Το «τσουνάμι» των Βαρωσίων

Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-07-24

To «τσουνάμι» που λέγεται Βαρώσι πλήττει την Κύπρο από τον περασμένο Οκτώβριο και εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη. Τι από όλα αυτά που συμβαίνουν στο Κυπριακό από το 2017 μέχρι σήμερα μπορούσε να προβλέψει; Με ποιον τρόπο τώρα θα αναχαιτίσει τα νέα τετελεσμένα;

Ανήμερα (21/7) των εξαγγελιών Ερντογάν-Τατάρ για άνοιγμα τμήματος του Βαρωσιού, ο Κύπριος πρόεδρος συγκάλεσε έκτακτη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου (Ε.Σ.). Γράφει το κοινό ανακοινωθέν: «Η κρισιμότητα των στιγμών επιβάλλει ομοψυχία και ομογνωμία για αντιμετώπιση των νέων διχοτομικών μεθοδεύσεων της Τουρκίας». Η «ομοψυχία» και «ομογνωμία», όμως, σε τι συνίσταται;

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ενημέρωσε τους πολιτικούς αρχηγούς για «όλα τα διαβήματα», «αντηλλάγησαν απόψεις και κατατέθηκαν προτάσεις από τα κόμματα, τις οποίες η κυβέρνηση θα μελετήσει». Από τη φρασεολογία φαίνεται ότι η κυβέρνηση αντιδρά χωρίς σχέδιο και στερείται επιλογές. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ενεργεί ως να διευθύνει μια... ακούρδιστη ορχήστρα και κρύβει τις αποκλειστικά δικές του ευθύνες για την καταπόντιση του Κυπριακού. Στη δική του αντίληψη, η τουρκική αδιαλλαξία έχει μηδενίσει το… κοντέρ στον 9ο χρόνο διακυβέρνησής του, διαγράφει ότι το Κυπριακό εκτροχιάστηκε το 2017 και θεωρεί ότι κανείς δεν πρέπει να του ζητά εξηγήσεις για όσα οδυνηρά μαζεύονται. Τελευταίο θύμα, το Βαρώσι.

Στη συνεδρίαση αυτή, ο Ν. Αναστασιάδης κάλυψε κατ’ αρχάς τα νώτα του: να μην επιχειρήσει προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας για έκδοση ψηφίσματος. Απλώς, με επιστολή του ΥΠΕΞ να ζητήσει προεδρική δήλωση με αποτρεπτικό περιεχόμενο. Παρά τα όσα διέρρεαν περί προσφυγής και την έντονη αντίδραση των ΗΠΑ, στην πραγματικότητα εδώ και ημέρες η Λευκωσία γνώριζε ότι τέτοια προωθημένη ενέργεια δεν θα είχε καμία απολύτως τύχη.

Το Εθνικό Συμβούλιο προβλήθηκε ως μείζον γεγονός. Στην πράξη, δεν αποφάσισε τίποτα που μετρά στον πραγματικό διεθνή στίβο. Ομως, ο Ν. Αναστασιάδης κατάφερε πρόσκαιρα να εκτονώνει την κριτική σε βάρος του και έκανε προσκλητήριο «ενότητας, ομοψυχίας και ομογνωμίας», όπως γράφει το κοινό ανακοινωθέν. Ετσι, παρουσιάζει την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία ως συνδιαμορφωτές, άρα και συνυπεύθυνους για το δέον γενέσθαι.

Το καλάθι των προτάσεων

Μια προσεκτική εξέταση προτάσεων που κατατέθηκαν και «θα μελετηθούν» αποκαλύπτει την τραγικότητα της κατάστασης: ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, ΕΛΑΜ θέλουν κλείσιμο των διόδων διέλευσης της πράσινης γραμμής, αφαίρεση ταυτοτήτων από Τουρκοκύπριους πολιτικούς και τερματισμό της χρηματοδοτικής βοήθειας της Ε.Ε. προς την Τουρκοκυπριακή Κοινότητα. Ο ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδης ήταν παρών και θα μελετήσει τις προτάσεις, αν τις υιοθετεί κιόλας. Ομως, στο προσχέδιο ψηφίσματος του Σ.Α. για την UNFICYP που έχει στα χέρια του, μία μόνο θετική αναφορά υπάρχει: η διάνοιξη των σημείων διέλευσης, ύστερα από 15 μήνες. Ούτε ο Ν. Αναστασιάδης ούτε ο Ν. Χριστοδουλίδης μπήκαν στον κόπο να ενημερώσουν επ’ αυτού το Εθνικό Συμβούλιο και να φρενάρουν, αν ήθελαν, την ανέξοδη σε λαϊκισμό συζήτηση.

