Υποψηφιότητα για την προεδρία

Την επιστροφή του ΣΥΝ στην εναλλακτική πρόταση εξουσίας επισημαίνει ο Μ. Παπαγιαννάκης, ο οποίος προαναγγέλλει την υποψηφιότητά του για την προεδρία του κόμματος, ενώ αφήνει αιχμές κατά όσων υποστηρίζουν την κατάργηση των τάσεων.

Συμφωνείτε με την ανακοίνωση της απόφασης του κ. Κωνσταντόπουλου να μην είναι υποψήφιος πρόεδρος στο Συνέδριό σας; Πώς την κρίνετε;

Ως προς το μέρος της απόφασης που σχετίζεται με προσωπικές επιλογές δεν έχω κανένα σχόλιο να κάνω. Θα είχα την υποχρέωση να σχολιάσω το μέρος που ενδεχομένως σχετίζεται με πολιτικές επιλογές, αλλά δεν γνωρίζω καν αν υπάρχουν. Οπότε...

Το -κατά κοινή ομολογία- όχι καλό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές, πού το αποδίδετε;

Το κυριότερο αρνητικό στοιχείο είναι η συνεχιζόμενη μακροχρόνια πτώση του ποσοστού του. Γιατί ο ΣΥΝ είχε για μεγάλο διάστημα κατοχυρωθεί ως το κατεξοχήν ευρωπαϊστικό κόμμα της χώρας και ψηφιζόταν από ένα ευρύτατο φάσμα πολιτών. Η εξήγηση της φετινής υποχώρησης μπορεί να σχετίζεται με διάφορους παράγοντες, αλλά η σχετική ανάλυση χρειάζεται προσοχή: π.χ. η ρήξη με το ΣΥΡΙΖΑ αφαίρεσε ψήφους ή αντίθετα προκάλεσε επιστροφή ψήφων; Το βέβαιο είναι ότι η πειστικότητα της ευρωπαϊκής και ευρωπαϊστικής φυσιογνωμίας και πρότασης του ΣΥΝ μειώνεται σε σχετικούς και απόλυτους όρους. Σε σχετικούς, γιατί οι πρωτοποριακές θέσεις του παρελθόντος έχουν διαχυθεί (ευτυχώς...) και σε άλλους πολιτικούς χώρους, και στην κοινωνία. Σε απόλυτους, γιατί η πολιτική του ίδιου του ΣΥΝ έχασε προοδευτικά ορμή και αυτοπεποίθηση, ήδη από την εποχή του «λευκού» στη Συνθήκη του Άμστερνταμ και μετά σε άλλες περιστάσεις έως και στο προγραμματικό κείμενο της Πρωτοβουλίας για τη συσπείρωση της Αριστεράς που οδήγησε στο ΣΥΡΙΖΑ. Η διαμόρφωση μιας φυσιογνωμίας θέλει χρόνο, επιμονή και συνέπεια. Η απαξίωσή της μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα...

Θεωρείτε προφανώς ότι υπάρχει πρόβλημα στρατηγικής σήμερα στον ΣΥΝ. Εσείς, πού πιστεύετε ότι χρειάζεται να προσανατολιστεί;

Στρατηγική κάθε κόμματος είναι η μέσω της πολιτικής εξουσίας εφαρμογή του προγράμματός του. Ο ΣΥΝ έχει πρόγραμμα, αν και χρειάζεται επικαιροποίηση και εμβάθυνση. Δίνει όμως συχνά την εντύπωση ότι φοβάται ακόμα και την έννοια της πολιτικής εξουσίας, της κυβέρνησης. Πολλοί απολογούνται σε ιδιοτελέστατους τιμητές της αριστεροσύνης γενικώς, και αποτάσσονται τον «κυβερνητισμό», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Από ακραία συνέπεια σε αυτήν την ιδιόρρυθμη αντίληψη αρνούνται ακόμη και να συζητήσουν οποιονδήποτε τρόπο και δρόμο για την εφαρμογή των όσων ο ΣΥΝ επαγγέλλεται. Κάποτε ο ΣΥΝ τόνιζε την ανάγκη για μια εναλλακτική πρόταση εξουσίας. Πρέπει να επανέλθει σε αυτήν και να την κάνει πιο συγκεκριμένη.

Με την επανίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ -και πολύ περισσότερο με αυτό που λέγεται «ενότητα της Αριστεράς»- εσείς συμφωνείτε;

Αν κρίνω από την πρόσφατη ιστορία, θα σας έλεγα όχι. Ωστόσο είμαι υπέρ της ενότητας των αριστερών, όσων επιθυμούν να συζητήσουν και μπορούν να καταλήξουν σε ουσιαστική προγραμματική και πολιτική συμφωνία. Σήμερα πολλοί μιλούν για ενότητα της αριστεράς θεωρώντας αυτονόητο και δεδομένο ότι υπάρχει τέτοια συμφωνία, αλλά ότι απλώς κάποιοι κακοί την εμποδίζουν να εκδηλωθεί και να λειτουργήσει. Στην πραγματικότητα είναι πεπεισμένοι ότι η συμφωνία αυτή και η ενότητα οφείλει να γίνει πάνω στις θέσεις τους, γιατί αυτές είναι οι ορθές αλλά και γιατί οι όποιες άλλες είναι ανύπαρκτες. Πρόκειται για ακραία μορφή περιφρόνησης του άλλου, πολύ διαδεδομένη... Εγώ δεν περιφρονώ κανένα και καμιά άποψη, διατηρώ το δικαίωμα της διαφωνίας και την απαίτηση για συζήτηση εφʼ όλης της ύλης, με ανοιχτή διάταξη συζήτησης και χωρίς προκαθορισμένη κατάληξη. Δεν βλέπω άλλη στέρεη βάση για επιδίωξη ενότητας. Άλλες που δοκιμάστηκαν απέτυχαν στην πρώτη δοκιμασία, δείτε το ΣΥΡΙΖΑ και το Κυπριακό...

