παπαδάτου Σοφία Αράβου
- Παπαδημητρίου Ευθύμης
- Παπαδημητρίου Μπάμπης
- Παπαδημητρίου Γιώργος
- Παπαδημητρίου Στράτος
- Παπαδημητρόπουλος Δαμιανός
- Παπαδημούλης Δημήτρης
- Παπαδογιάννης Νίκος
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Γ.
- Παπαδόπουλος Θάνος
- Παπαδόπουλος Νότης
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Ε.
- Παπαδόπουλος Ανδρέας
- Παπαδόπουλος Παύλος
- Παπαδόπουλος Αλέκος
- Παπαδόπουλος Ανδρέας Ε.
- Παπαδόπουλος Πάνος
- Παπαδόπουλος Πολυδεύκης
- Παπαδόπουλος- Τετράδης Γιώργος
- Παπαδοπούλου Τέτα
- Παπαδοπούλου Χριστίνα
- Παπάζογλου Μάνος
- Παπαθανασίου Σάκης
- Παπαθανασόπουλος Στέλιος
- Παπαθανασόπουλος Θάνος
- Παπαθεοδωρόπουλος Τάκης
- Παπαθεοδωρόπουλος Παναγιώτης
- Παπαθεοδωροπουλος Παναγιώτης
- Παπαθεοδώρου Γιάννης
- Παπαθεοδώρου Θεόδωρος
- Παπαθεόδώρου Γιάννης
- Παπαθεωδορώπουλος Παναγιώτης
- Παπαιωάννου Γιώργος
- Παπαϊωάννου Χαρά
- Παπαϊωάννου Κωστής
- Παπαϊωάννου Γιώργος
- Παπαμιχαήλ Σωτήρης
- Παπανάτσιου Κατερίνα
- Παπανδρέου Γιώργος Α.
- Παπανδρέου Περικλής
- Παπαπέτρου Μιχάλης
- Παπασαραντόπουλος Πέτρος
- Παπασίμος Γιώργος
- Παπασπηλιόπουλος Σπήλιος
- Παπασπυρόπουλος Γιώργος
- Παπαστάθης Αργύρης
- Παπατόλιας Απόστολος
- Παπαχελάς Αλέξης
- Παπαχελάς Αλέξης
- Παπούλιας Δημήτρης
- Παπούλιας Μάκης
- Παπουτσής Αλέξανδρος
- Παππάς Τάσος
- Παππάς Στέλιος
- Παππάς Ανδρέας
- Παππάς Γιώργος
- Παππάς Νίκος
- Παππούς Γιώργος
- Παραλίκας Αποστόλης
- Παρασκευόπουλος Νίκος
- Παρασκευόπουλος Γιάννης
- Παρασύρης Αντώνης
- Πασσάς Αργύρης
- Πατέστος Κωνσταντίνος Γ.
- Παυλάκης Γιώργος
- Παυλόπουλος Τάκης
- Παυλόπουλος Γιώργος
- Πελαγίδης Θοδωρής
- Πελαγίδης Θεόδωρος
- Πελώνη Αριστοτελία
- Πεπελάσης Αδαμάντιος
- Περουλάκης Άρης
- Περπέρας Νίκος
- Πεσμαζόγλου Βασίλης
- Πεσμαζόγλου Στέφανος
- Πετράκης Παναγιώτης Ε.
- Πετρόπουλος Γιώργος
- Πετρουλάκης Ανδρέας
- Πετσίνης Ανδρέας
- Πήττας Γιώργος
- Πιερίδης Κυριάκος
- Πιζάνιας Πέτρος
- Πικετί Τομά
- Πιτέλα Τζάνι
- Πιτσιόρλας Στέργιος
- Πληθάρας Αχιλλέας
- Πλουμπίδης Δημήτρης
- Πολίτης Σεραφείμ
- Πολίτης Αλέξης
- Πολυδώρου Μιχάλης
- Πολυμίλης Σήφης
- Πορτάλιου Ελένη
- Πορφυργένη Κατερίνα Μιλτ.
- Πουλάκης Κώστας
- Πουλίδου Χριστίνα
- Πούπκος Γιάννης
- Πράνγκερ Ρόμπερτ Τζ.
- Πρετεντέρης Γιάννης Κ.
- Προβατάς Φώτης
- Προκοπάκης Γιώργος
- Πρόντι Ρομάνο
- Πρωτοπαπάς Μπάμπης
- Πρωτοπαπάς Χαράλαμπος
- Πρωτοπαππάς Μπάμπης
- Ραγκούσης Γιάννης
- Ραμπίνι Φρεντερίκο
- Ράμφος Στέλιος
- Ραντάν Πιέρ
- Ραπανάκης Σπύρος
- Ράπανος Βασίλης Θ.
