Η προστασία της πρώτης κατοικίας και ο πήχυς

Οι Βρυξέλλες δεν θέλησαν να χρεωθούν την ευθύνη μιας κρίσης στις σχέσεις τους με την Ελλάδα παραμονές ευρωεκλογών – θα έμενε μετέωρο το επιχείρημα ισχυρών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ότι η σημερινή Ελλάδα είναι η απτή απόδειξη της επιτυχούς πολιτικής τους για την επίλυση του «ελληνικού προβλήματος», με εκλογικό κόστος γι’ αυτές. Η Αθήνα δεν ήθελε να δοθεί η εικόνα στις αγορές ότι ξανάγινε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης ούτε να ξετυλίξει μια νέα αλυσίδα συγκρούσεων με τους δανειστές, που θα μπορούσε να αναθερμάνει τη φιλολογία εάν βγήκαμε ή όχι από τα μνημόνια ή/και να συρθεί υποχρεωτικά σε πρόωρες εκλογές τον Μάιο – απλά, γιατί η χώρα δεν θα άντεχε να είναι σε παρατεταμένο πόλεμο με τα ευρωπαϊκά κέντρα ώς το φθινόπωρο. Το κόστος θα ήταν πολύ μεγάλο.

Ετσι, αφού η Αθήνα απείλησε «θα νομοθετήσω μονομερώς» και οι Βρυξέλλες απάντησαν «αν το κάνεις, κόβω κάθε συζήτηση», ο κ. Τσίπρας συνομίλησε με τον κ. Μοσκοβισί (ίσως τον κ. Ντράγκι και άλλους ισχυρούς Ευρωπαίους...) και φαίνεται ότι προκρίθηκε να μπουν στη θήκη τα μαχαίρια και να αναβληθεί η προαγγελθείσα κατάθεση του νομοσχεδίου για την προστασία πρώτης κατοικίας για την ερχόμενη βδομάδα (μετά την αυριανή συνεδρίαση του EWG). Οταν ξημερώματα Παρασκευής, στις 3 μ.μ., έληξε η μαραθώνια (από τις 8 μ.μ. της Πέμπτης) τηλεδιάσκεψη των κ. Τσακαλώτου - Χουλιαράκη - Λιάκου με τους κ. Κοστέλο - Τρούντι, η επικρατούσα κοινή αίσθηση ήταν ότι το θέμα θα έχει κλείσει πριν από το Eurogroup της 5ης Απριλίου «με ανεκτό τρόπο» – ώστε να μας δοθεί ψήφος ανοχής.

Πολλά συμπεράσματα μπορούν να βγουν. Θα περιοριστώ σε ένα: το πολιτικό σύστημα δεν διδάσκεται από τα λάθη του.

Πρώτον, το πολιτικό σύστημα σπεύδει να αντιμετωπίσει τα σοβαρά προβλήματα την τελευταία στιγμή – ή μετά αυτήν. Το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας έπρεπε να είχε επιλυθεί στα τέλη 2017, πήραμε παράταση έως τέλη 2018, ξαναπήραμε έως τέλος Φεβρουαρίου – δεν εμφανίστηκε αιφνιδίως. Αλλά οι αρμόδιοι έκαιγαν χρόνο, με αποτέλεσμα να επιληφθούν όταν βρέθηκαν με την πλάτη στον τοίχο, δηλαδή τότε όταν έχουν τη μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη. Αυτό γίνεται από την πρώτη στιγμή, συνεχίζεται και σήμερα – παρά τις ήττες που έχει υποστεί η χώρα.

Δεύτερον, όταν το πολιτικό σύστημα –έστω την τελευταία στιγμή– υποχρεώνεται να λύσει σοβαρά προβλήματα, τείνει να αγνοεί τα πραγματικά δεδομένα και ρέπει σε άρρωστες φαντασιώσεις ότι, με πρόσχημα το πρόβλημα, έχει την ευκαιρία να ικανοποιήσει κάθε πικραμένο «πελάτη». Ετσι, π.χ., ορίζεται κάποιος «ινστρούκτορας» να διευθύνει τους «τεχνοκράτες», τους θέτει ψηφοθηρικά κριτήρια ως προτεραιότητες και, μετά, οι «τεχνοκράτες» σπάνε το κεφάλι τους να βρουν επιχειρήματα για να υποστηρίξουν το ψηφοθηρικό σχέδιό του. Συνήθως, αυτό το σχέδιο αποτυγχάνει. Γιατί, συνήθως, ο ψηφοθηρικός πήχυς τίθεται ψηλά και η (εκάστοτε) κυβέρνηση καταλήγει να περνάει από κάτω. Σύντομα θα φανεί αν αυτό συνέβη και στο θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας.