...Ο Λεωνίδας Κύρκος έριξε ιδέες και τις έσπειρε για να καρπίσουν: Η ανανέωση της σχέσης της αριστεράς με τη δημοκρατία, η Ενωμένη Ευρώπη, ο σεβασμός στην αντίθετη άποψη, η καταδίκη της ρητορικής πλειοδοσίας, η εγκατάλειψη των φανατισμών, η απόλυτη απόρριψη της βίας, ο πολιτικός πολιτισμός.

Όλα αυτά τότε τάραξαν τα νερά, πέρασαν στη σκέψη των αριστερών και γέννησαν ελπίδες για ένα νέο ξεκίνημα. Και σήμερα που αυτά εξακολουθούν βεβαίως να μην είναι δεδομένα για την αριστερά στον τόπο μας, ο Λεωνίδας μ’ αυτήν την απίστευτη αισιοδοξία που τον χαρακτήριζε είχε πάντα την απάντηση. «Είναι οι εποχές άνυδρες και το χώμα ξερό. Αλλά έχουμε τους σπόρους στο δισάκι μας σύντροφοι. Αυτό μετράει και θα συνεχίσουμε.»

 

Μήνα Αύγουστο, το 1974, διατύπωνες τους στόχους του έθνους με ενάργεια και όλη τη σοφία που συσσώρευσε πάνω σου η καθημαγμένη αριστερά, αδιαφορώντας για την ευκολία και την ευφροσύνη της εποχής…
Προσπάθησες εις ώτα μη ακουόντων να μιλήσεις με τη γλώσσα της ψυχής, γιατί μόνον έτσι ήξερες να πράττεις…
Θέλησες να μας μάθεις να μπορούμε να μιλάμε μεταξύ μας, να ανεχόμαστε και να συνεννογιόμαστε για τον κοινό σκοπό. Δύσκολη δουλειά σε μια χώρα εθισμένη στις χαμένες ευκαιρίες και το ευκολίκι….

Ο Λεωνίδας Κύρκος ήταν η χαρισματικότερη μεταπολιτευτική πολιτική προσωπικότητα της Αριστεράς, παρότι τυπικά "έχασε" πολλές κρίσιμες "πολιτικές μάχες". Ισως όμως και γι’ αυτό. Επειδή έβλεπε μακριά... Ο Λεωνίδας Κύρκος ήταν η χαρισματικότερη μεταπολιτευτική πολιτική προσωπικότητα της Αριστεράς. Παρότι τυπικά "έχασε" τις περισσότερες από τις κρίσιμες "πολιτικές μάχες" που έδωσε.

Ας αποχαιρετήσουμε τον Λεωνίδα Κύρκο, μαζί με τόσους και τόσους πολίτες, με ευγνωμοσύνη για την πολυσχιδή προσφορά του στον λαό, τους εργαζόμενους, τη χώρα, την αριστερά. Ταυτίστηκε με τον στόχο, την επιδίωξη, η αριστερά, ανανεωμένη, να ξεφύγει από τη γωνία, να κερδίσει τις καρδιές και τον νου των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Αναδείχθηκε σε πολιτικό ηγέτη εθνικής εμβέλειας, του αγώνα για δημοκρατία. Πολιτικό ηγέτη της αριστεράς που ταυτίζεται με τη δημοκρατία και τα δικαιώματα. Γι’ αυτό και κέρδισε την ευρύτερη εμπιστοσύνη και αναγνώριση.

Εμείς, τα παιδιά και τα εγγόνια του Λεωνίδα, την τρέμαμε αυτή την ώρα. Την ώρα που θα μάς αφήσει να αναρωτιόμαστε αν αυτό είναι το τέλος της Αριστεράς, όπως την ονειρευτήκαμε, όπως ενσαρκώθηκε στο πρόσωπό του, στη λιτή ζωή του. Σε ένα μικροσκοπικό διαμέρισμα στην Καλλιδρομίου, γεμάτο μνήμες, βιβλία, γάτες, μουσικές, φωτογραφίες τής πρώτα αφράτης και μετά εξαϋλωμένης Καλλί.

Αλλος θυμήθηκε τις εκλογές του ’77 και τη «Συμμαχία», άλλος την Ομόνοια το 1981, άλλος το Σύνταγμα το 1985, άλλος «το συνέδριο της διάσπασης» του ΚΚΕ Εσωτερικού, το 1986, άλλος τα Φεστιβάλ «Αυγής - Θούριου» στη Νέα Σμύρνη... Τα αφιερώματα στη διαδρομή του Λεωνίδα Κύρκου την περασμένη Κυριακή, γίνονταν ολοένα και πιο πλήρη, όσο περνούσε η ώρα από την αναγγελία του θανάτου του. Οι τηλεοπτικοί συντάκτες ανέσυραν ολοένα και περισσότερα ντοκουμέντα από την πολύχρονη διαδρομή του στην πολιτική ιστορία της χώρας και της Αριστεράς.

