Η Γερμανία πιέζει για αυστηρό σύμφωνο για να προστατεύσει τα δάνειά της
Κάκη Μπαλλή, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2010-06-13
Στο ερώτημα ποιος θα μας σώσει από την -ευρωπαϊκή πλέον- κρίση του χρέους η πρώτη απάντηση ήταν η Γερμανία. Πράγματι η οικονομική ατμομηχανή της Ευρώπης, έστω και απρόθυμα, ανακοίνωσε ότι θα βάλει το χέρι στην τσέπη και θα προσφέρει τον -αυξημένο- οβολό της τόσο στο ταμείο για την Ελλάδα των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, όσο και στο ταμείο για τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης των 750 δισ.
Όσο περνάει ο καιρός, όμως, το ερώτημα αλλάζει και γίνεται: Ποιος θα μας σώσει από τη Γερμανία και από τις πιέσεις της τόσο για τη μεταρρύθμιση προς το αυστηρότερο του Συμφώνου Σταθερότητας, όσο και για την «αυτοσυγκράτηση» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Λίγες μέρες πριν από τη τακτική σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 17 Ιουνίου η καγκελάριος Μέρκελ έσπευσε να συναντηθεί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπόι και να του θέσει εκ νέου το αίτημά της να συζητηθούν οι προτεινόμενες από τη Γερμανία αλλαγές στη Συνθήκη, με αιχμή του δόρατος τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται στα κράτη μέλη που θα παραβιάζουν τους κανόνες της νομισματικής ένωσης.
Οι γερμανικές προτάσεις δεν γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό ούτε από τους εταίρους ούτε από την Κομισιόν. Ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Όλι Ρεν, μάλιστα, πολύ πρόσφατα τάχθηκε κατά της αλλαγής στη Συνθήκη. Αλλά και ο Βαν Ρομπόι εμφανίστηκε επιφυλακτικός μετά τη συνάντηση με τη Μέρκελ: Βεβαίως δεν υπάρχουν ταμπού, είπε, η «ομάδα δράσης» συζητά για όλα, αλλά καλό θα ήταν πρώτα να βελτιώσουμε τη λειτουργία του ισχύοντος Συμφώνου Σταθερότητας πριν κάνουμε το μεγάλο άλμα.
Ανεξάρτητα, πάντως, από το τι θα καταφέρει να περάσει η Γερμανία στην επόμενη σύνοδο κορυφής, έχει ήδη διασφαλίσει τον έλεγχο στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. οι «27» αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με έδρα το Λουξεμβούργο, η οποία θα παράσχει έως 440 δισ. ευρώ στις χώρες της Ευρωζώνης που δεν μπορούν πια να δανειστούν από τις αγορές.
Ο τοποτηρητής
Επικεφαλής αυτής της εταιρείας ορίστηκε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ένας 59χρονος Γερμανός οικονομολόγος, γνώριμος από παλιά στην κοινοτική γραφειοκρατία. Ο Ρέγκλινγκ έκανε πάντοτε την εμφάνισή του σε περιόδους έντασης στην νομισματική ένωση ως… πυροσβέστης, αλλά και τοποτηρητής των Γερμανών. Είχε αναλάβει τη σύνταξη του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας της ΟΝΕ, με αποστολή να το στήσει έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι γερμανικές επιθυμίες για δημοσιονομική σταθερότητα.
Μερικά χρόνια αργότερα, όταν ξεπέρασαν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι το όριο του 3% του ΑΕΠ στο δημόσιό τους έλλειμμα, ήταν και πάλι ο Ρέγκλινγκ που έκανε το Σύμφωνο πιο «ευέλικτο», ώστε να μην τιμωρηθούν οι παραβάτες. Και τώρα τον καλούν να αναλάβει αυτή την «ομπρέλα» διάσωσης των χωρών της Ευρωζώνης, που εγκαθίσταται στο Λουξεμβούργο. Αποστολή του είναι αφενός να καθησυχάσει τους Γερμανούς, τους βασικούς εγγυητές του μηχανισμού στήριξης, ότι τα χρήματα θα δίνονται μόνο σε έσχατη ανάγκη, αφετέρου να διασφαλίσει ότι οι αγορές θα αξιολογήσουν ως άριστη την πιστοληπτική ικανότητα της εταιρείας.
