ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ KREPORT:Θα ασχοληθούμε, επιτέλους, σοβαρά με τις ανισότητες;
KReport, Δημοσιευμένο: 2022-07-28
Την 5η Ιουλίου, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, είχε διεξαχθεί συζήτηση στη Βουλή για την κοινωνική πολιτική. Σύμφωνα με το κυβερνητικό αφήγημα, οι ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης σε συνδυασμό με την μεταρρύθμιση της εργατικής νομοθεσίας, ορισμένες μειώσεις στη φορολογία περιουσίας και εισοδήματος και τα μέτρα στήριξης για την αντιμετώπιση των αλλεπάλληλων κρίσεων, βελτίωσαν τις συνθήκες ζωής των μισθωτών.
Στο κρίσιμο θέμα των ανισοτήτων, που κατά τη γνώμη μας προϋποθέτει χάραξη κι εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής που θα διατρέχει πολλαπλά επίπεδα, η κυβέρνηση εναποθέτει την άμβλυνση τους στην ενίσχυση των επενδύσεων που θα επιφέρουν αύξηση των μισθών. Αξιοσημείωτη ήταν στην εν λόγω συζήτηση η ελλιπέστατη αναφορά στο κεφάλαιο ανισότητες και από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Όπως έγινε σαφές, απουσίαζε η διατύπωση προτάσεων για μια συνεκτική πολιτική αντιμετώπισης τους.
Ως εκ τούτου, δεν εκπλήσσει ότι η αντιμετώπιση των ανισοτήτων δεν εμπεριέχεται στους στόχους του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας άμεσα, παρά μόνο συμβατικά -ως δευτερογενής συνέπεια της αύξησης του εθνικού προϊόντος που θα προέλθει από την υλοποίησή του.
Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες από την Στατιστική Υπηρεσία έρχονται να καταρρίψουν τη μυθολογία ότι αρκεί το πλέγμα της εφαρμοζόμενης πολιτικής για να μειωθούν οι ανισότητες. Δείχνουν, αντιθέτως, ότι οι ανισότητες επιδεινώνονται. Κι αυτό, χωρίς να συνυπολογιστεί η επίδραση των ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονται από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και συνεχίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού και της απασχόλησης και οι βελτιωμένοι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης είναι πιθανόν να συμβάλλουν στην άμβλυνση αυτών των τάσεων την επόμενη χρονιά. Αλλά αυτό κάθε άλλο παρά αρκετό είναι.
Όταν το θέμα των ανισοτήτων τίθεται στην κορυφή της ατζέντας σε παγκόσμιο επίπεδο, σε σημείο τέτοιο που διεθνείς οργανισμοί όπως το ΔΝΤ καλούν τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν τάχιστα στην εφαρμογή πολιτικών άμβλυνσης τους, είναι τουλάχιστον οξύμωρο η εγχώρια συζήτηση να περιορίζεται αποκλειστικά στο θέμα του ύψους του κατώτατου μισθού και την αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Ταυτόχρονα, είναι τουλάχιστον παράδοξη η προσδοκία για μείωση των ανισοτήτων όταν, παράδειγμα, στην φορολογική πολιτική προκρίνεται η μείωση των συντελεστών φορολογίας των κερδών του κεφαλαίου και των μεγάλων περιουσιών, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, αδιαφορώντας για τη δυσαναλογία άμεσης – έμμεσης φορολόγησης ή της αφόρητης επιβάρυνσης της μισθωτής εργασίας.
Οι ανισότητες, σύμφωνα με αναλυτές και πολλά διεθνή think tank, αποτέλεσαν τη βασική αιτία πρόκλησης πολιτικών εξελίξεων σε Ευρώπη και ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία και ενίσχυσης ακραίων πολιτικών σχηματισμών. Ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής λόγω πληθωριστικής και ενεργειακής κρίσης αυξάνει δραματικά απειλώντας την πολιτική σταθερότητα σε πολλές χώρες. Πρέπει να μας απασχολήσει αυτό ή, μήπως, πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στη συντήρηση του κλίματος ευδαιμονίας που καλλιεργείται;..
