Μήπως έχουµε λάθος «µάνιουαλ»;
Παύλος Τσίμας, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2010-11-27
Από όλες τις χώρες του κόσµου, εκείνη που ακολούθησε µε µεγαλύτερη ευλάβεια το «µάνιουαλ» της οικονοµικής ορθοδοξίας και εφάρµοσε τις οδηγίες του ήταν, χωρίς αµφιβολία, η Ιρλανδία.
Πρώτα απορρύθµισε πλήρως και πρόθυµα το τραπεζικό και το χρηµατιστικό της σύστηµα, καθιέρωσε ένα από τα χαµηλότερα στον κόσµο ποσοστά φορολογίας των επιχειρήσεων, προσέφερε µεγάλες εκπτώσεις φόρου στους πλουσιότερους, µε την ελπίδα ότι έτσι η ευηµερία τους θα στάξει σιγά σιγά από τα ψηλάστα χαµηλά της κοινωνικής πυραµίδας και γέµισε µε άφθονο αέρα µια πελώρια φούσκα στις τιµές των ακινήτων. Και όλος ο κόσµος χειροκροτούσε, θαύµαζε καιπρότεινε ως παράδειγµα προς µίµηση αυτήν την υπέροχη κέλτικη τίγρη, που καταβρόχθιζε πλούτο.
Οταν η φούσκα έσκασε και οι τράπεζές της χάθηκαν σε µια ιλιγγιώδη µαύρη τρύπα, η Ιρλανδία ακολούθησε και πάλι τις οδηγίες του επόµενου κεφαλαίου του «µάνιουαλ».
Εσωσε µε δηµόσιο χρήµα τις τράπεζές της και έσπευσε να κλείσει, πρώτη σε όλη την Ευρώπη, τις τρύπες του ελλείµµατός της µε ένα πρόγραµµα αυστηρής λιτότητας. Ο κόσµος και πάλι χειροκρότησε τους γενναίους Ιρλανδούς, που υπέστησαν σχεδόν αδιαµαρτύρητα τις περικοπές. Και µας τους έδειχναν ξανά ως παράδειγµα προς µίµηση. Μόνο που δύο χρόνια αργότερα κι ενώ η λιτότητα έχει αφαιρέσει 14 δισ. από την ιρλανδική οικονοµία, έχει οδηγήσει τη χώρα στην ύφεση και τους νέους της στη µετανάστευση, το ∆ουβλίνο ανακαλύπτει ότι το ιρλανδικό έλλειµµα µεγάλωσε αντί να µικρύνει και το χρέος επίσης. Η Ιρλανδία ωστόσο παραµένει πιστή στο «µάνιουαλ»: Προσφεύγει στον γνώριµό µας µηχανισµό «σωτηρίας» της Ευρώπης και του ∆ΝΤ, διαπραγµατεύεται το δικό της µνηµόνιο, µε τη δική της τρόικα και, πριν καν αρχίσουν οι διαπραγµατεύσεις, η κυβέρνησή της παρουσιάζει ένα τετραετές πρόγραµµα λιτότητας, ως βάση της συζήτησης, που φιλοδοξεί να φέρει το έλλειµµα (32% σήµερα) στο 3% το 2014, µε περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων που θα αφαιρέσουν άλλα 15 δισ. (επιπλέον των 14 που έγιναν ήδη καπνός) από την οικονοµία της χώρας.
Οι κινήσεις είναι απολύτως σύµφωνες µε τις οδηγίες του «µάνιουαλ». Αλλά, παραδόξως, κανείς δεν χειροκροτεί αυτήν τη φορά. Τα σπρεντ των ιρλανδικών οµολόγων ανέβηκαν αντί να πέσουν. Οι µετοχές των τραπεζών γκρεµίστηκαν. Και οι διεθνείς αναλυτές, σχεδόν οµόφωνα, προέβλεψαν ότι όλα αυτά είναι περίπου µάταια. Η µαύρη τρύπα του χρέους των ιρλανδικών τραπεζών (που κυµαίνεται ανάµεσα στα 50 και τα 250 δισ., κανείς δεν ξέρει, ξέρουµε µόνον ότι από αυτά, τα 115 κοιµούνται στα θησαυροφυλάκια γερµανικών τραπεζών, κάνοντας τους γερµανούς τραπεζίτες να χάνουν τον ύπνο τους) οδηγεί αναπόφευκτα στην πτώχευση. Και το χειρότερο, ότι η µετάδοση του ελληνοϊρλανδικού ιού στην Πορτογαλία και (αργότερα) στην Ισπανία είναι πολύ αργά ώστε να αποτραπεί.