Και η σχέση σας με το ΠΑΣΟΚ; Μπορεί να υπάρξει διάλογος και με ποιες προϋποθέσεις;

Δεν έχω πρόβλημα με τον διάλογο, γενικώς ή και ειδικώς. Οι λέξεις όμως στην πολιτική και κομματική αργκό έχουν πάρει ιδιαίτερες σημασίες. Έτσι διάλογος με το ΠΑΣΟΚ σημαίνει αυτομάτως και συμφωνία, συνεργασία, ένταξη, αφομοίωση και άλλα δεινά. Αυτή η αντίληψη υπάρχει μάλιστα και στις δυο πλευρές ενός ενδεχόμενου διαλόγου! Το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να προσπαθήσω να επαναφέρω την κουβέντα σε κάποια πιο ορθολογική προσέγγιση. Διάλογος σημαίνει ανταλλαγή απόψεων και προτάσεων ανάμεσα σε δυο πολιτικά υποκείμενα που το επιθυμούν και χωρίς προκαθορισμένο αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα, δηλαδή ο στόχος του διαλόγου στα μυαλά του καθενός από τους δυο, είναι το ζητούμενο, το οποίο μπορεί να προκύψει, μπορεί και όχι. Και φυσικά το περιεχόμενο του διαλόγου είναι δηλωμένο και χωρίς προαπαιτούμενα. Με αυτά τα απλά στοιχεία, μπορώ να κάνω διάλογο με τον οποιοδήποτε.

Υπό ποιες προϋποθέσεις εσείς θα είστε υποψήφιος πρόεδρος στο Συνέδριο του ΣΥΝ;

Δεν θέτω όρους και προϋποθέσεις σε κανένα και λιγότερο ακόμη στα μέλη του ΣΥΝ. Θεωρώ υποχρέωση του οποιουδήποτε μέλους ή στελέχους να καταθέσει τις προτάσεις που μπορεί να έχει για τον προγραμματικό και πολιτικό λόγο του ΣΥΝ, ενόψει συνεδρίου αλλά και μετά από τις ανησυχητικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών. Θα το κάνω και εγώ. Αν πειστώ ότι μπορώ να υπηρετήσω τις προτάσεις μου και με μιαν υποψηφιότητα, θα υπάρξει και αυτή.

Χωρίς τάσεις ο ΣΥΝ θα είχε διαλυθεί
Οργανωτικά, τι πρέπει να αλλάξετε στο κόμμα; Οι τάσεις χρειάζεται να καταργηθούν;

Η κομματική μου εμπειρία είναι σχετικά μικρή. Ιδρυτικό μέλος της ΕΑΡ και μετά του σημερινού ΣΥΝ, έθετα ως όρο για τη συμμετοχή μου την καθιέρωση των τάσεων στο κόμμα. Και επιμένω. Ακόμα και η χειρότερη δυνατή λειτουργία των τάσεων είναι καλύτερη σε σχέση με το μονολιθικό κόμμα, όπου οργιάζει αναπόφευκτα η επιμέρους συνεννόηση των ολίγων εκλεκτών εν κρυπτώ και παραβύστω! Να προσθέσω ότι χωρίς την ύπαρξη τάσεων ο ΣΥΝ θα είχε διαλυθεί από καιρό. Θα προτιμούσα να έχουν ορισμένες τάσεις πιο πολιτική λειτουργία, πιο ανοιχτή συνεννόηση και λιγότερη προκατάληψη. Αλλά κάνουν λάθος όσοι θεωρούν ότι τέτοιες βελτιώσεις μπορούν να γίνουν με... αποφάσεις, ακόμη και συνεδρίου, αντί ανοιχτής πολιτικής αξιολόγησης και αντιπαράθεσης, συγκεκριμένα ! Όσοι αποφεύγουν αυτήν τη δοκιμασία και κατηγορούν το σύστημα των τάσεων γενικώς, στην ουσία επιδιώκουν να υπάρχει μόνο η... δική τους.

Τελικά, κ. Παπαγιαννάκη, υπό ποιους όρους ο ΣΥΝ έχει λόγους ύπαρξης στο πολιτικό σκηνικό;

Επιμένοντας στη σύνθεση των αρχών του δημοκρατικού σοσιαλισμού, των ιδεών και πρακτικών της οικολογικής πολιτικής, των προκλήσεων του προοδευτικού εκσυγχρονισμού και του ευρωπαϊκού φεντεραλισμού. Εργαζόμενος για τη σύγκλιση δυνάμεων που ανάλογα σκέφτονται στην Ελλάδα, την Ευρώπη, τον κόσμο, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και πολιτικής δράσης.