Και ξανά προς τα βράχια τραβά...

Υπάρχει κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί πάλι στα βράχια; Υπάρχει. Γιατί ενώ δεν μπορούμε να βγούμε στις αγορές, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να μοιράζει λεφτά που δεν δημιουργούν (ίσως υπονομεύουν) την οικονομική μεγέθυνση (που είναι προϋπόθεση για να μας εμπιστευθούν και να μας δανείσουν) και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας. Και γιατί συνολικά το πολιτικό σύστημα επιδίδεται σε έναν όλως ανήθικο ανταγωνισμό, ποιος θα τάξει πιο αστραφτερές χάντρες και πιο πολλά καθρεφτάκια στους ιθαγενείς.

Είμαστε η μόνη χώρα που βγήκε από το μνημόνιο αλλά δεν μπορεί να βγει στις αγορές. Τα ξένα κεφάλαια όχι μόνο δεν μας δανείζουν για μία 10ετία ή έστω 3ετία αλλά ούτε καν ανανεώνουν τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου. Σε κάθε νέα έκδοση εντόκων, οι ξένοι ξεπουλάνε και μόνο οι ελληνικές τράπεζες αγοράζουν, με συνέπεια να αγγίζουν το ανώτατο επιτρεπόμενο όριο.

Κλειστές αγορές σημαίνει ακριβό κόστος δανεισμού για όλους (γι’ αυτό έφυγε η έδρα της ΤΙΤΑΝ, γι’ αυτό ματαίωσε τη διεθνή ομολογιακή της έκδοση η ΠΑΝΓΑΙΑ κ.λπ. κ.λπ.) και αβεβαιότητα σχετικά με την ικανότητά μας να αποπληρώσουμε το δημόσιο χρέος. Από τα περίπου 330 δισ. ευρώ, σχεδόν το 75% (250 δισ.) είναι το χρέος σε ευρωπαϊκούς φορείς.

Πώς θα μπορέσουμε να αντλήσουμε τόσα κεφάλαια, ώστε να αποπληρώσουμε τους Ευρωπαίους φορολογουμένους που μας δάνεισαν; Αυτό είναι το μείζον ερώτημα που ζητεί απάντηση. Κυβέρνηση και αντιπολίτευση δεν το ακούν, ίσως τις εμποδίζουν ο προεκλογικός οίστρος κι η παραζάλη εκλογικού κύκλου και των συγκυριακών παροχών.

Οταν ο υπουργός κ. Ευ. Τσακαλώτος διακηρύσσει ότι δεν έχουμε ανάγκη να δανειστούμε, εννοεί ότι δεν μπορούμε να δανειστούμε. Η διαφορά με την γνωστή αλεπού που όσα δεν φτάνει τα κάνει κρεμαστάρια, είναι ότι εμείς αυτό δεν μπορούμε να το κάνουμε χωρίς κόστος. Δεν το κάνουμε και δεν φταίει η κρίση της Ιταλίας. Η ίδια η Ιταλία, παρά την κρίση της, μπορεί και δανείζεται. Οπως δανείζονται και οι άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου, που διατηρούν (κι αυτό είναι το πιο χαρακτηριστικό…) τα spreads των ομολόγων τους με τα γερμανικά ουσιαστικά σταθερά – μόνο τα ελληνικά διευρύνονται. Δεν μας φταίει η Ιταλία. Φταίμε εμείς.

Τα κεντρικό μέλημά μας θα έπρεπε να ήταν πώς θα βγούμε στις αγορές. Αλλά εμάς, αυτό είναι το τελευταίο που μας μέλει. Στις 21 Νοεμβρίου θα δημοσιευθεί η πρώτη μεταμνημονιακή αξιολόγησή μας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα μιλά για θετικά βήματα αλλά θα στέκεται σε «καθυστερήσεις» και σε «βήματα προς τα πίσω». Εκτός κειμένου, τα στελέχη της Επιτροπής θα εξηγήσουν στις αγορές (μια ενιαία κοσμοπολίτικη παρέα είναι) πιο ανοικτά τι εννοούν, εις βάρος μας. Το πολιτικό σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για να τροφοδοτήσει τα αρνητικά σχόλια. Καθιστά την ούτως ή άλλως δύσκολη έξοδο της χώρας στις αγορές, επικίνδυνα δυσχερέστερη.