Κηδεύουμε τον Λεωνίδα Κύρκο.
Τον σοφό μέντορα όλου αυτού του χώρου που ονομάζουμε αριστερή ανανέωση, μεταρρύθμιση, εκσυγχρονισμό.
Η καθοριστική του συμβολή στη διαμόρφωση της πολιτικής και ιδεολογικής ταυτότητας μου είναι οφθαλμοφανής και αυτονόητη. Δεν θα αναφερθώ λοιπόν σε αυτή.
Θα αναφερθώ σε μερικές ανθρώπινες στιγμές.

O Καντάφι απειλούσε με ματοκύλισμα τη Βεγγάζη και ο άμαχος πληθυσμός αντιμετώπιζε άμεσο κίνδυνο. Ήταν σαφές πως στο «συμβούλιο ασφαλείας» είχε διαμορφωθεί μια πλειοψηφία υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης, που υποστηριζόταν επίσης από τον «αραβικό σύνδεσμο» και την «ισλαμική διάσκεψη». Τι άλλο χρειαζόταν η γερμανική κυβέρνηση για να συμφωνήσει;

Αγωνιστής. Συνεπής. Έντιμος. Οι βολικές λέξεις των επικηδείων. Και της υποκρισίας. Που θα περισσέψει πάλι αύριο, στην κηδεία, όπως είχε συμβεί και στις πρώτες δηλώσεις που ακολούθησαν την αναγγελία του θανάτου του Λεωνίδα Κύρκου. Οι λέξεις, αυτές και μερικές ακόμα, που επιτρέπουν και στους παρείσακτους να χωρέσουν στο κάδρο του αποχαιρετισμού του νεκρού. Να καρπωθούν λίγη από την συγκίνηση του θανάτου, που ως υπαρξιακό μέγεθος των ανθρώπινων, δεν αντέχει ρωγμές. Ίσως να μην μπορεί να γίνει διαφορετικά. Κάπως έτσι πάντως “ο νεκρός δεδικαίωται”. Ή, όπως στην περίπτωσή μας, αδικείται.

Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό από κάποιους όψιμους αμφισβητίες, αλλά είναι φανερό ότι μαζί με τον Λεωνίδα Κύρκο κλείνει και ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της ελληνικής αριστεράς. Μιας αριστεράς που φιλοδόξησε να κόψει το γόρδιο δεσμό με το δογματικό ιερατείο αλλά και να αλλάξει την ελληνική κοινωνία, μη διστάζοντας να πηγαίνει πολλές φορές απέναντι στο ρεύμα.

«Ακόμη κι όταν δεν ήμασταν δικοί του , ήταν δικός μας». Το είχα γράψει σ’ ένα συλλογικό τόμο που επιμελήθηκα πριν 11 χρόνια («Εκεί γύρω στα 40», εκδ. Ελληνικά Γράμματα) κι αποτύπωνε όσα ένοιωθα για τον Λεωνίδα Κύρκο το μακρυνό 1980,

μετά την πορεία στην Αμερικάνικη πρεσβεία που επιχειρήσαμε (μπλοκ της Β’ Πανελλαδικής όπου συμμετείχα, αριστεριστές, αναρχικοί, αυτόνομοι και μέλη του Ρήγα Φεραίου που διαφώνησαν στην πράξη με την επίσημη «γραμμή»). Η πορεία είχε αφήσει πίσω της νεκρούς την Κανελλοπούλου και τον Κουμή κι εμάς αντιμέτωπους με την μομφή του «προβοκάτορα». Το ΠΑΣΟΚ λίγο πριν την πρώτη άνοδο του στην εξουσία δεν καθυστέρησε καθόλου στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας, που πρώτο το ΚΚΕ κι από κοντά η ΚΝΕ λανσάρισε.

Διαβάζοντας κάποια αφιερώματα σχετικά με τη ζωή και την πολιτική δράση του σ. Λεωνίδα Κύρκου είναι αναπόφευκτο για τον κάθε αναγνώστη να οδηγηθεί αβίαστα σε κάποιους ελεύθερους συνειρμούς, που αφορούν είτε στην πολιτική ιστορία του τόπου και της αριστεράς, είτε στα σύγχρονα ζητήματα που απασχολούν τον πολιτικό χώρο της αριστεράς, αλλά και στους αριστερούς, ως πρόσωπα. Ένα κεντρικό στοιχείο που ξεχωρίζει στην αναδρομή της ιστορικό-πολιτική του ζωής είναι η συνεχής και διαρκής αναζήτηση του καινούργιου, με την ταυτόχρονη κατανόηση και ανάδειξη του πραγματικού, πάντα προς όφελος του λαϊκού κινήματος