Δεν υπάρχουν «σωτήρες». Σωτήρια μπορεί να είναι μόνο κάποιας μορφής εθνική συνεννόηση που θα διεκδικεί ισχυρή κοινωνική συναίνεση, αποδοχή.

Η οικονομία βρίσκεται σε εύθραυστη ισορροπία με ανοδική τάση. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε τον Νοέμβριο σε 18,5%. Επίσης, οι εξαγωγές έσπασαν το φράγμα των 30 δισ. ευρώ το 2018, πετυχαίνοντας αύξηση 15,7%. Εξαιτίας της κρίσης και της κατερείπωσης του παραδοσιακού παρασιτικού μοντέλου, αναδιαρθρώνεται ο ελληνικός καπιταλισμός και έχει αρχίσει να αφήνει θετικά αποτυπώματα στα στατιστικά στοιχεία.

την αρχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, το πέρασμα από μια ενεργειακή φάση στην επόμενη προσδιοριζόταν από την πρόσθετη ενεργειακή πηγή, τον κατάλληλο τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, τις τάσεις της αγοράς, τις υποδομές κ.λπ. Χαρακτηριστική η μετάβαση από τον άνθρακα στους υδρογονάνθρακες. Μέχρι σήμερα, το ενεργειακό σύστημα χαρακτηριζόταν από τη διαδοχική συσσώρευση των ενεργειακών πηγών και των τεχνολογιών.

Την ώρα που τα φώτα της δημοσιότητας έπεφταν πάνω στις εξευτελιστικές για το Κοινοβούλιο καντρίλιες της κυβέρνησης, του Καμένου και των πρώην του, στο ημίφως περνούσαν λάθρα σχεδόν ειδήσεις του είδους: μόλις το 2040 η Ελλάδα θα επιστρέψει στο επίπεδο ανάπτυξης του 2007. Ή ότι το 2050 ο πληθυσμός της Ελλάδας θα έχει μειωθεί από 800 χιλιάδες ώς 2,5 εκατομμύρια. Θυμόμαστε εξάλλου ότι το ΔΝΤ έχει προβλέψει παρατεταμένη στασιμότητα ως το 2060 με ρυθμό ανάπτυξης περί το 1% κατά μέσο όρο, ενώ η αντίστοιχη πρόβλεψη της ΕΕ είναι ελάχιστα πιο αισιόδοξη.

Εδώ και μερικές δεκαετίες, οι περί την πολιτική ασχολούμενοι θεωρούσαν δεδομένες δύο αμετακίνητες αρχές: ότι σε τελική ανάλυση, η στάση των ψηφοφόρων καθορίζεται από το πώς οι επιλογές τους επηρεάζουν την τσέπη τους και ότι νικητής αναδεικνύεται όποιος καταφέρει να κερδίσει τον μεσαίο χώρο. Τελευταία όμως, σε ολόκληρο τον κόσμο συμβαίνουν πράγματα που μας αναγκάζουν να αναθεωρήσουμε αυτό το δόγμα. Περί τίνος πρόκειται;

Νομίζω ότι η περίπτωση του Brexit αποδεικνύεται διαφωτιστική. Η παράταξη που τάχθηκε υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ενωση έριξε το βάρος αποκλειστικά στις ολέθριες οικονομικές επιπτώσεις της εξόδου. Και έχασε.