Γερμανία: Η δύσκολη σχέση SPD- Αριστεράς

Το περασμένο Σάββατο η Αριστερά γιόρτασε τα πρώτα της γενέθλια στη Γερμανία σε μια παλιά μπυραρία στην καρδιά του Ανατολικού Βερολίνου στο Πρέντσλαουερ Μπεργκ. Γιόρτασε με μπυρίτσες, χορό και κλεφτές ματιές στην τηλεόραση, στα ματς του Euro. Στο ενδιάμεσο γινόταν και συζήτηση για την πολιτική -και βεβαίως για το κρίσιμο θέμα των συμμαχιών: ποια πρέπει να είναι η σχέση της Αριστεράς με τους Σοσιαλδημοκράτες; Καλεσμένος στα γενέθλια ήταν και ένας από τους Νέστορες του SPD, ο Ρούντολφ Ντρέσλερ που συζητούσε χαλαρά με τον εκ των ηγετών της Αριστεράς Γκρέγκορ Γκίζι για το τι είναι σήμερα αριστερά. Ο Ντρέσλερ που έχει ακόμη επιρροή στο SPD προσπαθούσε να κερδίσει τους συνομιλητές του για τη δημιουργία μιας αριστερής πλειοψηφίας- χωρίς να συναντά πολλές αντιρρήσεις. Η γερμανική Αριστερά σε πολλές περιπτώσεις δεν φοβάται να αναλάβει κυβερνητικές ευθύνες, σε συνεργασία με το SPD- το έχει κάνει και σε επίπεδο δήμων και σε επίπεδο ομόσπονδων κρατιδίων. Αντίθετα αυτοί που φοβούνται τη συνεργασία είναι οι Σοσιαλδημοκράτες.

Δυο μέρες μετά το γενέθλιο πάρτι συναντήθηκαν για φαγητό οκτώ νεαροί πολιτικοί από το SPD και την Αριστερά- για να μιλήσουν για όσα τους ενώνουν και όσα τους χωρίζουν, για την προοπτική μιας μελλοντικής συνεργασίας. Ανάμεσά τους πέντε μέλη της ομοσπονδιακής Βουλής και μια εκ των αντιπροέδρων της Αριστεράς. Σε αντίθεση με τη δημόσια συνάντηση των Ντρέσλερ και Γκίζι το ραντεβού των οκτώ- που δεν είναι ακριβώς το βαρύ πυροβολικό των κομμάτων τους- κρατήθηκε μυστικό. Και η αποκάλυψή του από τον γερμανικό Τύπο προκάλεσε την οργή της δεξιάς πτέρυγας του SPD- που ζήτησε από τον πρόεδρο του κόμματος να διαφοροποιηθεί δημοσίως και να επιβάλλει κυρώσεις.

Πολλή οργή για το τίποτε, αφού επαφές μεταξύ των δύο κομμάτων υπάρχουν εδώ και χρόνια, από τότε που ακόμη η Αριστερά ονομαζόταν PDS, Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού, και ήταν στη συνείδηση πολλών Δυτικογερμανών η συνέχεια του κόμματος του Χόνεκερ. Ακόμη και δεκαπέντε χρόνια πριν, όταν ήταν το απόλυτο ταμπού η συζήτηση με τους "μετακομμουνιστές" του Γκίζι, συναντήσεις γίνονταν. Και μάλιστα σε επίπεδο κορυφής. Το Νοέμβριο του 1995 για παράδειγμα είχε συναντηθεί μυστικά ο τότε πρόεδρος του SPD Όσκαρ Λαφονταίν με τον Γκρέγκορ Γκίζι για να δρομολογήσουν το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού SPD-PDS στη Σαξονία Άνχαλτ.

Στην εποχή Σρέντερ οι συναντήσεις με το PDS γίνονταν στην καγκελαρία. Όταν ο Γκέρχαρντ Σρέντερ χρειαζόταν την υποστήριξη του PDS- και θεωρούσε ότι υπήρχε πεδίο συνεννόησης- καλούσε για ένα ποτήρι κρασί τους επικεφαλής, Λόταρ Μπίσκι και Γκρέγκορ Γκίζι και ενίοτε τα έβρισκαν. Ο Σρέντερ -αν και πολύ πιο "δεξιός" από τον νυν πρόεδρο του SPD Κουρτ Μπεκ- δεν φοβόταν τις… δύσκολες επαφές.

Τώρα τα μισά στελέχη των Σοσιαλδημοκρατών τρέμουν την όποια συνεργασία με την Αριστερά και τα άλλα μισά την επιδιώκουν. Πρωτίστως επειδή διαφαίνεται ότι υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθεί μια πλειοψηφία SPD, Αριστεράς και Πράσινων στις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. Όμως οι Σοσιαλδημοκράτες δεν αντέχουν άλλες διαρροές προς το κέντρο- ενώ φαίνεται ότι έχουν ήδη αιμορραγήσει προς τα αριστερά. Η τελευταία δημοσκόπηση του Πολιτικού Βαρόμετρου της δημόσιας τηλεόρασης σκιαγραφεί ένα πολύ ενδιαφέρον πολιτικό τοπίο: οι Χριστιανοδημοκράτες (CDU) προηγούνται αποδυναμωμένοι με ένα 34%, το SPD έχει συρρικνωθεί στο 24%, ενώ τα τρία μικρότερα κόμματα εμφανίζονται εξαιρετικά ενισχυμένα. Η Αριστερά με 14%, οι Φιλελεύθεροι -προνομιακοί εταίροι της CDU- με 13% και οι Πράσινοι με 12%.