- Ράπτης Νίκος
- Ράπτης Κώστας
- Ράσελ Τζένι
- Ραυτόπουλος Δημήτρης
- Ρεβέλι Μάρκο
- Ρέγκλινγκ Κλάους
- Ρενιέρης Αντώνης
- Ρεπούση Μαρία
- Ρεσβάνης Κώστας
- ΡΗΓΑ ΑΝΝΑ Π.
- Ρήγα Άννα Π.
- Ρήγας Παναγιώτης
- Ρήγας Πάνος
- Ρηγόπουλος Δημήτρης
- Ρήγος Άλκης
- Ρίκο Σαντιάγκο Αλμπα
- Ρινόπουλος Λουκάς
- Ριτζούλης Γιώργος Β.
- Ρίφκιν Τζέρεμι
- Ροζάκης Χρήστος
- Ροζανβαλόν Πιερ
- Ροκάρ Μισέλ
- Ρομπόλης Σάββας
- Ρομπόλης Σάββας Γ.
- Ροντρίγκεζ Γκρέγκορι
- Ροσανβαλόν Πιερ
- Ροσάντα Ροσάνα
- Ρουά Ολιβιέ
- Ρουµπίνι Νουριέλ
- Ρουπακιώτης Αντώνης
- Ρούφαλο Τζόρτζιο
- Ρουφόλο Τζόρτζιο
- Ρούφολο Τζόρτζιο
- Ρωμανός Αριστείδης
- Σαββίδης Φίλιππος
- Σακελαρόπουλος Θόδωρος
- Σακελλάρης Ιωάννης
- Σακελλάρης Δημήτρης
- Σακελλαρόπουλος Θεόδωρος
- Σακελλίων Σταμάτης
- Σακελλίωνας Σταμάτης
- Σακιώτης Γιάννης
- Σακκά Ιλεάνα
- Σακς Τζέφρι
- Σάλβανο Ρομπέρτο
- Σαλβαντόρι Μάσιμο
- Σαλβατόρι Μάσιμο
- Σαμαντάς Τέλης
- Σάμουελσον Ρόμπερτ
- Σαμπατακάκης Μιχάλης
- Σαραντής Τάσος
- Σαρδελιάνος Δημήτρης
- Σαριλάκη Βασιλίκα
- Σαρτόριους Νικολάς
- Σαχινίδης Φίλιππος
- Σβορώνος Νίκος
- Σεβαστάκης Δημήτρης
- Σεβαστάκης Νικόλας
- Σεβαστάκης Δημήτρης Α.
- Σεβαστάκης Νίκος
- Σεϊτανίδης Διαμαντής
- Σελλά Όλγα
- Σεν Αμάρτια
- Σένετ Ρίτσαρντ
- Σεραφείμ Πολίτης
- Σερέτη Κατερίνα
- Σημίτης Κώστας
- Σημίτης Σπύρος
- Σημίτης Κωνσταντίνος
- Σιακαντάρης Ηλίας
- Σιακαντάρης Γιώργος
- Σιδέρης Νίκος
- Σιδέρης Γιάννης
- Σιούτη Βασιλική
- Σκαμπαρδώνης Γιώργος
- Σκανδαλίδης Κώστας
- Σκιαδάς Νίκος
- Σκοπούλη Φωτεινή
- Σκορίνης Νίκος
- Σκοτινιώτης Πάνος
- Σκουλαρίκη Αθηνά
- Σκουνάκη Ιουλία
- Σµιτ Χέλµουτ
- Σμυρλής Κώστας
- Σολταρίδης Συμών
- Σουλιώτης Μίμης
- Σούλτσε Ίνγκο
- Σοφούλης Κωνσταντίνος
- Σοφούλης Κώστας
- Σπάκοβιτζ Ανέτ
- Σπανού Αγγελική
- Σπηλιόπουλος Τάκης
- Σπίγκος Χρήστος
- Σπιλάνης Γιάννης
- Σπινέλλι Μπάρμπαρα
- Σπινθουράκης Μανώλης
- Σπιτσέρης Νίκος
- Σπυρόπουλος Κώστας
- Σπυρόπουλος Ροβέρτος
- Σρέντερ Γκέρχαρντ
- Σρικί Φιλίπ
- Στάγκος Άγγελος
- Στάη Ελλη
- Σταθάκης Γιώργος
- Σταθόπουλος Πάνος
- Σταθόπουλος Μιχάλης
- Στάικος Χρήστος
- Σταϊνμάιερ Φρανκ Βάλτερ
- Σταματόπουλος Γιώργος
- Στάμου Δημήτρης
- Στασινός Ανδρέας
- Στασινού Νατάσσα
- Σταυρόπουλος Χρήστος
- Σταυρόπουλος Στάθης
- Στέιτον Μπέιθαν
- Στεφανίδης Μάνος
- Στεφανόπουλος Κωστής
- Στεφάνου Στέφανος
- Στίγκλιτζ Τζόζεφ
- Στιγκλιτς Τζοζεφ
- Στίγκλιτς Τζόζεφ
- Στογιάννος Αλέκος
- Στούπας Κώστας
- Στραγαλινός Αποστόλης
- Στραγαλινός Απόστολος
- Στρατηγάκη Μαρία
- Στρατόπουλος Γιώργος
- Στρός Καν Ντομινίκ
- Στυλιανίδης Στέλιος
- Στυλιανίδης Χρ.
