«Μισές αλήθειες» στο φόντο της διχοτόμησης
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2021-08-22
Είναι αληθές ότι για την Αγκυρα ο Μ. Ακιντζί υπερέβη τα εσκαμμένα: «Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους της παρέμβασης στις εκλογές. Για να πάρουν ένα αποτέλεσμα που θα τους επέτρεπε να πουν ότι ο τουρκικός λαός της Κύπρου δεν θέλει ομοσπονδία πλέον, χρησιμοποίησαν όλες τις δυνατότητες μιας χώρας 80 εκατομμυρίων για να σφετεριστούν τη βούληση του λαού», ανέφερε ο ίδιος στη συνέντευξή του στη «Γενί Ντουζέν»
Καθώς πολλαπλασιάζονται τα αδιέξοδα στο Κυπριακό μια συνέντευξη του Μουσταφά Ακιντζί στην αντιπολιτευτική εφημερίδα «Γενί Ντουζέν» (17-18/8) γίνεται αιτία να βγουν στο φως πολλά από όσα συνέβησαν στο Κυπριακό από το Κραντ Μοντανά το 2017 και μετά. Ποια ήταν η στάση της Τουρκίας, ποια του Ακιντζί και του Αναστασιάδη και πώς χάθηκε το μομέντουμ της επίλυσης;
To αντικείμενο της συνέντευξης Ακιντζί αποτελεί μέρος έρευνας που κάνει η εφημερίδα για τις απροκάλυπτες παρεμβάσεις της Τουρκίας στην εκλογική διαδικασία των Τουρκοκυπρίων που οδήγησαν στην ανατροπή του «ομοσπονδιακού» πολιτικού για να γίνει η «επίσημη» στροφή στην πολιτική των «δύο κρατών». Ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επικαλέστηκε (19/8) ορισμένες από τις αναφορές του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη για να δικαιολογήσει τις δικές του επιλογές: «Η συνέντευξη (Ακιντζί) είναι αρκούντως αποκαλυπτική, τόσο για τους διαχρονικούς στόχους της Τουρκίας, όσο όμως και για τους λόγους που οδήγησαν στο ναυάγιο της Διάσκεψης για την Κύπρο, στο Κραν Μοντανά…».
Κι όμως, ο Μ. Ακιντζί στη συγκεκριμένη συνέντευξη δεν καταπιάνεται ευθέως με τη στάση που τήρησε ο Ν. Αναστασιάδης στο Κραντ Μοντανά, ούτε και με την κωλυσιεργό τακτική του Κύπριου προέδρου στη συνέχεια, παρά μόνο επιβεβαιώνει την ύπαρξη συμφωνίας των δύο ενώπιον του γ.γ. του ΟΗΕ σε τριμερή συνάντησή τους στο Βερολίνο, τον Νοέμβριο του 2019. Ισως το πράξει τώρα, με αφορμή τη δήλωση Αναστασιάδη γιατί είναι καιρός να μιλήσουν οι πρωταγωνιστές…
Για τη συμφωνία του Βερολίνου –που έμεινε στα εμπιστευτικά έγγραφα του ΟΗΕ– μέχρι τώρα ο Κύπριος πρόεδρος δεν έκρινε ποτέ σκόπιμο να επεκταθεί. Τώρα την επικαλείται για να εξηγήσει (στην κοινή γνώμη): «Δεν έπαψα, από την επομένη κιόλας της αποτυχίας της Διάσκεψης για την Κύπρο το 2017, να επιδιώκω την επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά…». Και καταλήγει στη γραπτή δήλωσή του: «Διαψεύδονται και τα όποια αφηγήματα ήθελαν να αποδίδουν την αποτυχία στο Κραν Μοντανά και μέχρι σήμερα στη δική μας πλευρά…».
