Από την ΑΥΓΗ στο λυκόφως;

Η ιστορία της «Αυγής» είναι λίγο-πολύ γνωστή. Στα φύλλα της, για πενήντα και πλέον χρόνια, αποτυπώνεται η μετεμφυλιακή περιπέτεια της Ελλάδας και των Ελλήνων αριστερών. Οι σελίδες της αποτελούν το πρωτογενές αρχειακό υλικό της ιστορίας της σύγχρονης ελληνικής αριστεράς, αλλά και το ημερολόγιο και το λεύκωμα, την έγγραφη μνήμη των αριστερών της ανανεωτικής αριστεράς.

Το νέο πείραμα αριστερής εφημερίδας

Στη μεταπολίτευση η εφημερίδα δεν ευτύχησε να αποκτήσει μεγάλη κυκλοφορία. Απείχε πολύ από τις ανάγκες πληροφόρησης των καιρών, από τις αισθητικές απαιτήσεις του σύγχρονου αναγνώστη. Παρέμενε όμως ένα ημερήσιο φύλλο έντιμης πληροφόρησης, έγκυρης γνώμης, φιλότιμος διακινητής της πολιτισμικής παραγωγής, ιδιαίτερα στον τομέα των ιδεών, φορέας διαλόγου και πλουραλιστικού λόγου. Με τη μετατροπή της, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, σε ανεξάρτητη πολυμετοχική εταιρεία με ονομαστικές μετοχές, η “Αυγή”, απέκτησε τις βασικές θεσμικές προϋποθέσεις για τη μετεξέλιξή της σε πραγματικά αδέσμευτη εφημερίδα της αριστεράς.

Ανώτατο όργανό της είναι η γενική συνέλευση των μετόχων. Η διοίκηση εκλέγεται επίσης από τους μετόχους και έχει όλη την ευθύνη της πολιτικής της εφημερίδας, της εκδοτικής και επιχειρηματικής της πορείας. Αυτή η ρύθμιση είναι ιδιαίτερα σημαντική, γιατί αποτελεί την πρώτη έμπρακτη απόπειρα δημοκρατικής και πλουραλιστικής λειτουργίας στον ευαίσθητο τομέα της πληροφόρησης και της διακίνησης των ιδεών στον χώρο της αριστεράς.

Συνιστά μια από τις ελάχιστες προσπάθειες που επιχειρήθηκαν ώστε το «βάθεμα και το πλάτεμα της δημοκρατίας», βασική ιδέα στην πολιτική της ανανεωτικής αριστεράς, από «πτερόεις» λόγος να γίνει έργο και μάλιστα στον ευαίσθητο χώρο του Τύπου. Μια διαρκής και ελπιδοφόρα άσκηση δημοκρατίας.

Με μια έννοια με αυτό το εγχείρημα, με τη συμμετοχή, τη βοήθεια και τη συναίνεση του ΣΥΝ (αφού έπαιρνε συμβολικά και υλικά το 25% των μετοχών και των βαρών της νέας προσπάθειας), επιχειρούνταν να επανέλθουν στο επίκεντρο της πολιτικοκοινωνικής μας ζωής και της λειτουργίας των θεσμών (αυτή τη φορά στον τομέα του Τύπου), βασικές αρχές της ανανεωτικής αριστεράς. Ειδικότερα μάλιστα μέσω εφημερίδας, που συνιστά, σε αντίθεση με το ανάλαφρο και το εφήμερο του ραδιοφώνου, το κατ’ εξοχήν προσφερόμενο μέσο παρέμβασης στα δημόσια πράγματα και, παράλληλα, συγκρότησης των αριστερών και της παράταξής τους.

Ήταν μια γενναία και σημαντική πράξη, σαν αυτές που παλιότερα μπόλιασαν αρκετές πλευρές της μεταπολιτευτικής ζωής του τόπου (συνδικάτα, Τοπική Αυτοδιοίκηση, παιδεία, θεσμοί κ.λπ.) και σήμερα, χωρίς την αναγκαία πολιτική και ιδεολογική υποστήριξη, φθείρονται και περιθωριοποιούνται μέσα στη γενική ευτέλεια και απαξίωση αξιών και θεσμών του δημόσιου βίου.