Είναι, δηλαδή, σαν οι «αγορές», αφού πρώτα οδήγησαν διά της βίας την Ιρλανδία στον µηχανισµό στήριξης καιστην πόρτα του ∆ΝΤ (ανεβάζοντας στα ύψη τα σπρεντ), στη συνέχεια να τιµώρησαν τη χώρα επειδή έκανε την ανοησία να ακολουθήσει τον δρόµο που οι «αγορές» της υπέδειξαν. Τέλειο!
Κι όµως. Η Ιρλανδία έκανε ακριβώς ό,τι υποδεικνύει το «µάνιουαλ» της διεθνούς οικονοµικής ορθοδοξίας.
Και οι Ιρλανδοί αρχίζουν τώρα να αναρωτιούνται. Μήπως οι θυσίες στις οποίες υποβάλλονται είναι µάταιες; Μήπως είναι άδικο να κόβεται ο βασικός µισθός για να σωθούν οι κερδοσκόποι των τραπεζών; Μήπως, τελικά, το «µάνιουαλ» είναι λάθος; Μήπως η λιτότητα διορθώνει µεν τις δηµοσιονοµικές ανισορροπίες, πράγµα αναγκαίο, αλλά δεν αντιµετωπίζει (αντίθετα χειροτερεύει) τις βασικές αιτίες του προβλήµατος, της κρίσης χρέους; Μήπως η παγκόσµια οικονοµία, η ευρωπαϊκή προπάντων, χρειάζεται νέες οδηγίες χρήσεως;
Οι ιρλανδικές απορίες δεν αφορούν µόνον τους Ιρλανδούς. Κι εµείς εδώ στην οµοιοπαθή, µικρή και περιφερειακή Ελλάδα – που η περίπτωσή µας µοιάζει πολύ και διαφέρει άλλο τόσο από την ιρλανδική περίπτωση – χρησιµοποιούµε πάντως το ίδιο «µάνιουαλ», έχουµε κάθε λόγο να τις συµµεριζόµαστε.
Πρώτα απορρύθµισε πλήρως και πρόθυµα το τραπεζικό και το χρηµατιστικό της σύστηµα, καθιέρωσε ένα από τα χαµηλότερα στον κόσµο ποσοστά φορολογίας των επιχειρήσεων, προσέφερε µεγάλες εκπτώσεις φόρου στους πλουσιότερους, µε την ελπίδα ότι έτσι η ευηµερία τους θα στάξει σιγά σιγά από τα ψηλάστα χαµηλά της κοινωνικής πυραµίδας και γέµισε µε άφθονο αέρα µια πελώρια φούσκα στις τιµές των ακινήτων. Και όλος ο κόσµος χειροκροτούσε, θαύµαζε καιπρότεινε ως παράδειγµα προς µίµηση αυτήν την υπέροχη κέλτικη τίγρη, που καταβρόχθιζε πλούτο.
Οταν η φούσκα έσκασε και οι τράπεζές της χάθηκαν σε µια ιλιγγιώδη µαύρη τρύπα, η Ιρλανδία ακολούθησε και πάλι τις οδηγίες του επόµενου κεφαλαίου του «µάνιουαλ».
