Όταν προ καιρού φίλος ξένος ιστορικός με ρώτησε αν αληθεύει ότι η πλειονότητα των υπουργών των ελληνικών κυβερνήσεων μετά το 2015 αποτελείται από πρώην κομμουνιστές, τον κοίταξα με αμηχανία. Όχι τόσο γιατί δεν ήξερα την απάντηση –που, όντως, δεν την ήξερα– όσο γιατί συλλογίστηκα ότι το να ήταν ή να μην ήταν οι πρώην κομμουνιστές πλειοψηφία δεν είχε δα και τόσο μεγάλη σημασία: τόσα και τόσα γεγονότα έχουν συμβεί από τις νεανικές «αμαρτίες» όλων μας, τόσες και τόσες προσωπικές ιστορίες έχουν σημαδέψει τη ζωή του καθενός μας, ώστε οτιδήποτε και να είχε συμβεί παλαιότερα να μη μετρά πλέον

Πριν από τη Σουηδία ήταν η Ιταλία, πιο πριν η Δανία, η Γερμανία, η Ουγγαρία, η Πολωνία, και πάνω απ’ όλα οι ΗΠΑ. Κατά τα φαινόμενα, έπεται συνέχεια. Η ενίσχυση της Ακροδεξιάς σπέρνει τον τρόμο, αλλά δεν αποτελεί πλέον είδηση.

Τον τελευταίο καιρό έχω διαβάσει αναλύσεις επί αναλύσεων για το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ. Η οικονομική κρίση που έφερε ανεργία και λιτότητα, η διάχυτη παραδοχή πως το ισχύον είναι μονόδρομος, η βαθμιαία παρακμή των παλιών ιδεολογικών παρατάξεων, η αίσθηση ότι δεν ελέγχουμε το τι μας συμβαίνει κ.ο.κ. Διαφορετικές, γόνιμες και συγκλίνουσες οπτικές γωνίες, πράγμα που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καμία απ’ αυτές δεν είναι από μόνη της η ορθή διάγνωση.