Αν τέλειωνε η παραμυθία!..

Τι θα ευχόσασταν να πετύχουμε το 2023; Από τα πολλά, θα ξεχώριζα δύο. Ενα, το πολιτικό σύστημα να ανακτήσει τη δύναμη να αντικρίζει καθαρά, με εντιμότητα τα πραγματικά προβλήματα κι ο διάλογος να γίνεται με ειλικρίνεια για αυτά – όχι με αυτά ως αφορμή και με μοναδικό στόχο το κράτος-λάφυρο. Δεύτερο, να θυμηθεί πώς είναι να συζητά, να παίρνει υπόψη όσα λέει κάθε συνομιλητής – αντί καθένας να ακούει μόνο τη φωνή του, έτοιμος να κατατροπώσει κάθε φορέα διαφορετικής άποψης.

Στο δεύτερο, το πολιτικό σύστημα να μάθει να συζητά με σοβαρότητα χωρίς να αλλάζει τα γκολπόστ κατά το δοκούν, είναι χαρακτηριστικά όσα λέγονται σήμερα, με αφορμή την απόφαση της Ισπανίας να μειώσει ή να μηδενίσει συντελεστές του ΦΠΑ. Σταχυολογώ:

– Αν μειωθεί ο ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης –λέει η κυβέρνηση– θα χαθούν έσοδα 3,5 δισ. ευρώ το 2023, κι αυτό δεν το αντέχουμε. Πώς, όμως, γίνεται να αντέχουμε μειώσεις φόρων σε μερίσματα, περιουσίες, γονικές παροχές αλλ’ όχι μείωση της έμμεσης, ειδικά, φορολογίας;

– Η Ισπανία –λέει η κυβέρνηση– δεν έχει το δικό μας χρέος. Σωστά. Αλλά πώς συμβαδίζει αυτό με τη διανομή άνω των 65 δισ. ευρώ με πελατειακά εν πολλοίς κριτήρια μέσα στην τριετία και με τα «εκλογικά επιδόματα» που μοιράζονται σε ό,τι κινείται και ψηφίζει;

– Κάθε μείωση του ΦΠΑ –λέει τέλος– θα εξαφανιστεί από αυξήσεις τιμών. Αλλά, τις αυξήσεις τιμών δεν τροφοδοτούν και οι εισοδηματικές ενισχύσεις, αφού δεν υπάρχει κανενός είδους έλεγχος των τιμών;

Στο πρώτο, ο δημόσιος διάλογος να γίνεται με ειλικρίνεια και με διάθεση να αναλυθεί το πρόβλημα πριν διασταυρωθούν οι διαφορετικές πολιτικές, παράδειγμα προς αποφυγή είναι πολλά από όσα λέγονται σήμερα περί ανάπτυξης. Αντί να γίνει μια προσπάθεια να αναδειχτεί και να κατανοηθεί το πρόβλημα, κυριαρχούν αβάσιμες θριαμβολογίες επειδή ο πληθωρισμός μειώνει τον λόγο χρέους/ΑΕΠ (καθώς φουσκώνει τεχνητά το ΑΕΠ) ή επειδή αυξάνει τα φορολογικά έσοδα αφαιμάσσοντας τα λαϊκά εισοδήματα (αφού οι ίδιοι συντελεστές ΦΠΑ υπολογίζονται σε πληθωρισμένες τιμές) και όλα αυτά βαπτίζονται «ανάπτυξη». Αλλη μια παγκόσμια πρωτοτυπία, αφού πουθενά αλλού στον κόσμο δεν σκέφτηκαν να ονομάσουν «ανάπτυξη» τα αποτελέσματα του πληθωρισμού.

Ο πληθωρισμός δεν είναι ανάπτυξη, όπως δεν είναι ανάπτυξη αυτό που συμβαίνει τα δύο τελευταία χρόνια: Η οικονομία ανακτά τις απώλειες που είχε υποστεί λόγω πανδημίας αλλά η μεγέθυνσή της δεν σφραγίζεται από τα ποιοτικά στοιχεία που θα είχε μια πραγματική αναπτυξιακή διαδικασία. Αντιθέτως, μαζί με τις απώλειες τείνει να ανακτά κι όλες τις διαρθρωτικές αδυναμίες που την χαρακτήριζαν. Ασε που κι αυτή η μεγέθυνση δεν οφείλεται σε κάποιες ενδογενείς δυναμικές της οικονομίας αλλά στην πρωτοφανή κρατική χρηματοδότηση, είναι μια κρατικοδίαιτη μεγέθυνση, που ήδη εξασθενεί – αντί για 5,6% φέτος ίσως γράψει 4+. Το χειρότερο ίσως είναι ότι αυτή η χρηματοδότηση δόθηκε/δίδεται εν πολλοίς με πελατειακά κριτήρια. Αν κάθε μαγαζί που ενισχύθηκε είχε υποχρεωθεί να τοποθετεί στην είσοδό του ένα αυτοκόλλητο στο οποίο θα αναγράφονταν τα κρατικά λεφτά που έλαβε και τον λόγο για τον οποίο τα έλαβε, η κυβέρνηση θα είχε πολύ μεγάλο πρόβλημα…

Αν το πολιτικό σύστημα υποχρεωθεί να αρχίσει να μιλάει με ειλικρίνεια, να ακούει, και να τοποθετείται επί της ουσίας, ίσως έχουμε μια ευκαιρία να αποφύγουμε την επανάληψη δεινών.