Προσοχή και σοβαρότητα στα ελληνοτουρκικά

Είμαστε πάλι στο ίδιο έργο θεατές. Ξαναβγήκε το τουρκικό ερευνητικό-επιστημονικό σκάφος της Τουρκίας, «Oruc Reis». Πάλι σε εξόρμηση το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Καινούργια κόντρα για τις αρμοδιότητες έρευνας και διάσωσης στα διεθνή ύδατα. Νέες καταγγελίες και αλληλοκατηγορίες από τις δύο πλευρές για «προκλητικές» ενέργειες, κ.ο.κ.

Τέτοιες κινήσεις δημιουργούν ένταση, που δεν διευκολύνει την επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών. Η συγκέντρωση στρατιωτικών δυνάμεων σε ένα συγκεκριμένο μέρος, ενέχει πάντα τον κίνδυνο ατυχήματος. Δεν τεκμηριώνεται ότι κάποια πλευρά, η Τουρκία ή η Ελλάδα, επιθυμεί την στρατιωτική σύγκρουση ή έχει στόχο το θερμό επεισόδιο. Αλλά τα οπλικά συστήματα τα χειρίζονται άνθρωποι. Τα οπλικά συστήματα έχουν συγκεκριμένη "μέθοδο" και όρια. Κάποια στιγμή μπορεί να γίνει μια λάθος εκτίμηση, ένας λάθος χειρισμός, και να έχουμε ανάφλεξη.

Υπάρχει παραβίαση ;

Η έξοδος του Oruc Reis είναι μια προβληματική κίνηση, ανεβάζει την ένταση, επιβαρύνει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα. Όμως αν κινηθεί στα όρια της NAVTEX που έχει εκδώσει η Τουρκία, δεν θα παραβιάσει την εθνική κυριαρχία ή τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Διότι η NAVTEX έχει εκδοθεί για περιοχή που βρίσκεται πέραν του ορίου των 6 μιλίων των ελληνικών χωρικών υδάτων, άρα το Oruc Reis θα πλέει σε διεθνή ύδατα. Στο Αιγαίο και σε εκείνη την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, δεν έχει γίνει οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας. Άρα δεν υπάρχει προσδιορισμένη ελληνική και τουρκική υφαλοκρηπίδα, και επομένως δεν υπάρχουν δικαιώματα ερευνών και εκμετάλλευσης.

Πολλές φορές Μέσα Ενημέρωσης αναφέρουν τις λέξεις «εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας». Τρεις λέξεις, και τρεις είναι λάθος. Πρώτον, «εντός» δεν μπορεί να μπει ένα πλοίο, διότι η υφαλοκρηπίδα είναι βυθός. Πρέπει να είναι ... βαθυσκάφος για να τρυπήσει την υφαλοκρηπίδα. Δεύτερον, δεν υπάρχει στην ευρύτερη περιοχή οριοθετημένη και προσδιορισμένη υφαλοκρηπίδα. Τρίτον, ακόμα και αν υπήρχε εκεί υφαλοκρηπίδα ελληνικών δικαιωμάτων, τα νερά πάνω από αυτήν είναι διεθνή. Εφόσον, πλέουν μόνον εκεί, δεν προκύπτει θέμα νομικό. Το πολιτικό βεβαίως υπάρχει.

Πρέπει να είμαστε κι εμείς, πάρα πολύ προσεκτικοί. Διότι μαθαίνουμε ότι, πριν εκδοθεί αυτή τουρκική NAVTEX, είχε εκδοθεί ελληνική NAVTEX για στρατιωτικές ασκήσεις στα ανοιχτά της Χίου. Ποιον σκοπό εξυπηρετούσε αυτή η ενέργεια, όταν αναμένουμε έναρξη ελληνοτουρκικού διαλόγου; Μήπως υπάρχουν ορισμένοι και στην ελληνική πλευρά που δεν επιθυμούν αποκλιμάκωση της έντασης; Φαίνεται ότι τουλάχιστον ορισμένοι αξιωματούχοι στις Ένοπλες Δυνάμεις, διαφωνούν με τον μηχανισμό αποφυγής συγκρούσεων, που συμφωνήθηκε στο ΝΑΤΟ, διότι θεωρούν ότι τους παρακάμπτει. Μήπως πρέπει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο, ότι κάποιοι θέλουν να προβοκάρουν κάθε διαδικασία εξομάλυνσης;