Έσχατο αλλά όχι έλασσον επ’ αυτού: Αυτή η συμφωνία και συναίνεση του ΣΥΝ απεδείκνυε ταυτόχρονα (πλην των άλλων) και τη βούλησή του όχι μόνο να λειτουργήσει ως πολυτασικός φορέας, χωρίς εκατέρωθεν αποκλεισμούς, αλλά και τη διάθεσή του να ενεργοποιήσει και τους εκτός ΣΥΝ αριστερούς, συγκροτώντας μια πρωτοβουλία συλλογικής λειτουργίας, οικοδομώντας έναν δημόσιο χώρο παρέμβασης και συγκρότησης της Αριστερής Παράταξης.

Φωνάζει ο κλέφτης...

Το πείραμα αυτό είχε πολλά προβλήματα και το εκδοτικό αποτέλεσμα δεν ήταν το αναμενόμενο. Από όλους αναγνωριζόταν η ανάγκη αναδιάρθρωσης και εκσυγχρονισμού της εφημερίδας, ενίσχυσης του δυναμικού της κ.λπ.

Σε άλλα άρθρα στο σημερινό και σε προηγούμενα φύλλα της εφημερίδας, στην απόφαση της πλειοψηφίας του «καθαιρούμενου» Δ.Σ., αναφέρονται εκτενέστατα οι λόγοι αυτής της αποτυχίας, οι επανειλημμένες προσπάθειες και προτάσεις για την αντιστροφή αυτής της πτωτικής πορείας. Δεν θα επεκταθώ επ’ αυτού, αφού για τους καλοπροαίρετους και τους ενδιαφερόμενους, τα γεγονότα και τα παρατιθέμενα στοιχεία μιλούν από μόνα τους: δείχνουν πολύ καθαρά πως η ευθύνη βαρύνει αποκλειστικά την πλειοψηφία της Π.Γ. του ΣΥΝ, που δεν υλοποίησε κανένα μέτρο από όσα πρότεινε το Δ.Σ. της “Αυγής” και η ίδια ομόφωνα ψήφισε τον Φεβρουάριο του 2008.

Είναι επομένως παντελώς άδικο οι κύριοι υπεύθυνοι, που με τις πράξεις ή τις παραλείψεις τους συνέβαλαν σ’ αυτή την εξέλιξη, να εμφανίζονται ως κήνσορες γενικώς και ως σωτήρες ειδικώς με τη «λύση» που τώρα επιχειρούν να επιβάλουν.

Ποια είναι τελικώς η πρόταση και πώς θα εφαρμοστεί;

Διάβασα τα κείμενα που προηγήθηκαν στην “Αυγή” και αναφέρονταν στο εγχείρημα της ενοποίησης των περί τον ΣΥΝ ΜΜΕ. Διάβασα τα γραπτά του σ. Τσίπρα. Άκουσα με προσοχή την εισήγησή του στη Γ.Σ., άκουσα τις ομιλίες των υποστηρικτών της νέας πρότασης. Δεν άκουσα όμως κανένα επιχείρημα και, πολύ περισσότερο, δεν είδα κανένα στοιχείο, καμιά τεκμηρίωση, τεχνικοοικονομική, οργανωτική, θεσμική, που να πείθει πως το νέο εγχείρημα συνιστά ένα άλμα προς τα μπρος και όχι μια βουτιά στο κενό.