Οι κόντρες στην ΕΚΤ
Οι αγορές όμως παραμένουν εξαιρετικά νευρικές. Κι έχουν συνεχώς στραμμένα τα μάτια τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την οποία περιμένουν να παίξει τον ρόλο του ναυαγοσώστη στα δύσκολα. Όμως στους κόλπους της ΕΚΤ επικρατεί διχογνωμία, με πρωταγωνιστές και πάλι τους Γερμανούς.
Τόσο ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας, Γιούργκεν Σταρκ, όσο και ο διοικητής της Bundesbank και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Άξελ Βέμπερ δεν κρύβουν την αντίθεσή τους στην αγορά κρατικών ομολόγων, στην οποία προχωρά εδώ και περίπου ένα μήνα η ΕΚΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες, δε, έχει ήδη στοιβάξει κρατικά ομόλογα -κυρίως ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά- αξίας 40,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Την περασμένη Πέμπτη, στη μηνιαία συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ, όλοι περίμεναν από τον Ζαν Κλοντ Τρισέ να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Ο κεντρικός τραπεζίτης όμως επέλεξε τη σιωπή. Δεν απάντησε στις ερωτήσεις για το πόσο θα διαρκέσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και προσπάθησε να υποβαθμίσει τις κόντρες εντός της ΕΚΤ. Δεν κατάφερε δηλαδή να διασκεδάσει τις ανησυχίες των αγορών, που περίμεναν μια ξεκάθαρη κουβέντα. Ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει όσα ομόλογα χρειάζεται για να στηρίξει τις χώρες της Ευρωζώνης.
Δικαστική… ανάσα
Η μόνη καλή είδηση για την Ευρώπη που ήρθε την περασμένη εβδομάδα από τη Γερμανία ήρθε από το συνταγματικό δικαστήριο. Οι δικαστές απέρριψαν την αίτηση για ασφαλιστικά μέτρα του βουλευτή της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης της Βαυαρίας -και κυβερνητικού εταίρου της Μέρκελ- Πέτερ Γκάουβαϊλερ ενάντια στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης των 750 δισ. ευρώ.
Στην αιτιολογική του έκθεση το δικαστήριο τόνισε ότι θα ήταν ανυπολόγιστες οι επιπτώσεις για το ευρώ εάν έστω και προσωρινά απαγορευόταν να δοθούν οι γερμανικές εγγυήσεις στον μηχανισμό στήριξης, όπως ζητούσε ο βουλευτής. Βέβαια, η ουσία της υπόθεσης δεν έχει εκδικαστεί ακόμη, το αν δηλαδή είναι ή δεν είναι αντισυνταγματικό να δοθούν αυτές οι εγγυήσεις. Ωστόσο, η απόφαση των δικαστών να μην επιβάλουν ασφαλιστικά μέτρα προκάλεσε τεράστια ανακούφιση τόσο στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών όσο και στις Βρυξέλλες.
Τις προηγούμενες μέρες και μόνο η φήμη ότι μπορεί τα γερμανικά δικαστήρια να κηρύξουν αντισυνταγματικό το «πακέτο» των 750 δισ. ευρώ -σε συνδυασμό με τα περί επικείμενης χρεωκοπίας της Ουγγαρίας, περί επικείμενης προσφυγής της Ισπανίας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και άλλων περί…- είχε πιέσει κάτω από τα 1,20 δολάρια το ευρώ. Και έπεται συνέχεια, εκτός εάν ο θεός του ποδοσφαίρου κάνει για ένα μήνα το θαύμα του. Ίσως η μοναδική ελπίδα να κοπάσουν για λίγο οι φήμες -ανυπόστατες και μη- είναι να… κολλήσουν με την μπάλα αυτοί που τις διασπείρουν.