Ο γενικός εισαγγελέας Γ. Σαββίδης κατέθεσε προτάσεις για νομικά μέτρα, κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας εναντίον της Τουρκίας, προσφυγή σε μηχανισμό του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για μια 5η Διακρατική Προσφυγή εναντίον της Τουρκίας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Πρόκειται βέβαια για αστείες επιλογές, αφού δεν θα πράξει απολύτως τίποτα. Μήπως γιατί έχει «καλάθι επιλογών» για συνέχιση ενός μακροχρόνιου αγώνα; Ή μήπως γιατί κανένα κανάλι δεν θα ρωτήσει για αυτά τον Ν. Αναστασιάδη και όλα θα ξεχαστούν;

Πάντως ο Ν. Αναστασιάδης φόρτωσε την «καυτή πατάτα» για τις περιουσίες στο Εθνικό Συμβούλιο: «σεβαστό το ατομικό δικαίωμα των ιδιοκτητών», αλλά αν πάνε στη «λεγόμενη Επιτροπή», «ελλοχεύουν κίνδυνοι». Η θέση αυτή παραγνωρίζει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) και κρύβει το πραγματικό γεγονός: ότι η κυβέρνηση δεν εμφανίζεται πλέον σε νομικές διεκδικήσεις ενώπιον του ΕΔΑΔ, εγκαταλείποντας τους πρόσφυγες στη μοίρα τους. Η δε αναφορά για «λεγόμενη Επιτροπή» αφορά την επιχειρηματολογία της προ 2010 που δεν μετρά πουθενά.

Πιο σύνθετη είναι η πρόταση για βέτο στην Ε.Ε. στη θετική ατζέντα της Τουρκίας. Δεν είναι κρυφό ότι ο Κύπριος πρόεδρος φλερτάρει με την ιδέα, αλλά μόνο για εσωτερικούς επικοινωνιακούς λόγους. Στην πράξη κάνει το αντίθετο ενώπιον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου οι διαδικασίες προχωρούν (μεταναστευτικό, αναβάθμιση Τ.Ε.). Ανήμερα του Εθνικού Συμβουλίου ήρθε στην Κύπρο και ο ΥΠΕΞ της Ελλάδας Νίκος Δένδιας, αλλά αποφεύγει μια τέτοια συζήτηση. Πιο εύκολο είναι οι συνήθεις γενικότητες περί συμπαράστασης Ελλάδας-Κύπρου.

Μία ένταση και μία απουσία

Στη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, ο νέος γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ Στέφανος Στεφάνου μπήκε απότομα στα βαθιά νερά της, αλλά έμεινε στην πράξη μόνος. Το ΑΚΕΛ έθεσε την ανάγκη να επιχειρηθεί σπάσιμο του αδιεξόδου. Υπενθύμισε συγκεκριμένες επί της ουσίας προτάσεις που κατέθεσε από τον περασμένο Δεκέμβριο. Ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου για κάποιο λόγο απουσίαζε σε ταξίδι και δεν παρευρέθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο. Δεν χρειάστηκε να υπενθυμίσει στον Ν. Αναστασιάδη ότι κάποτε προειδοποιούσε για «τσουνάμι» και πιο πρόσφατα αναφώνησε (11/11/2020): «Βρισκόμαστε στο και πέντε του Κυπριακού με κίνδυνο αντί της επανένωσης της μοιρασμένης μας πατρίδας να χάνουμε και την ΑΟΖ, να χάνουμε και τα Βαρώσια…».

Την ίδια ημέρα της συνεδρίασης του Εθνικού Συμβουλίου, το Συμβούλιο Ασφαλείας ενημερώθηκε για την έκθεση Γκουτέρες για το Κυπριακό. Το Εθνικό Συμβούλιο δεν ήταν ενήμερο ότι στο προσχέδιο ψηφίσματος το Σ.Α. περιέλαβε μια σοβαρά αμφιλεγόμενη αναφορά, στην προτροπή του για ευελιξία: ναι μεν Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (ΔΔΟ) με πολιτική ισότητα, αλλά με παραμέτρους «που προσφέρουν αρκετή ευρύτητα για να περιλάβουν πρακτικές και νομικές ρυθμίσεις» για ικανοποίηση των θέσεων των δύο πλευρών. Ο Ν. Αναστασιάδης δεν ρωτήθηκε για τις βαριές ευθύνες που έχει για τη φθορά της βάσης επίλυσης (ΔΔΟ).

Ούτε ξέρει κανείς για την «αποκεντρωμένη Ομοσπονδία», που εδώ και τρία χρόνια τη διατυμπανίζει: «Τώρα ετοιμάζονται συγκεκριμένες προτάσεις», πληροφορεί τους ιθαγενείς ο Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΡΙΚ, Πέμπτη 22/7). Με άλλα λόγια, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης συγκάλεσε το Εθνικό Συμβούλιο για να συζητήσει για «το γένος των αγγέλων», χωρίς ο ίδιος να έχει πραγματική βούληση για επίλυση και γιατί βολεύεται με διαλογισμούς με ομοσπονδιακούς και αντι-ομοσπονδιακούς, ΕΛΑΜίτες, εθνικιστές, σιωπηρούς και απόντες.