Εσωσε µε δηµόσιο χρήµα τις τράπεζές της και έσπευσε να κλείσει, πρώτη σε όλη την Ευρώπη, τις τρύπες του ελλείµµατός της µε ένα πρόγραµµα αυστηρής λιτότητας. Ο κόσµος και πάλι χειροκρότησε τους γενναίους Ιρλανδούς, που υπέστησαν σχεδόν αδιαµαρτύρητα τις περικοπές. Και µας τους έδειχναν ξανά ως παράδειγµα προς µίµηση. Μόνο που δύο χρόνια αργότερα κι ενώ η λιτότητα έχει αφαιρέσει 14 δισ. από την ιρλανδική οικονοµία, έχει οδηγήσει τη χώρα στην ύφεση και τους νέους της στη µετανάστευση, το ∆ουβλίνο ανακαλύπτει ότι το ιρλανδικό έλλειµµα µεγάλωσε αντί να µικρύνει και το χρέος επίσης. Η Ιρλανδία ωστόσο παραµένει πιστή στο «µάνιουαλ»: Προσφεύγει στον γνώριµό µας µηχανισµό «σωτηρίας» της Ευρώπης και του ∆ΝΤ, διαπραγµατεύεται το δικό της µνηµόνιο, µε τη δική της τρόικα και, πριν καν αρχίσουν οι διαπραγµατεύσεις, η κυβέρνησή της παρουσιάζει ένα τετραετές πρόγραµµα λιτότητας, ως βάση της συζήτησης, που φιλοδοξεί να φέρει το έλλειµµα (32% σήµερα) στο 3% το 2014, µε περικοπές δαπανών και αυξήσεις φόρων που θα αφαιρέσουν άλλα 15 δισ. (επιπλέον των 14 που έγιναν ήδη καπνός) από την οικονοµία της χώρας.
Οι κινήσεις είναι απολύτως σύµφωνες µε τις οδηγίες του «µάνιουαλ». Αλλά, παραδόξως, κανείς δεν χειροκροτεί αυτήν τη φορά. Τα σπρεντ των ιρλανδικών οµολόγων ανέβηκαν αντί να πέσουν. Οι µετοχές των τραπεζών γκρεµίστηκαν. Και οι διεθνείς αναλυτές, σχεδόν οµόφωνα, προέβλεψαν ότι όλα αυτά είναι περίπου µάταια. Η µαύρη τρύπα του χρέους των ιρλανδικών τραπεζών (που κυµαίνεται ανάµεσα στα 50 και τα 250 δισ., κανείς δεν ξέρει, ξέρουµε µόνον ότι από αυτά, τα 115 κοιµούνται στα θησαυροφυλάκια γερµανικών τραπεζών, κάνοντας τους γερµανούς τραπεζίτες να χάνουν τον ύπνο τους) οδηγεί αναπόφευκτα στην πτώχευση. Και το χειρότερο, ότι η µετάδοση του ελληνοϊρλανδικού ιού στην Πορτογαλία και (αργότερα) στην Ισπανία είναι πολύ αργά ώστε να αποτραπεί.
Είναι, δηλαδή, σαν οι «αγορές», αφού πρώτα οδήγησαν διά της βίας την Ιρλανδία στον µηχανισµό στήριξης καιστην πόρτα του ∆ΝΤ (ανεβάζοντας στα ύψη τα σπρεντ), στη συνέχεια να τιµώρησαν τη χώρα επειδή έκανε την ανοησία να ακολουθήσει τον δρόµο που οι «αγορές» της υπέδειξαν. Τέλειο!
Κι όµως. Η Ιρλανδία έκανε ακριβώς ό,τι υποδεικνύει το «µάνιουαλ» της διεθνούς οικονοµικής ορθοδοξίας.
Και οι Ιρλανδοί αρχίζουν τώρα να αναρωτιούνται. Μήπως οι θυσίες στις οποίες υποβάλλονται είναι µάταιες; Μήπως είναι άδικο να κόβεται ο βασικός µισθός για να σωθούν οι κερδοσκόποι των τραπεζών; Μήπως, τελικά, το «µάνιουαλ» είναι λάθος; Μήπως η λιτότητα διορθώνει µεν τις δηµοσιονοµικές ανισορροπίες, πράγµα αναγκαίο, αλλά δεν αντιµετωπίζει (αντίθετα χειροτερεύει) τις βασικές αιτίες του προβλήµατος, της κρίσης χρέους; Μήπως η παγκόσµια οικονοµία, η ευρωπαϊκή προπάντων, χρειάζεται νέες οδηγίες χρήσεως;
Οι ιρλανδικές απορίες δεν αφορούν µόνον τους Ιρλανδούς. Κι εµείς εδώ στην οµοιοπαθή, µικρή και περιφερειακή Ελλάδα – που η περίπτωσή µας µοιάζει πολύ και διαφέρει άλλο τόσο από την ιρλανδική περίπτωση – χρησιµοποιούµε πάντως το ίδιο «µάνιουαλ», έχουµε κάθε λόγο να τις συµµεριζόµαστε.