Τι έγινε στο Βερολίνο;
Για το Βερολίνο χρειάζεται να ερευνηθούν περισσότερο τα γεγονότα. O Αντόνιο Γκουτέρες συγκάλεσε την τριμερή (25/11/2019) για να ξεκαθαρίσει αν αξίζει να καλέσει νέα διάσκεψη για το Κυπριακό. Απαίτησε ξεκάθαρες δεσμεύσεις σε όσα συμφωνήθηκαν, ώστε να γίνει μόνο καταληκτική διαπραγμάτευση χωρίς χρονοτριβές και να υπογραφεί στρατηγική συμφωνία. Για πρώτη φορά ο Ν. Αναστασιάδης δέχτηκε το πλαίσιο Γκουτέρες της 30ής Ιουνίου 2017 με τα 6 τελευταία εκκρεμούντα σημεία, που ήταν θεμελιώδης απαίτηση του Αντ. Γκουτέρες. Οχι κάποιο άλλο πλαίσιο που ζητούσε για μήνες κάνοντας λόγο για χαμένα πρακτικά, για μεταγενέστερο έγγραφο, απλώς για να βραχυκυκλώνει τις διαδικασίες. Πολλή συζήτηση έγινε για τη διαδικασία, καθώς ο Γκουτέρες επέμενε «αυτή τη φορά να είναι διαφορετική», χωρίς «ατέρμονες συζητήσεις». Τα γενικά στοιχεία καταγράφηκαν σε ανακοινωθέν του ΟΗΕ.
Τι συνιστούσε ωστόσο την τεράστια διαφορά από πριν; H Τουρκία είχε αρνηθεί να δεσμευτεί για όσα συμφωνήθηκαν, γιατί ήδη πήρε τις αποφάσεις της να μη δώσει άλλο χώρο αυτονομίας στον Ακιντζί, να κόψει κάθε συζήτηση με τον Ν. Αναστασιάδη και να σπρώξει το Κυπριακό στα άκρα! «Αν μπορούσα να μείνω στα καθήκοντά μου, θα συνέχιζα πάνω στο πλαίσιο του Βερολίνου», είπε στη «Γενί Ντουζέν» ο Ακιντζί. Είναι αληθές ότι για την Αγκυρα υπερέβη τα εσκαμμένα: «Αυτός είναι ένας από τους βασικούς λόγους της παρέμβασης στις εκλογές. Για να πάρουν ένα αποτέλεσμα που θα τους επέτρεπε να πουν ότι ο τουρκικός λαός της Κύπρου δεν θέλει ομοσπονδία πλέον, χρησιμοποίησαν όλες τις δυνατότητες μιας χώρας 80 εκατομμυρίων για να σφετεριστούν τη βούληση του λαού», ανέφερε. Είναι πασίγνωστο ότι η ρήξη Ερντογάν - Ακιντζί επήλθε από καιρό. Ο δε Ν. Αναστασιάδης είχε απορρίψει τη δημόσια έκκληση του τέως Τουρκοκύπριου ηγέτη να συνυπογράψουν τα 6 σημεία Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία (Μάιος 2018).
Ο Ν. Αναστασιάδης αισθάνεται εκτεθειμένος και άρπαξε την ευκαιρία για προφανείς λόγους. Το πώς έφτασε το Κυπριακό και από το «παρά πέντε» της επίλυσης (Κραντ Μοντανά – η «ιστορική ευκαιρία» που χάθηκε κατά τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες) κατρακυλά στην άβυσσο της διχοτόμησης είναι καίριο ερώτημα. Οι δύο αντίθετες πορείες για τη μοίρα της Κύπρου –η ιστορική ευκαιρία και η κατρακύλα– συμπίπτουν με τη 10ετία του Ν. Αναστασιάδη. Ο βετεράνος πολιτικός κλείνει τον κύκλο του και πολλά αιωρούνται για τα έργα και τις ημέρες του. Ιδίως όταν η βαριά σκιά της διχοτόμησης σέρνει το νησί στο άγνωστο.