Θυμόμαστε όλοι τι έγινε το καλοκαίρι. Είχε βγει το Oruc Reis για πρώτη φορά. Μετά συμφωνήθηκε ότι δεν θα υπάρχουν μονομερείς κινήσεις και αποσύρθηκε το Oruc Reis με γερμανική μεσολάβηση που την είχε ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση. Και αμέσως μετά, πήγε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών στην Αίγυπτο για να κάνει την Συμφωνία για την ΑΟΖ. Ενώ θα μπορούσε αυτό να γίνει κάποια άλλη στιγμή, πριν ή μετά. Το βρήκε πρόσχημα η Τουρκία, ξαναέβγαλε το Oruc Reis και είχαμε όλα αυτά τα γεγονότα μέχρι τέλη Σεπτέμβρη. Χρειάζεται προσοχή και σοβαρότητα.

Διέξοδος

Ούτε οι συνεργασίες με Γαλλία και ΗΠΑ, ούτε οι συμμαχίες με Ισραήλ και Αίγυπτο μπορούν να λύσουν το πρόβλημα. Ούτε βέβαια η επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία από την ΕΕ, που θα επιδεινώσει την κατάσταση αντί να την εξομαλύνει. Η ελληνική πλευρά πρέπει να κατανοήσει ότι εξωτερική πολιτική με επίθετα («προκλητική», «επιθετική», «επεκτατική», «αναθεωρητική», κλπ) δεν αποδίδει.

Διέξοδος θα βρεθεί με σαφή πολιτική βούληση των δύο χωρών για επίλυση των προβλημάτων. Μόνο με συνολική συμφωνία με την Τουρκία για το καθεστώς του Αιγαίου ή με μια απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, θα κατοχυρωθούν πλήρως και τελεσίδικα τα δικαιώματα της Ελλάδας. Και θα αποφευχθούν κίνδυνοι στρατιωτικής σύγκρουσης.

Επίσης, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη ότι το Δίκαιο της Θάλασσας δεν έχει κανόνα χάραξης για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ μόνο την «μέση γραμμή», όπως μονομερώς αποφάσισε η ελληνική πλευρά με τον νόμο Μανιάτη. Αλλά πρέπει το αποτέλεσμα να είναι και δίκαιο («ευθίδικο»). Η εξίσωση της επήρειας των ηπειρωτικών ακτών με την επήρεια των νησιών δεν είναι δεδομένη, διότι δεν θα θεωρηθεί δίκαιη έναντι των τουρκικών ακτών. Αυτό θα ισχύσει για τα περισσότερα ελληνικά νησιά. Πρώτα και κύρια, μάλιστα, για το Καστελόριζο. Όσο πιο γρήγορα κατανοήσουμε όλα αυτά, τόσο το καλύτερο.

Η ήττα στις τουρκοκυπριακές εκλογές, του μέχρι πρότινος ηγέτη της τουρκοκυπριακής πλευράς, Μουσταφά Ακιντζί, προοδευτικού, ευρωπαϊστή, υπέρμαχου της ειρηνικής συνύπαρξης με τους Ελληνοκύπριους και της λύσης του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, από τον υποψήφιο της εθνικιστικής Δεξιάς, Ερσίν Τατάρ, υποστηρικτή της διχοτόμησης, εμπεριέχει κι ένα μήνυμα για Ελλάδα και ελληνοκυπριακή πλευρά: η λογική του «όλα ή τίποτα» οδηγεί στο τίποτα.