- Συνοδινός Τζούλιος
- Συρίγος Φίλιππος
- Συρμαλένιος Νίκος
- Σφοίνη Αλεξάνδρα
- Σχίζας Γιάννης
- Σχινάς Θόδωρος
- Σχινάς Στάθης
- Σχινάς-Παπαδόπουλος Ιάσων
- Σώκος Πάνος
- Σωμερίτης Ριχάρδος
- Σωτηρέλη Γιώργου Χ.
- Σωτηρέλης Γιώργος Χ.
- Σωτηρέλης Γιώργος
- Σωτηρέλης Γιώργος X.
- Σωτηρίου Διδώ
- Ταγιάνι Αντόνιο
- Τάκης Ανδρέας
- Ταλαμάγκας Βασίλης
- Ταμήλος Μιχάλης
- Ταμπούκι Αντόνιο
- Τάσιος Θεοδόσης
- Τάσσιος Θ.Π.
- Ταχιάου Χριστίνα
- Τέλλογλου Τάσος
- Τέλογλου Τάσος
- Τεμπονέρας Διονύσης
- Τερζής Δημήτρης
- Τζανάκης Στέφανος
- Τζήκας Γιάννης Π.
- Τζιαμπάζης Κυριάκος
- Τζιαντζή Μαριάννα
- Τζιάς Γιώργος Θ.
- Τζιάς Παύλος
- Τζίμας Σταύρος
- Τζόκας Σπύρος
- Τήνιος Πλάτων
- Τίρμαν Τζον
- Τοθ Μπάρμπαρα
- Τόλιος Διομήδης
- Τόλιος Άρης
- Τομπάζος Σταύρος
- Τοπάλη Μαρία
- Τούντας Γιάννης
- Τουρέν Αλέν
- Τραϊφόρος Βασίλης
- Τρεμόπουλος Μιχάλης
- Τριανταφυλλίδης Μιχάλης Γ.
- Τριανταφύλλου Ελίζα
- Τριανταφύλλου Σώτη
- Τριάντης Γιάννης
- Τριφύλλης Αντώνης
- Τσακίρογλου Τάσος
- Τσακνής Διονύσης
- Τσακνιάς Γιώργος
- Τσακόπουλος Χρήστος
- Τσακυράκης Σταύρος
- Τσαλίκη Λίζα
- Τσαλίκογλου Φωτεινή
- Τσαμουργκέλης Γιάννης
- Τσαούσης Κώστας
- Τσάρτας Πάρις
- Τσάτσης Θωμάς
- Τσάτσος Δημήτρης
- Τσέκος Θεόδωρος
- Τσεκούρα Έλσα
- Τσεκούρας Θανάσης
- Τσελεπής Τουμάζος
- Τσεμπελής Γιώργος
- Τσερεζόλε Ελένη
- Τσιάκαλος Γιώργος
- Τσιακνής Διονύσης
- Τσικαρδάνη Ντόρα
- Τσικαρδάνη Δώρα
- Τσίκας Θόδωρος
- Τσίμας Παύλος
- Τσιμεράκης Αντρέας
- Τσιντσίνης Μιχάλης
- Τσιόδρας Δημήτρης
- Τσιόκας Χάρης
- Τσίπρας Αλέξης
- Τσίπρας Γιώργος
- Τσιρώνης Γιάννης
- Τσιτήλου Σόνια Γ.
- Τσιτήλου Σόνια
- Τσιτσελίκης Κωνσταντίνος
- Τσιχλιάς Σωκράτης
- Τσόλης Ζώης
- Τσορμπατζόγλου Πάνος
- Τσουκαλάς Γιώργος
- Τσουκαλάς Κωνσταντίνος
- ΤΣΟΥΚΑΛΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Δ.
- Τσούκαλης Λουκάς
- Τσούκαλης Νίκος
- Τσούκας Χαρίδημος Κ.
- Τσούκας Χαρίδημος
- Τσουκνίδας Άρης
- Τσουκνίδας Λάμπρος Αθ.
