Το στοίχημα μιας κανονικής χώρας
Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2019-04-14
Πίσω, όμως, από τη συζήτηση για αυτές τις (σχεδόν στατιστικές…) διαφορές, πίσω από τέτοιους ασθενικούς ρυθμούς μεγέθυνσης, κρύβεται μια περισσότερο ανησυχητική πραγματικότητα. Μπορεί η οικονομία να ανακάμπτει αναιμικά (με άλλη διατύπωση, να σέρνει τα πόδια της...), αλλά το παραγωγικό δυναμικό της μειώνεται – αυτό είναι το σημαντικό. Με δύο τρόπους: Ενας είναι ότι μορφωμένοι νέοι μας φεύγουν και οι επί μακρόν άνεργοι χάνουν δεξιότητες. Δεύτερος, η μείωση του αποθέματος των επενδύσεων. Οι καθαρές επενδύσεις (ήτοι αυτές μετά την αφαίρεση των αποσβέσεων) επί 8 συνεχή έτη, από το 2011 μέχρι σήμερα, είναι αρνητικές. Ητοι, ο υλικοτεχνικός πλούτος της χώρας μειώνεται.
Τι σημαίνει αυτό; «Η μακροχρόνια διατήρηση της επενδυτικής δαπάνης σε επίπεδο χαμηλότερο από το ύψος των αποσβέσεων –σημειώνει η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank– εξασθένισε το απόθεμα του παραγωγικού κεφαλαίου της χώρας, τόσο σε όρους αξίας όσο και (εξαιτίας της) μη ενσωμάτωσης νέων τεχνολογικών καινοτομιών, με αποτέλεσμα η παραγωγικότητα της εργασίας είτε να φθίνει είτε να παραμένει υποτονική». Η μείωση του αποθέματος επενδύσεων φτωχαίνει τη χώρα: Το ΑΕΠ θα είχε αυξηθεί 3,4% αντί 1,9% πέρυσι, αν η μείωση των επενδύσεων δεν είχε αφαιρέσει 1,5 μονάδα από τη μεγέθυνση. Είναι, ταυτόχρονα, προάγγελος δύσκολων ημερών – προπομπός φτώχειας διαρκείας.
Κάπου εδώ είναι το θέμα: Η συζήτηση για μεγέθυνση 1,9% ή 2,4% υποτιμά βαθιά τις δυνατότητες της χώρας. Μια άλλη συζήτηση χρειαζόμαστε.
Η Ελλάδα είναι μια ασφαλής χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, της Ευρωζώνης, κανείς δεν φοβάται να επενδύσει σε αυτήν. Δεν υποφέρει από την τρομοκρατία που ταλανίζει άλλες. Διαθέτει ικανοποιητικές, σχετικά νέες υποδομές. Το κλίμα και το περιβάλλον της είναι μοναδικά – ποιος δεν θα ήθελε να εργαστεί σε αυτήν; Eχει μορφωμένους, καλά καταρτισμένους νέους. Και, σήμερα, οι επαναστατικές ψηφιακές τεχνολογίες τής προσφέρουν τη βάση για να εκτοξευθεί στις πρώτες γραμμές της ανάπτυξης, δίνουν τη δυνατότητα να υπερπηδήσει προηγούμενα στάδια και να οικοδομήσει ένα παραγωγικό μοντέλο σε σύγχρονες βάσεις. Για να αξιοποιηθούν αυτές οι προϋποθέσεις, χρειάζεται αύξηση των επενδύσεων – ενώ μειώνονται. Και μάλιστα χρειάζονται επενδύσεις που αυξάνουν το παραγωγικό δυναμικό της χώρας – όχι που, απλά, αγοράζουν από το υπάρχον. Αυτό θα ήταν το στοίχημα μιας κανονικής χώρας.