ΙΣΛΑΝΔΙΑ – ΕΛΛΑΔΑ, σημειώσατε ένα

Ένα θέμα, δύο κόσμοι. Στα δύο άκρα της Ευρώπης, στο βορά, στην παγωμένη Ισλανδία και στο νότο, στην εύκρατη Ελλάδα, καταγράφονται σαφώς δύο διαφορετικοί τρόποι σχεδιασμού και λειτουργίας των θεσμών, δύο διαφορετικές νοοτροπίες για ένα πολύ σοβαρό ζήτημα: τις ευθύνες του πολιτικού προσωπικού για λάθη ή παραλήψεις που ζημιώνουν την κοινωνία και τους πολίτες. Οι διαπιστώσεις και οι σκέψεις που γεννούν, δεν τιμούν καθόλου τη χώρα μας και το πολιτικό της σύστημα.

Στο μακρινό Ρεϊκιάβικ, ξεκίνησε, μέσα στο Μάρτιο, η δίκη του πρώην πρωθυπουργού της Ισλανδίας, Γκέιρ Χάαρντε και ηγέτη του συντηρητικού Κόμματος της Ανεξαρτησίας, οποίος παραιτήθηκε τον Ιανουάριο του 2009, έπειτα από εκτεταμένες διαδηλώσεις. Κατηγορείται για αμέλεια και παραλείψεις στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, που οδήγησαν την οικονομία της χώρας στο γκρεμό, επειδή παρέμεινε άπραγος όταν κατέρρεαν οι τρεις μεγαλύτερες ισλανδικές τράπεζες. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008, οι τράπεζες της Ισλανδίας συσσώρευσαν χρέη δεκαπλάσια του ΑΕΠ της χώρας. Εάν καταδικαστεί, ο 60χρονος πρώην πρωθυπουργός αντιμετωπίζει ποινή διετούς τουλάχιστον φυλάκισης. Οι προσπάθειες του κόμματος του Χάαρντε να απαλλαγεί ο πρώην πρωθυπουργός από τις κατηγορίες που τον βαραίνουν, έπεσαν στο «κενό», αφού απορρίφθηκαν από το κοινοβούλιο. Να σημειώσουμε ότι το ειδικό δικαστήριο, αρμόδιο για υποθέσεις κατά εκλεγμένων αξιωματούχων, υπάρχει στην Ισλανδία από το 1905.

Μεταφερόμαστε στην Αθήνα όπου ο οικονομικός εισαγγελέας, κ. Γρηγόρης Πεπόνης, σύμφωνα με πληροφορίες, ζήτησε, μέσα στο Μάρτιο, να διαβιβαστεί στη Βουλή η δικογραφία για την υπόθεση της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΕΛΣΤΑΤ), που αφορά στη διόγκωση του ελλείμματος το 2009, καθώς φαίνεται να προκύπτει εμπλοκή πολιτικών προσώπων. Αναφέρει μάλιστα ότι δεν κάλεσε τον πρόεδρο της ΕΛΣΤΑΤ, κ. Ανδρέα Γεωργίου, να καταθέσει ως ύποπτος, καθώς αυτό θα αποτελούσε έμμεσα αξιολόγηση για τους πιθανά εμπλεκόμενους υπουργούς, κάτι που απαγορεύει ρητά ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.

Τι λέει ο νόμος περί ευθύνης υπουργών; Θαυμάστε. Η κοινοβουλευτική διαδικασία ενεργοποιείται αφού πρώτα υπάρξουν τριάντα υπογραφές βουλευτών που ζητούν τη δίωξη των πολιτικών προσώπων, τα οποία προέκυψαν από τη δικαστική διερεύνηση. Η διαδικασία συνεχίζεται, εάν υπέρ της διερεύνησης ψηφίσουν τουλάχιστον 151 βουλευτές. Εάν η Βουλή ψηφίσει θετικά, ανατίθεται σε τριμελές γνωμοδοτικό συμβούλιο ο έλεγχος των στοιχείων. Εάν το γνωμοδοτικό συμβούλιο αποφασίσει ότι συντρέχει λόγος περαιτέρω διερεύνησης, τότε η Ολομέλεια της Βουλής, ξανά με πλειοψηφία 151 βουλευτών, ψηφίζει για τη σύσταση ή μη προκαταρκτικής επιτροπής. Και έπεται συνέχεια, μετά το πόρισμα της προκαταρτικής επιτροπής, όποτε εκδοθεί.

Αμφιβάλλει κανείς ότι το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό που εμείς αναδεικνύουμε με την ψήφο μας έχει φροντίσει να είναι πολύ καλά προστατευμένο; Εκεί, στο Ρεϊκιάβικ, η διαδικασία παραπομπής είναι πολύ πιο απλή. Εδώ, στην Αθήνα, είναι πολύ πιο σύνθετη, περνάει από πολλά φίλτρα. Εκεί, ο ίδιος ο πρωθυπουργός είχε την ευαισθησία να παραιτηθεί απέναντι στις αντιδράσεις των πολιτών. Όχι επειδή «τα έφαγε», αλλά επειδή κατηγορήθηκε ότι δεν αντέδρασε και δεν πήρε μέτρα ενώ η χώρα του κατέρρεε. Εδώ, ουδείς ουδέποτε παραιτείται και φυσικά ουδείς ουδέποτε τιμωρείται. Εξάλλου, μόλις πληροφορηθήκαμε πως η εξεταστική επιτροπή της Βουλής απεφάνθη ότι ουδέν το μεμπτό υφίσταται για πολιτικά πρόσωπα σχετικά με τη διόγκωση του ελλείμματος, το 2009. Φαίνεται πως φούσκωσε από μόνο του, και το θέμα έκλεισε.

Η αλήθεια είναι πως έχουν υπάρξει φωνές πολιτικών ανδρών και γυναικών που έχουν ζητήσει την αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών και την απλοποίηση της διαδικασίας. Προφανώς μειοψηφικές. Γι` αυτό τίποτα δεν έχει γίνει ούτε για το Βατοπέδι, ούτε για τη Siemens, ούτε για τα δομημένα ομόλογα των ασφαλιστικών ταμείων, ούτε για τα ελλείμματα, ούτε για οτιδήποτε άλλο. Το θέμα δεν είναι να θυμώνουμε. Αυτό εκτονώνει αλλά δεν λύνει. Στη δημοκρατία, οι πολιτικές και τα πολιτικά πρόσωπα αλλάζουν, ευτυχώς, δια των εκλογών, με την ψήφο μας και όχι με τη βία. Να προσέξουμε λοιπόν τις επιλογές μας. Σ` αυτές τις εκλογές, η προσωπική επιλογή του καθενός θα είναι καθοριστική για το παρόν και το μέλλον όλων μας. Γιατί από το μακρινό Ρεϊκιάβικ μπορεί να μη ζηλεύουμε το κλίμα και τις θερμοκρασίες του, ζηλεύουμε όμως τους θεσμούς του και τη λειτουργία του πολιτικού του συστήματος και τη νοοτροπία του πολιτικού προσωπικού.