Εάν δεν υπάρξουν εντυπωσιακές ανακατατάξεις μέχρι τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές, τότε μπορεί να σχηματιστεί μια κυβέρνηση αριστερής πλειοψηφίας. Ωστόσο, όσο παραμένει στην ηγεσία της Αριστεράς ο Όσκαρ Λαφονταίν, κόκκινο πανί για τους περισσότερους Σοσιαλδημοκράτες, μια τέτοια προσέγγιση είναι εξαιρετικά δύσκολη σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να γίνουν συνεργασίες σε επίπεδο κρατιδίων- ακόμη κι αν για την ώρα οι αντιστάσεις των Σοσιαλδημοκρατών είναι μεγάλες. Τέτοια περιθώρια υπάρχουν στην Έσση- έστω κι αν "κάηκαν" προσωρινά- στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία -με πληθυσμό διπλάσιο της Ελλάδας- και στη Θουριγγία.

Το αίνιγμα Κρίστα Βολφ

Τον Μάιο του 2009 στη Γερμανία γίνονται προεδρικές εκλογές. Όχι από απευθείας από το λαό αλλά από ένα εκλεκτορικό σώμα που αποτελείται από τα μέλη της ομοσπονδιακής βουλής και του ομοσπονδιακού συμβουλίου- στο οποίο συμμετέχουν αναλογικά οι κυβερνήσεις των κρατιδίων- καθώς και από προσωπικότητες που ορίζουν τα κόμματα. Ο νυν πρόεδρος της Γερμανίας Χορστ Κέλερ βάζει πάλι υποψηφιότητα κι έχει τη στήριξη της Χριστιανοδημοκρατίας και των Φιλελεύθερων του FDP. Οι Σοσιαλδημοκράτες κατεβάζουν και πάλι την καθηγήτρια Γκεζίνε Σβαν. Καθώς η πλειοψηφία δεν είναι δεδομένη, η κυρία Σβαν μόλις ανακοινώθηκε από τον πρόεδρο Κουρτ Μπεκ η υποψηφιότητά της έκανε την υπέρβαση. Ζήτησε ευθαρσώς εκτός από τις ψήφους των Πράσινων και τη στήριξη της Αριστεράς, κάτι που πυροδότησε και πάλι τα σενάρια περί ύπαρξης κρυφής ατζέντας συνεργασίας μεταξύ SPD και Αριστεράς.

Μπορεί η έκκληση για βοήθεια της Σβαν να μην κρύβει κάτι περισσότερο από πίσω, δεν είναι όμως βέβαιο ότι θα βρει ανταπόκριση. Τουλάχιστον όχι στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών. Κι αυτό διότι τις τελευταίες μέρες υπάρχουν "διαρροές" ότι η Αριστερά σκέφτεται να κατεβάσει τη δική της υποψήφια- και μάλιστα την Ανατολικογερμανίδα συγγραφέα Κρίστα Βολφ. Ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς Γκρέγκορ Γκίζι διέψευσε ότι έχει ήδη ληφθεί η απόφαση να κατεβάσει το κόμμα δικό του υποψήφιο, καθώς η όποια συζήτηση επ’ αυτού θα γίνει μετά τις βουλευτικές εκλογές στη Βαυαρία, που είναι προγραμματισμένες για τα τέλη Σεπτεμβρίου. Άλλωστε, από την έκβαση αυτών των εκλογών θα κριθεί εν πολλοίς και η σύσταση του εκλεκτορικού σώματος για τις προεδρικές εκλογές.

Πάντως, όλα είναι ανοιχτά, καθώς ο Γκίζι δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στην εφημερίδα του Βερολίνου Der Tagesspiegel ότι θα "ήταν πολύ μεγάλη θυσία" να μην κατεβάσει η Αριστερά το δικό της ή τη δική της υποψήφια για την προεδρία, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να παρουσιάσει "τις δικές της θέσεις". Παράλληλα, κύκλοι της Αριστεράς δήλωσαν στην εφημερίδα Die Welt ότι η υποψηφιότητα της Κρίστα Βολφ θα είχε και συμβολική σημασία. Η 79χρονη συγγραφέας της "Κασσάνδρας" είναι αγαπητή και πολυδιαβασμένη στη Γερμανία και γνωστή έξω από τα γερμανικά σύνορα. Για την ώρα όμως δεν της έχει γίνει επίσημη κρούση.

Ακόμη κι αν βάλει υποψηφιότητα η Κρίστα Βολφ αυτό δεν σημαίνει τίποτε για την τελική στάση της Αριστεράς, καθώς στον τρίτο -και κρίσιμο- γύρο της ψηφοφορίας μένουν μόνο οι δύο πρώτοι υποψήφιοι και για την εκλογή αρκεί η απλή πλειοψηφία. Στις προεδρικές εκλογές του 2004 πολλοί από τους εκλέκτορες του PDS είχαν στηρίξει στον τρίτο γύρο τη Γκεζίνε Σβαν, που χαίρει μεγάλης εκτίμησης- και δεν αποκλείεται να κάνουν το ίδιο και το 2009.