Όσο περνάει ο καιρός, όμως, το ερώτημα αλλάζει και γίνεται: Ποιος θα μας σώσει από τη Γερμανία και από τις πιέσεις της τόσο για τη μεταρρύθμιση προς το αυστηρότερο του Συμφώνου Σταθερότητας, όσο και για την «αυτοσυγκράτηση» της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Λίγες μέρες πριν από τη τακτική σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 17 Ιουνίου η καγκελάριος Μέρκελ έσπευσε να συναντηθεί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν βαν Ρομπόι και να του θέσει εκ νέου το αίτημά της να συζητηθούν οι προτεινόμενες από τη Γερμανία αλλαγές στη Συνθήκη, με αιχμή του δόρατος τις κυρώσεις που θα επιβάλλονται στα κράτη μέλη που θα παραβιάζουν τους κανόνες της νομισματικής ένωσης.
Οι γερμανικές προτάσεις δεν γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό ούτε από τους εταίρους ούτε από την Κομισιόν. Ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Όλι Ρεν, μάλιστα, πολύ πρόσφατα τάχθηκε κατά της αλλαγής στη Συνθήκη. Αλλά και ο Βαν Ρομπόι εμφανίστηκε επιφυλακτικός μετά τη συνάντηση με τη Μέρκελ: Βεβαίως δεν υπάρχουν ταμπού, είπε, η «ομάδα δράσης» συζητά για όλα, αλλά καλό θα ήταν πρώτα να βελτιώσουμε τη λειτουργία του ισχύοντος Συμφώνου Σταθερότητας πριν κάνουμε το μεγάλο άλμα.
Ανεξάρτητα, πάντως, από το τι θα καταφέρει να περάσει η Γερμανία στην επόμενη σύνοδο κορυφής, έχει ήδη διασφαλίσει τον έλεγχο στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Στο τελευταίο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. οι «27» αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με έδρα το Λουξεμβούργο, η οποία θα παράσχει έως 440 δισ. ευρώ στις χώρες της Ευρωζώνης που δεν μπορούν πια να δανειστούν από τις αγορές.
Ο τοποτηρητής
Επικεφαλής αυτής της εταιρείας ορίστηκε ο Κλάους Ρέγκλινγκ, ένας 59χρονος Γερμανός οικονομολόγος, γνώριμος από παλιά στην κοινοτική γραφειοκρατία. Ο Ρέγκλινγκ έκανε πάντοτε την εμφάνισή του σε περιόδους έντασης στην νομισματική ένωση ως… πυροσβέστης, αλλά και τοποτηρητής των Γερμανών. Είχε αναλάβει τη σύνταξη του περιβόητου Συμφώνου Σταθερότητας της ΟΝΕ, με αποστολή να το στήσει έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι γερμανικές επιθυμίες για δημοσιονομική σταθερότητα.
Μερικά χρόνια αργότερα, όταν ξεπέρασαν οι Γερμανοί και οι Γάλλοι το όριο του 3% του ΑΕΠ στο δημόσιό τους έλλειμμα, ήταν και πάλι ο Ρέγκλινγκ που έκανε το Σύμφωνο πιο «ευέλικτο», ώστε να μην τιμωρηθούν οι παραβάτες. Και τώρα τον καλούν να αναλάβει αυτή την «ομπρέλα» διάσωσης των χωρών της Ευρωζώνης, που εγκαθίσταται στο Λουξεμβούργο. Αποστολή του είναι αφενός να καθησυχάσει τους Γερμανούς, τους βασικούς εγγυητές του μηχανισμού στήριξης, ότι τα χρήματα θα δίνονται μόνο σε έσχατη ανάγκη, αφετέρου να διασφαλίσει ότι οι αγορές θα αξιολογήσουν ως άριστη την πιστοληπτική ικανότητα της εταιρείας.