Εύκολη καταφυγή
Μια εύκολη καταφυγή για τον Κύπριο πρόεδρο είναι η απλοποίηση, η παραποίηση των γεγονότων, η δημιουργία της εντύπωσης ότι το «timing» της περιόδου Ακιντζί δεν ήταν τίποτα σπουδαίο. Εδώ δεν συμφωνεί μαζί του ούτε ο… Θουκυδίδης. Ο Ν. Αναστασιάδης, ως παραδοσιακός Κύπριος πολιτικός που θέλει να απεκδυθεί τις ευθύνες του, επικαλείται τους «διαχρονικούς» στόχους της Τουρκίας. Ισχυρίζεται ότι έπραξε το παν, όπως «όλοι οι Κύπριοι πρόεδροι». Τέτοια «ακαταμάχητα» επιχειρήματα ελάχιστα μετρούν στον διεθνή στίβο και ο Κύπριος πολιτικός, όπως και άλλοι προκάτοχοί του με παρόμοια κίνητρα, ξέρουν πολύ καλά ότι είναι χρήσιμα μόνο για τη χαλιναγώγηση της κοινής γνώμης. Γιατί τότε ο Ν. Αναστασιάδης δέχτηκε το Σχέδιο Ανάν; Γιατί η ελληνοκυπριακή πλευρά συμμετέχει σε διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, ήδη από το 1968; Σήμερα, στον ΟΗΕ και την Ε.Ε. όσοι ασχολούνται (ακόμα) με το Κυπριακό, έχουν άλλη προσέγγιση για τους λόγους που έφεραν το πρόβλημα στον πάτο της διχοτόμησης: «Δεν υπάρχει πολιτική βούληση…».
Ο ιδεαλιστής πολιτικός
Ο λόγος που ο Μ. Ακιντζί όντως δύσκολα μπορεί να αμφισβητηθεί είναι γιατί έδειξε αξιοσημείωτη συνέπεια στο Κυπριακό, αλλά δεν κάλυψε ποτέ τα νώτα του. Τα ζητήματα που προκύπτουν για την τουρκοκυπριακή Κοινότητα είναι ασφυκτικά έως και υπαρξιακά. Στη συνέντευξή του, ο Μ. Ακιντζί εκτιμά βάσιμα ότι αυτό που βρίσκεται σε εξέλιξη σήμερα δεν αφορά «δύο κράτη» γιατί κανένα δεύτερο κυπριακό κράτος δεν πρόκειται να αναγνωριστεί διεθνώς. Επικαλέστηκε παραδοχή του ίδιου του Ταγίπ Ερντογάν, την άρνηση του προέδρου του Αζερμπαϊτζάν να καλέσει τους Τουρκοκυπρίους σε επίσημη επίσκεψη κ.ο.κ. Πόσο, όμως, απασχολεί τους διαμορφωτές πολιτικής στο Προεδρικό, τον Ν. Αναστασιάδη και άλλους που κυβερνούν η θέση Ακιντζί ότι αυτή τη στιγμή συντελείται «μια διαδικασία μετατροπής του ψευδοκράτους σε επαρχία της Τουρκίας» και ότι η πολιτική της Αγκυρας γίνεται «ολοένα και πιο εμφανής στις συνθήκες της μη λύσης»; (σημείωση: η μετάφραση αποσπασμάτων μακράς συνέντευξης από την τουρκική γλώσσα είναι του ΚΥΠΕ και του ΓΤΠ – Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών).
Μέχρι τώρα ο Μ. Ακιντζί ήταν φειδωλός στην κριτική του έναντι του Ν. Αναστασιάδη. Ακόμα και τώρα εστιάζει στη ρήξη του με την Αγκυρα, ενώ έχει υποσχεθεί να καταγράψει τα πάντα για τις συνομιλίες με τον Ν. Αναστασιάδη σε βιβλίο. Κάποια στιγμή θα μιλήσει…