- Τσουκνίδας Λάμπρος
- Τσουκόνι Βιτόριο
- Τσουπαρόπουλος Κώστας
- Τσούρος Σιδερής
- Τσώλης Ζώης
- Φάμελλος Σωκράτης
- Φαναράς Στράτος
- Φανουράκης Μιχάλης
- Φάντης Ανδρέας
- Φαράκος Γρηγόρης
- Φασίνο Πιέρο
- Φασούλας Γιάννης
- Φελέκης Νίκος
- Φερέρα Μαουρίτσιο
- Φερέτος Δημήτρης
- Φέρχοφστατ Γκυ
- Φίλης Γιάννης
- Φίλης Κωνσταντίνος
- Φιλίνη Άννα
- Φίλιος Φίλιππας
- Φιλιππίδης Νίκος
- Φιντάλγο Χοσέ-Μαρία
- Φίσερ Γιόσκα
- Φιτσανάκης Σήφης
- φον ντερ Λάιεν Ούρσουλα
- Φουκουγιάμα Φράνσις
- Φούντα Νίκη
- Φουντής Αντώνης
- Φουρτούνης Γιώργος
- Φραγκάκη Μαρίκα
- Φραγκουδάκη Άννα
- Φύσας Δημήτρης
- Φύσσας Δημήτρης
- Φυτράκης Ευτύχης
- Φωτίου Νίκος
- Φωτονιάτα Ευγενία
- Φωτόπουλος Νίκος
- Χαζαναβίσιους Μισέλ
- Χαϊνάς Κώστας
- Χαλαζωνίτης Δημήτρης
- Χάλαρης Μιχάλης
- Χαλικιά Δήμητρα
- Χάμπερμας Γιούργκεν
- Χανδάνος Γιώργος
- Χανιώτης Άγγελος
- Χάουαρντ Ντικ
- Χαραλαμπίδης Νίκος
- Χαράρι Γιουβάλ Νόα
- Χάρης Γιάννης Η.
- Χαρίτσης Αλέξης
- Χαρτουλάρη Μικέλα
- Χασάπης Δημήτρης
- Χασαπλαδάκης Δημήτρης
- Χατζάκος Λυκούργος
- Χατζηβασιλείου Βαγγέλης
- Χατζηγεωργίου Τάκης
- Χατζηγεωργίου Παναγιώτης
- Χατζηδημητρίου Τάκης
- Χατζηθεοδοσίου Γιάννης
- Χατζηµπίρος Κίμων
- Χατζημπίρος Κίµων
- Χατζημπίρος Κίμων
- Χατζηπαντελής Θεόδωρος
- Χατζής Αριστείδης
- Χατζησάββας Παναγιώτης Η.
- Χατζησωκράτης Δημήτρης
- Χατζόπουλος Χρήστος
- Χειμωνάς Θανάσης
- Χελάκης Γιώργος
- ΧΕΛΙΔΩΝΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ Ν.
- Χελιδώνης Αντώνης
- Χελμ Ντίτερ
- Χερτσογκ Νταγκμαρ
- Χιλ Τζορτζ
- Χίλσαμ Λίντσεϊ
- Χλύκας Νίκος
- Χλωμούδης Κώστας
- Χομπσμπάουμ Έρικ
- Χόμπσμπομ Έρικ
- Χόμπσμπωμ Έρικ
- ΧΟΣΚΙΝ ΡΕΜΠΕΚΑ
- Χούκλη Μαρία
- Χρήστου Δημήτρης
- Χριστοδουλάκης Νίκος
- Χριστοδουλίδου Αστέρω
- Χριστοδουλοπούλου Τασία
- Χριστόπουλος Δημήτρης
- Χριστουδουλάκης Νίκος
- Χριστόφιας Δημήτρης
- Χριστοφιλόπουλος Δημήτρης
- Χριστοφιλόπουλου Δημήτρη Γ.
- Χριστοφιλοπούλου Εύη
- Χρυσόγελος Νίκος
- Χρυσόγονος Κώστας
- Χρυσολωρά Ειρήνη
- Χρυσολωράς Νίκος
- Χρυσοστομίδης Ανταίος
- Χρυσοστομίδης Σοφιανός
- Χρυσόστομος + Ο Μεσσηνίας
- Χρυσοχοϊδης Μιχάλης
- Χωμενίδης Χρήστος
- Χωμενίδης Χρήστος Α.
- Χωμενίδης Χρήστος
- Ψαριανός Γρηγόρης
- Ψαρουδάκης Γεώργιος Μ.
- Ψαρρά Αγγέλικα
- Ψαρράκης Δημήτρης
- Ψαρράς Δημήτρης
- Ψύρρας Θωμάς
- Ψυχογιός Δημήτρης
- Ψυχογιός Δημήτρης Κ.
- Ψυχογιός Γιώργος