Εικονικές μάχες στον ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ασφαλείας με προεδρική δήλωση και στο ψήφισμα που θα υιοθετηθεί (29/7) θα αναφερθεί μεταξύ άλλων και στα Βαρώσια. Η κυπριακή διπλωματία με επικεφαλής τον Ν. Χριστοδουλίδη έχει στόχο να καταγραφεί «παραβίαση» (violation) νομικά δεσμευτικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και να κατονομαστούν Τουρκία και τουρκοκυπριακή ηγεσία. Ο Ταγίπ Ερντογάν πιέστηκε από τις ΗΠΑ να μην κάνει ακραίες ανακοινώσεις, γι’ αυτό δεν πήγε στο Βαρώσι, άφησε τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ να κάνει τις ανακοινώσεις και εστίασε σε ένα μικρό τμήμα (3,6%) της περίκλειστης περιοχής, καλώντας τους νόμιμους ιδιοκτήτες που είναι Ελληνοκύπριοι να επιστρέψουν μέσω της Επιτροπής.

Μέχρι στιγμής, αντί του όρου «παραβίαση», το Σ.Α. υιοθετεί έντονες αναφορές για τις τουρκικές ενέργειες, όπως «δεν συνάδουν» (inconsistent) ή «αντίκεινται» (run contrary) με τα ψηφίσματα, δεν είναι «αποδεκτές» (admissible) και πρέπει να «αναστραφούν». Ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ θεωρεί ότι η ρητή διαπίστωση «παραβίασης» θα ενεργοποιήσει το αίτημα της Λευκωσίας για σύγκληση Συμβουλίου Υπουργών και αντίδραση.

Θέματα επικαιρότητας: Κυπριακό

Νίκος Μπίστης

Γιά ένα νέο Μέτωπο Λογικής στην εεξωτερική πολιτική

Νίκος Μπίστης, 2024-12-02

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για...

Περισσότερα

Δειλά βήματα στο Κυπριακό

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-10-20

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες...

Περισσότερα
Θόδωρος Τσίκας

50 χρόνια: Αναζητείται πολιτική βούληση για λύση του Κυπριακού

Θόδωρος Τσίκας, 2024-07-20

Το τελευταίο διάστημα φάνηκε ότι αναθερμαίνονται οι διεργασίες...

Περισσότερα

Το κενό της παγωμένης διένεξης

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-01-28

Από το βήμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου...

Περισσότερα

Νέα πρωτοβουλία με αμυδρές ελπίδες

Κυριάκος Πιερίδης, 2023-12-23

Το 2023 κλείνει με αμυδρές ελπίδες για το Κυπριακό. Κατά το...

Περισσότερα

Πού βαδίζει ο Χριστοδουλίδης με το Κυπριακό;

Κυριάκος Πιερίδης, 2023-05-27

Στους τρεις μήνες αφότου ανέλαβε την εξουσία, ο νέος πρόεδρος...

Περισσότερα

Η δύναμη των πολιτών στη μοιρασμένη Κύπρο

Κυριάκος Πιερίδης, 2023-04-15

Αυτές τις ημέρες του Πάσχα, πριν από 20 χρόνια, άνοιξε το...

Περισσότερα

Το Κυπριακό από την οπτική των Ευρωπαίων

Κυριάκος Πιερίδης, 2023-03-25

Στις Βρυξέλλες κυκλοφορούν δύο παράλληλες αναγνώσεις γύρω...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Νίκος Μπίστης

Γιά ένα νέο Μέτωπο Λογικής στην εεξωτερική πολιτική

Νίκος Μπίστης, 2024-12-02

Πριν μια βδομάδα η Εποχή είχε φιλοξενήσει άρθρο μου για...

Σωτήρης Βαλντέν

Όχι στο ”πατριωτικό Μέτωπο”

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-01

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές...

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Στέργιος Καλπάκης

Αφετηρία μιας νέας εποχής ανάκαμψης

Στέργιος Καλπάκης, 2024-11-26

Μετά από όσα συνέβησαν τη χρονιά που πέρασε απαιτούνται...

Χρήστος Ροζάκης

Ανατρέχοντας στο παρελθόν των ελληνοτουρκικών

Χρήστος Ροζάκης, 2024-11-23

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια...

Αντώνης Λιάκος

Μπορεί να επιβιώσει η Αριστερά;

Αντώνης Λιάκος, 2024-11-24

Δεδομένων του κατακερματισμού, της απώλειας επιρροής και...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Συνέδριο καμπής…

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2024-11-07

Αύριο το απόγευμα ξεκινάει τις εργασίες του το Έκτακτο...

Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Δειλά βήματα στο Κυπριακό

Κυριάκος Πιερίδης, 2024-10-20

Η «διευρυμένη συνάντηση» που προανήγγειλε ο Γκουτέρες...

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Θόδωρος Τσίκας

Ελλάδ, Ισραήλ και κρίση στη Μέση Ανατολή

Θόδωρος Τσίκας, 2024-10-12

Στη χώρα μας ο δημόσιος διάλογος διεξάγεται μεταξύ δύο...

×
×