Πέραν των επισημάνσεων που έκαναν άλλοι στις παρεμβάσεις που προανέφερα, διατυπώνω εν τάχει και εγώ κάποια ερωτήματα:

- Το «Κόκκινο» είναι μονίμως χρεωστικό και πολλαπλάσια χρεωμένο έναντι της “Αυγής” (250.000 ευρώ το ετήσιο έλλειμμα της εφημερίδας επί κύκλου εργασιών άνω των 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ το έλλειμμα του “Κόκκινου” φθάνει τα 750.000 ευρώ με ελάχιστα έσοδα). Ποιες οικονομίες κλίμακας, σε ποιο πεδίο μπορούν να ανατρέψουν αυτή την εικόνα, όταν υπάρχει η υπόσχεση πως δεν θα γίνει μείωση προσωπικού -που συνιστά το βασικό έξοδο; Αντιθέτως πώς προβλέπεται αύξηση εξόδων, όταν δηλώνεται πως θα επιδιωχθεί η «πρόσληψη δημοσιογράφων ευρύτερου κύρους» και προφανώς υψηλοτέρου κασέ;

- Προτείνεται, έστω προοπτικά, εταιρεία holding με μια μετοχή; Ποιος θα κατέχει αυτή τη μετοχή; Τότε πού πάει (περίπατο;) η πολυμετοχική εταιρεία, ο πλουραλισμός, η συμμετοχική δημοκρατία;

- Τι μέλλει γενέσθαι με τα θεσμικά εμπόδια που υπάρχουν; Για την «ενοποίηση» ο νόμος προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη των μετόχων, που εκπροσωπούν τα 2/3 του κατατεθειμένου μετοχικού κεφαλαίου -πράγμα λογικώς αδύνατο να επιτευχθεί- όταν προϋποθέτει, επίσης, για οποιαδήποτε απόφαση, ονομαστική ψηφοφορία των μετόχων; Θα επιδιωχθεί «επαναστατικώ δικαίω» παράκαμψη των «νομικών» εμποδίων; Θα εγκαταλειφθεί -με ποιο τρόπο;- η «άσκηση δημοκρατίας» και «σεβασμού των θεσμών» που θέσπισε η δημοκρατική αριστερά στο «ίδιο της το σπίτι»; Θα περιφρονηθούν αρχές που κατέχουν εξέχουσα θέση στους λόγους και τους αγώνες της;

- Προτάθηκε εκτός κειμένου και μάλιστα «θεσμικώ τω τρόπω» η συμμετοχή του εκάστοτε εκπροσώπου Τύπου του κόμματος -εν προκειμένω του Ανδρ. Καρίτζη- στο Δ.Σ. του «ενοποιημένου» φορέα. Μπορώ να το αποδεχθώ ως πρόχειρη και «εν τη ρύμη του λόγου» πρόταση, στην οποία δεν θα υπάρξει συνέχεια. Αλλιώς τρέμω στην ιδέα μιας ανανεωτικής αριστεράς που θέλγεται και «επανακάμπτει» στο μοντέλο: «ο εκάστοτε ιδεολογικός υπεύθυνος είναι και διευθυντής του Ριζοσπάστη». Μιας ανανεωτικής αριστεράς που θα χλευάζει εμμέσως τη Ν.Δ. που δεν τολμά να βάλει τον Ρουσόπουλο στο Δ.Σ. της ΕΡΤ ή να τον ορίσει και διευθυντή του Αθηναϊκού Πρακτορείου.

- Τα πρόσωπα που προτείνονται για το νέο Δ.Σ. ( χωρίς να αμφισβητείται ουδόλως, και ειλικρινά, η εντιμότητά τους) είναι σε γνώση της όλης κατάστασης; Γνωρίζουν σε τι επιχειρηματικά, διοικητικά, θεσμικά, δεοντολογικά, νομικά και ηθικά σε τελευταία ανάλυση προβλήματα εμπλέκονται και παρέχουν ανεπιφύλακτα το (επίσης αδιαμφισβήτητο) κύρος τους στα τεκταινόμενα;

Σταματώ εδώ.

Το δικαίωμα της πλειοψηφίας

Οφείλω να ομολογήσω πως το πρόβλημα της έκδοσης μιας αριστερής ιδιαίτερα, εφημερίδας, το πρόβλημα της αριστερής άποψης στα ΜΜΕ, είναι κατ’ εξοχήν πολιτικό.

