Ο Αλέξης Τσίπρας είχε πει (τον Ιανουάριο του 2015, σε μια προεκλογική συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου) πως «αν είναι να έρθει ο ΣΥΡΙΖΑ και να εγκρίνει ή να επικυρώσει συμφωνίες όπως αυτή στο Ελληνικό, τότε ο κόσμος καλύτερα να ψηφίσει Σαμαρά».

Το είχε πει, σύμφωνοι. Αλλά το θέμα δεν είναι ότι ο Τσίπρας άλλαξε (αλλάζει) - σιγά την είδηση. Το θέμα είναι πόσο ανώδυνα, ανεπαίσθητα και ειρηνικά γίνεται δεκτή αυτή η αλλαγή. Πόσο, σαν έτοιμοι από καιρό, μοιάζει να την είχαμε όλοι προεξοφλήσει. Πόσο χαμηλό είναι το προφίλ των αντιδράσεων - γενικά, και ειδικά απέναντι σ’ ένα θέμα που για τουλάχιστον 25 χρόνια προκαλούσε άγονα πάθη στον δημόσιο διάλογο.

Ιδέες, άλλες λογικές άλλες παράλογες, κυκλοφορούσαν στον αέρα όλα αυτά χρόνια, αλλά η τύχη του μαραζωμένου παλιού αεροδρομίου στο Ελληνικό - 15 χρόνια από την απογείωση του τελευταίου αεροπλάνου από τους διαδρόμους του - παρέμενε εκκρεμής και αβέβαιη. Σχέδια εξαγγέλλονταν και ύστερα χάνονταν στο σκοτάδι. Η συμφωνία για την αξιοποίηση του χώρου, η ίδια συμφωνία που τώρα προωθείται, είχε πέσει θύμα, το 2014, της ρητορικής μαχητικότητας της τότε αντιπολίτευσης - «οικονομικό σκάνδαλο» και «περιβαλλοντικό έγκλημα» την έλεγαν - και της πολιτικής ατολμίας τής τότε συμπολίτευσης.

Τελικά η συμφωνία έκλεισε - ως «προαπαιτούμενο», μάλιστα, μιας δόσης. Και δεν άνοιξε μύτη. Οσοι είχαν πρωταγωνιστήσει τόσα χρόνια στις αντιδράσεις, τώρα σιωπούν ή διατυπώνουν μετριοπαθείς απόψεις στα πλαίσια ενός πολιτισμένου διαλόγου, που αναζητεί τα υπέρ και τα κατά μιας λύσης - που πάντως και κακή να ήταν, θα ήταν προτιμότερη από το να παραταθεί για άλλα 25, 50 ή 75 χρόνια η ίδια αδιέξοδη συζήτηση, χωρίς λύση. Σαν αίφνης να αποκτήσαμε μια χαμένη ικανότητα ψύχραιμου διαλόγου για τα κοινά μας πράγματα. Σαν να εξατμίστηκαν τα σύννεφα της φανατικής υστερίας με την οποία - φαίνεται - μας είχαν ψεκάσει, απαγορεύοντάς μας να βλέπουμε πέρα από τη μύτη μας.

Ισως, έτσι, αυτή η ιστορία του Ελληνικού να γίνεται το τέλειο σύμβολο μιας αλλαγής που έχει συντελεστεί. Οριστικά; Μένει να αποδειχθεί.

Δεν μιλώ για την αλλαγή των θέσεων και των τρόπων του κυβερνώντος ΣΥΡΙΖΑ, που είναι εμφανής ακόμη κι όταν διαστρέφεται σε δυσανεξία προς τις διαδηλώσεις α λα Φίλη. Μιλώ για μια αλλαγή συνολικότερη του πολιτικού κλίματος. Η οποία άργησε πέντε χρόνια. Και η οποία άρχισε να συντελείται πέρυσι το καλοκαίρι.

Γνωστό και χιλιοειπωμένο, αλλά χρήσιμο να το υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας. Αν η Ελλάδα πλήρωσε την κρίση, τον αποκλεισμό της από τις αγορές και την προσφυγή της στους θεσμικούς δανειστές και τα Μνημόνιά τους, με πολλαπλάσια ύφεση και ανεργία απ’ ό,τι οι άλλες χώρες που υπέστησαν την ίδια μοίρα, είναι, πρώτον, επειδή εμείς ξεκινήσαμε από πολύ χειρότερη αφετηρία. Καμία άλλη χώρα δεν επέτρεψε στον εαυτό της έναν τόσο ακραίο εκτροχιασμό. Μα είναι, προπάντων, επειδή σε καμιά άλλη από τις ομοιοπαθείς χώρες, οι κεντρικές, οι «συστημικές» τους πολιτικές δυνάμεις δεν αμφισβήτησαν το μη επιδεχόμενο αμφισβήτησης. Μπορεί να ασκήθηκε παντού κριτική σφοδρή στα λάθη και τις αδικίες των made by Thomsen προγραμμάτων δημοσιονομικής διόρθωσης. Αλλά το ίδιο το γεγονός της χρεοκοπίας, του αποκλεισμού από τις αγορές, κανείς δεν διανοήθηκε να το αμφισβητήσει. Ούτε κανείς αναζήτησε συνταγές χαριποτερικής έμπνευσης στο Ζάππειο ή στην Πλατεία Συντάγματος ως εναλλακτική λύση. Ούτε κανείς υποσχέθηκε να σχίσει το Μνημόνιο, σελίδα σελίδα ή όλο μαζί, με ένα άρθρο ενός νόμου. Εμείς χρειάστηκε να περιπλανηθούμε επί πέντε χρόνια στην έρημο, χρειάστηκε να πολλαπλασιάσουμε το οικονομικό κόστος και τον κοινωνικό πόνο, χρειάστηκε να φθάσουμε στο χείλος της αβύσσου το περασμένο καλοκαίρι, για να βρεθούμε επιτέλους εκεί όπου οι άλλοι βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή. Σε ενα πεδίο όπου έναντι μιας έκακτης ανάγκης, διαμορφώνεται μια ελάχιστη συναίνεση.

Η πολιτική ζωή δεν αναστέλλεται, βέβαια, επειδή όλοι αποδέχονται το αναπόφευκτο. Ο πολιτικός ανταγωνισμός δεν μπαίνει στο ψυγείο. Οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας δεν τίθενται εκτός συνταγματικών ορίων. Και η μάχη της αντιπολίτευσης να γίνει συμπολίτευση ζητώντας εκλογές, δεν τίθεται υπό απαγόρευση. Η ζωή συνεχίζεται. Αλλά με δυο σταγόνες λογικής να μετριάζουν το φαρμάκι της.