Fast track ακύρωση επενδύσεων

Ο νόμος ψηφίστηκε το 2010. Προέβλεπε ότι οι επενδύσεις που θα χαρακτηρίζονταν στρατηγικές θα υπάγονταν σε καθεστώς ταχείας αδειοδότησης (fast track), προκειμένου να μην μπλοκάρονται στα γρανάζια μιας κακής γραφειοκρατίας επί πολλά έτη. Σε εφαρμογή του νόμου 3984/10, συστάθηκε η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων, ως η κεντρική αδειοδοτική αρχή. Αυτή, δηλαδή, θα παραλάμβανε τους επενδυτικούς φακέλους και θα «καθάριζε» με τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες, για να επιταχύνει τις διαδικασίες έγκρισης. Δικαιώθηκαν οι μεγάλες προσδοκίες;

Τα αποτελέσματα του εγχειρήματος παρουσίασε την Πέμπτη ο αρμόδιος διευθυντής στρατηγικών επενδύσεων, Ακης Σκλάβος. Από τις 19 επενδύσεις που χαρακτηρίστηκαν στρατηγικές και εντάχθηκαν στο καθεστώς ταχείας αδειοδότησης το 2010, το 2019 μόνο δύο έχουν ξεκινήσει να κατασκευάζονται! Οι υπόλοιπες 17 είτε δεν έχουν πάρει τις αναγκαίες άδειες (ούτε έχουν απορριφθεί, απλώς τελούν σε εκκρεμότητα…) είτε τα σχέδιά τους σαπίζουν σε δικαστικές αίθουσες, ενώ ορισμένες, εξαιτίας της καθυστέρησης, δεν θα γίνουν ποτέ – οι επενδυτές άλλαξαν γνώμη, αποσύρθηκαν. Τι δηλοί αυτή η εμπειρία;

Οτι το ελληνικό κράτος (υπουργικοί και περιφερειακοί μηχανισμοί, Δικαιοσύνη, όλοι οι θεσμοί...) χρειάζεται μια μεγάλη μεταρρύθμιση για να καταστεί φιλικό (και στον πολίτη και) στην οικονομική ανάπτυξη. Η κατάστασή του δεν θεραπεύεται με ενέσεις ευελιξίας, γιατί όλη η αρχιτεκτονική κι η λειτουργία του έχουν απομείνει στον (προ)περασμένο αιώνα. Ετσι, όταν τη θέση του ενδιαφερόμενου επενδυτή ανέλαβε μια επισπεύδουσα κρατική αρχή, η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων, απλά κι αυτή αντιμετώπισε την ίδια ραθυμία και τις ίδιες ακαμψίες που θα αντιμετώπιζε ο ίδιος ο επενδυτής. Ισως, μάλιστα, ακόμη χειρότερα, διότι η νέα κρατική αρχή αντιμετωπίστηκε από την υπόλοιπη γραφειοκρατία ως ένας ενοχλητικός ομότιμος, που ανακατεύεται στη «δική της» δουλειά.

Οταν αυτή η «ατυχία» δέρνει τις στρατηγικές επενδύσεις, εύκολα φαντάζεται κανείς πόση «ατυχία» δέρνει τις άλλες – μη στρατηγικές.

Συνήθως, η απάντηση στο τι φταίει και δεν γίνονται επενδύσεις περιορίζεται στο ύψος της φορολογίας – ενίοτε και με υπερβολές. Ορθό είναι να αποτιμάται η συνολική συμπεριφορά του κράτους έναντι των επενδύσεων, συγκριτικά με τη συμπεριφορά άλλων κρατών – γιατί, ως γνωστόν, ο διεθνής ανταγωνισμός δεν αφορά μόνο επιχειρήσεις, εντείνεται και μεταξύ κρατών, για την ποιότητα και βιωσιμότητα της προσφοράς τους. Σε αυτόν τον ανταγωνισμό, το ελληνικό κράτος κατατάσσεται στους ουραγούς. Και εμποδίζει την ανάπτυξη.

Παράδειγμα: το πρώτο που ρωτάει ένας ξένος επενδυτής είναι, αν προκύψουν συμβατικές διαφωνίες και προσφύγει στα δικαστήρια, σε πόσο χρόνο θα εκδικαστεί η υπόθεσή του. Κι όταν ακούει ότι εκκρεμούν υποθέσεις επί 10-14 χρόνια, φεύγει. Αν πάλι μείνει, ρωτάει σε πόσο χρόνο θα πάρει τις σχετικές άδειες. Η απάντηση σε αυτό συνήθως είναι το τελειωτικό κτύπημα. Ισως αυτός είναι και ο λόγος που, όταν μιλάμε για επενδύσεις στην Ελλάδα, συχνά μιλάμε για εξαγορές υπαρχουσών επιχειρήσεων – όχι για τη δημιουργία νέων και αύξηση του παραγωγικού δυναμικού, αλλά για αλλαγή της ιδιοκτησίας. Διότι χρειάζεται κουράγιο για να τολμήσεις να στήσεις εξαρχής μια νέα επιχείρηση.