Στο κρίσιμο θέμα των ανισοτήτων, που κατά τη γνώμη μας προϋποθέτει χάραξη κι εφαρμογή μιας συνολικής πολιτικής που θα διατρέχει πολλαπλά επίπεδα, η κυβέρνηση εναποθέτει την άμβλυνση τους στην ενίσχυση των επενδύσεων που θα επιφέρουν αύξηση των μισθών. Αξιοσημείωτη ήταν στην εν λόγω συζήτηση η ελλιπέστατη αναφορά στο κεφάλαιο ανισότητες και από την πλευρά των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Όπως έγινε σαφές, απουσίαζε η διατύπωση προτάσεων για μια συνεκτική πολιτική αντιμετώπισης τους.
Ως εκ τούτου, δεν εκπλήσσει ότι η αντιμετώπιση των ανισοτήτων δεν εμπεριέχεται στους στόχους του εθνικού σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας άμεσα, παρά μόνο συμβατικά -ως δευτερογενής συνέπεια της αύξησης του εθνικού προϊόντος που θα προέλθει από την υλοποίησή του.
Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν χθες από την Στατιστική Υπηρεσία έρχονται να καταρρίψουν τη μυθολογία ότι αρκεί το πλέγμα της εφαρμοζόμενης πολιτικής για να μειωθούν οι ανισότητες. Δείχνουν, αντιθέτως, ότι οι ανισότητες επιδεινώνονται. Κι αυτό, χωρίς να συνυπολογιστεί η επίδραση των ισχυρών πληθωριστικών πιέσεων που καταγράφονται από το τελευταίο τρίμηνο του 2021 και συνεχίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια του τρέχοντος έτους.
Η αύξηση του κατώτατου μισθού και της απασχόλησης και οι βελτιωμένοι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης είναι πιθανόν να συμβάλλουν στην άμβλυνση αυτών των τάσεων την επόμενη χρονιά. Αλλά αυτό κάθε άλλο παρά αρκετό είναι.
Όταν το θέμα των ανισοτήτων τίθεται στην κορυφή της ατζέντας σε παγκόσμιο επίπεδο, σε σημείο τέτοιο που διεθνείς οργανισμοί όπως το ΔΝΤ καλούν τις κυβερνήσεις να προχωρήσουν τάχιστα στην εφαρμογή πολιτικών άμβλυνσης τους, είναι τουλάχιστον οξύμωρο η εγχώρια συζήτηση να περιορίζεται αποκλειστικά στο θέμα του ύψους του κατώτατου μισθού και την αύξηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος.
Ταυτόχρονα, είναι τουλάχιστον παράδοξη η προσδοκία για μείωση των ανισοτήτων όταν, παράδειγμα, στην φορολογική πολιτική προκρίνεται η μείωση των συντελεστών φορολογίας των κερδών του κεφαλαίου και των μεγάλων περιουσιών, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, αδιαφορώντας για τη δυσαναλογία άμεσης – έμμεσης φορολόγησης ή της αφόρητης επιβάρυνσης της μισθωτής εργασίας.
Οι ανισότητες, σύμφωνα με αναλυτές και πολλά διεθνή think tank, αποτέλεσαν τη βασική αιτία πρόκλησης πολιτικών εξελίξεων σε Ευρώπη και ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία και ενίσχυσης ακραίων πολιτικών σχηματισμών. Ο κίνδυνος αποδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής λόγω πληθωριστικής και ενεργειακής κρίσης αυξάνει δραματικά απειλώντας την πολιτική σταθερότητα σε πολλές χώρες. Πρέπει να μας απασχολήσει αυτό ή, μήπως, πρέπει να δίδεται προτεραιότητα στη συντήρηση του κλίματος ευδαιμονίας που καλλιεργείται;..