Οι κόντρες στην ΕΚΤ
Οι αγορές όμως παραμένουν εξαιρετικά νευρικές. Κι έχουν συνεχώς στραμμένα τα μάτια τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την οποία περιμένουν να παίξει τον ρόλο του ναυαγοσώστη στα δύσκολα. Όμως στους κόλπους της ΕΚΤ επικρατεί διχογνωμία, με πρωταγωνιστές και πάλι τους Γερμανούς.
Τόσο ο επικεφαλής οικονομολόγος της τράπεζας, Γιούργκεν Σταρκ, όσο και ο διοικητής της Bundesbank και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, Άξελ Βέμπερ δεν κρύβουν την αντίθεσή τους στην αγορά κρατικών ομολόγων, στην οποία προχωρά εδώ και περίπου ένα μήνα η ΕΚΤ. Σύμφωνα με πληροφορίες, δε, έχει ήδη στοιβάξει κρατικά ομόλογα -κυρίως ελληνικά, ιρλανδικά και πορτογαλικά- αξίας 40,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Την περασμένη Πέμπτη, στη μηνιαία συνέντευξη Τύπου της ΕΚΤ, όλοι περίμεναν από τον Ζαν Κλοντ Τρισέ να ξεκαθαρίσει την κατάσταση. Ο κεντρικός τραπεζίτης όμως επέλεξε τη σιωπή. Δεν απάντησε στις ερωτήσεις για το πόσο θα διαρκέσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων και προσπάθησε να υποβαθμίσει τις κόντρες εντός της ΕΚΤ. Δεν κατάφερε δηλαδή να διασκεδάσει τις ανησυχίες των αγορών, που περίμεναν μια ξεκάθαρη κουβέντα. Ότι η ΕΚΤ θα αγοράσει όσα ομόλογα χρειάζεται για να στηρίξει τις χώρες της Ευρωζώνης.
Δικαστική… ανάσα
Η μόνη καλή είδηση για την Ευρώπη που ήρθε την περασμένη εβδομάδα από τη Γερμανία ήρθε από το συνταγματικό δικαστήριο. Οι δικαστές απέρριψαν την αίτηση για ασφαλιστικά μέτρα του βουλευτή της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης της Βαυαρίας -και κυβερνητικού εταίρου της Μέρκελ- Πέτερ Γκάουβαϊλερ ενάντια στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης των 750 δισ. ευρώ.
Στην αιτιολογική του έκθεση το δικαστήριο τόνισε ότι θα ήταν ανυπολόγιστες οι επιπτώσεις για το ευρώ εάν έστω και προσωρινά απαγορευόταν να δοθούν οι γερμανικές εγγυήσεις στον μηχανισμό στήριξης, όπως ζητούσε ο βουλευτής. Βέβαια, η ουσία της υπόθεσης δεν έχει εκδικαστεί ακόμη, το αν δηλαδή είναι ή δεν είναι αντισυνταγματικό να δοθούν αυτές οι εγγυήσεις. Ωστόσο, η απόφαση των δικαστών να μην επιβάλουν ασφαλιστικά μέτρα προκάλεσε τεράστια ανακούφιση τόσο στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών όσο και στις Βρυξέλλες.
Τις προηγούμενες μέρες και μόνο η φήμη ότι μπορεί τα γερμανικά δικαστήρια να κηρύξουν αντισυνταγματικό το «πακέτο» των 750 δισ. ευρώ -σε συνδυασμό με τα περί επικείμενης χρεωκοπίας της Ουγγαρίας, περί επικείμενης προσφυγής της Ισπανίας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και άλλων περί…- είχε πιέσει κάτω από τα 1,20 δολάρια το ευρώ. Και έπεται συνέχεια, εκτός εάν ο θεός του ποδοσφαίρου κάνει για ένα μήνα το θαύμα του. Ίσως η μοναδική ελπίδα να κοπάσουν για λίγο οι φήμες -ανυπόστατες και μη- είναι να… κολλήσουν με την μπάλα αυτοί που τις διασπείρουν.