Οφείλω επίσης να αποδεχθώ το δικαίωμα της πλειοψηφίας του 70% των μελών του ΣΥΝ να καθορίσει την πολιτική επ’ αυτών. (Δεν γνωρίζω, βέβαια, αν ίδιο είναι το ποσοστό όσων συναινούν στις ακολουθούμενες διαδικασίες και τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, όπως ισχυρίζονται «οι κακοήθεις» αρθρογράφοι, επεκτείνοντας μάλιστα τις κακοήθειές τους και σε στήλες που η εφημερίδα θέσπισε για τις «συναντήσεις» των αριστερών).

Τι προτίθεται τελικά να κάνει η πλειοψηφία;

Με τα ώς σήμερα δεδομένα φαίνεται πως επιλέγει να προτάξει τον ενιαίο έλεγχο και συντονισμό όλων των διατιθέμενων περί τον ΣΥΝ μέσων επικοινωνίας. Είναι άλλωστε το μόνο ορατό και άμεσα υλοποιήσιμο αποτέλεσμα της πρότασης «ενοποίησης». Τα λοιπά της πρότασης συνιστούν διατύπωση επιθυμιών και κοινοτοπιών με πιθανότερη προοπτική... τις ελληνικές καλένδες.

Στους κόλπους όμως της πλειοψηφίας υπάρχουν φωνές που της θυμίζουν και άλλα δικαιώματά της:

Δικαίωμά της είναι να «επανέρχεται» στην αντίληψη του «ενιαίου καθοδηγητικού κέντρου στον ευαίσθητο τομέα της προπαγάνδας» και μάλιστα με μαοϊκή συνταγή: «...οι κομμουνιστές αρκεί να ελέγχουν το 1/3 των μετωπικών οργάνων...».

Δικαίωμα της πλειοψηφίας είναι να αποκλείσει ακόμη και τη μειοψηφία του ΣΥΝ από τη νέα διοίκηση, όπως η πρόταση του σ. Τσίπρα στη Γ.Σ., εν τοις πράγμασι, προτείνει.

Δικαίωμα της πλειοψηφίας είναι να αξιολογεί διαφορετικά τη συμμετοχική διαδικασία και ως εκ τούτου να αδιαφορεί μέχρι περιφρονήσεως για τους «μετόχους» της εφημερίδας αντιμετωπίζοντάς τους ως «παράπλευρες απώλειες στη μάχη με τον αστισμό». Να επιτρέπει, ή να ανέχεται, τη λοιδορία και το σιχτίρισμα του 8% των μετόχων -το μόνο υπαρκτό ποσοστό φυσικών προσώπων- εκατοντάδες αριστεροί -που επιμένουν να συμμετέχουν σ’ αυτό το πλαίσιο προσφέροντας την υλικότητά τους, όχι για το χρήμα, τη δόξα ή τα οφίτσια, αλλά για να υπερασπιστούν τις ιδέες τους. Τούτο, μάλιστα, γιατί το 8% δεν συναίνεσε (και ζήτησε αναβολή) στην πολιτικά απαράδεκτη, ηθικά μεμπτή και ευθέως παράνομη απόπειρα υφαρπαγής απόφασης από τη Γ.Σ., εδώ και τώρα.

Δικαιώματά της θεωρούν πως είναι όλα αυτά και προτρέπουν την ηγεσία του ΣΥΝ να τα υιοθετήσει και να τα ασκήσει.

Είναι μια αντίληψη πολιτικής πρακτικής που δοκιμάστηκε στο παρελθόν... Θα μπορούσε, επανερχόμενη σήμερα, να χει κάποια αποτελέσματα...Δεν μας αφορούν. Είναι στον αντίποδα όσων η ανανεωτική αριστερά διακήρυσσε και προσπαθούσε να υλοποιήσει ως σήμερα... ανήκουν σε «άλλους».

Θα ενδώσει τελικά η ηγεσία του ΣΥΝ στο τραγούδι αυτών των «σειρήνων» και θα αναλάβει την ευθύνη μιας τέτοιας πολιτικής;